Artykuły
Streszczenie
Artykuł ma na celu analizę praktyki sądowej w zakresie orzekania o zezwoleniu na udzielenie świadczenia zdrowotnego dorosłemu pacjentowi. W pierwszej części zasygnalizowane zostały problemy interpretacyjne dotyczące prawnych unormowań tej zgody, zgłaszane w doktrynie prawa medycznego. Problemy te zestawiono w drugiej części z wynikami badania empirycznego (aktowego) obejmującego postępowania sądowe o zezwolenie na udzielenie świadczenia zdrowotnego. W konkluzji sformułowano uwagi szczegółowe dotyczące praktyki sądowej, obejmujące m.in. określenie kręgu uczestników postępowania, sposób prowadzenia postępowania dowodowego i formułowania sentencji orzeczenia, oraz podano w wątpliwość celowość utrzymania obowiązującego modelu omawianych postępowań sądowych. Jak się wydaje, w wielu przypadkach bardziej funkcjonalne byłoby podejmowanie decyzji w przedmiocie zgody medycznej przez samych lekarzy.
Abstract
The aim of the article is to analyze the court practice in adjudicating on the authorization to provide health services to an adult patient. In the first part, interpretation problems regarding the legal regulations of this consent, reported in the doctrine of medical law, were signaled. In the second part, these problems are juxtaposed with the results of an empirical (file) study covering court proceedings for authorization to provide health services. In conclusion, detailed comments on judicial practice were formulated, including, inter alia, specifying the circle of participants in the proceedings, the manner of taking evidence and formulating the operative part of the judgment, and the desirability of maintaining the current model of the discussed court proceedings was questioned. It seems that in many cases it would be more functional for doctors themselves to make decisions on medical consent.
Bibliografia (References)
1. Bosek L., Sobolewski P., [w:] System Prawa Medycznego, t. 1, Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2018.
2. Caban Ł., Urbańska M., [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. M. Kopeć, LEX/el. 2016.
3. Domaradzki J., O definicjach zdrowia i choroby, Folia Medica Lodziensia 2013, t. 40, nr 1.
4. Filar M., Odpowiedzialność karna związana z nieterapeutycznymi czynnościami lekarskimi, Prawo i Medycyna 2000, vol. 2, nr 5.
5. Gudowski J., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, LEX/el. 2016.
6. Janiszewska B., [w:] System Prawa Medycznego, t. 1, Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2018.
7. Janiszewska B., [w:] System Prawa Medycznego, t. 2, cz. 1, Regulacja prawna czynności medycznych, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, E. Zielińska, LEX/el. 2019.
8. Janiszewska B., Zadania sądu opiekuńczego określone w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Rodzina i Prawo 2008, nr 9–10.
9. Janiszewska B., Zgoda na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Ujęcie wewnątrzsystemowe, Warszawa 2013.
10. Karkowska D., Prawa pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta, Komentarz, LEX/el. 2021.
11. Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, LEX/el. 2016.
12. Korzeniowska E., O zdrowiu i jego definicjach, Zdrowie Publiczne 1988, t. 99, nr 9.
13. Kubiak R., Prawo medyczne, Warszawa 2010.
14. Malczewska M., [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Zielińska, LEX/el. 2022.
15. Misztal-Konecka J., O udziale w postępowaniu cywilnym osób, które doznają przeszkód faktycznych w osobistym dokonywaniu czynności procesowych, Przegląd Sądowy 2017, nr 11–12.
16. Niemczyk S., Łazarska A., Materialnoprawne elementy aktu zgody pacjenta w ujęciu prawnym i medycznym, Prawo i Medycyna 2005, nr 19.
17. Parsons T., The Social System, London 1991, https://doi.org/10.4324/9780203992951.
18. Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
19. Safjan M., Prawo i medycyna. Ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, Warszawa 1998.
20. Słyk J., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. 5, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające KRO, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
21. Słyk J., Orzekanie w sprawach dotyczących umieszczenia pacjenta w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, Prawo w Działaniu 2019, t. 40, https://doi.org/10.32041/pwd.4003.
22. Słyk J., Zezwolenie (zgoda) sądu opiekuńczego na udzielenie świadczenia zdrowotnego małoletniemu pacjentowi (art. 32 i 34 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty), Prawo w Działaniu 2016, t. 25.
23. Sobolewski P., [w:] System Prawa Medycznego, t. 1, Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2018.
24. Sobolewski P., [w:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, red. L. Bosek, Legalis 2020.
25. Świderska M., Zgoda Pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
26. Wojcieszak A., Autonomia pacjenta z zaburzeniami psychicznymi, Warszawa 2021.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
J. Słyk, Zezwolenie (zgoda) sądu opiekuńczego na udzielenie świadczenia zdrowotnego dorosłemu pacjentowi, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5401
Streszczenie
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Mimo że od 31.07.2007 r. nie można ustanawiać nowych spółdzielczych własnościowych praw do lokali, istnienie tych, które zostały skutecznie ustanowione, nie jest ograniczone żadnym terminem. Uprawnieni mogą nimi swobodnie dysponować. Ze względu na to, że lokale będące przedmiotem spółdzielczych własnościowych praw nie są z formalnoprawnego punktu widzenia nieruchomościami, nie mogą być one przedmiotem umów, które służą do przenoszenia własności nieruchomości. Oznacza to, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie może być przeniesione w szczególności na podstawie umowy o dożywocie.
Analiza przeprowadzona w niniejszym opracowaniu wskazuje na to, że nie ma przeszkód uniemożliwiających zmianę prawa ukierunkowaną na stworzenie możliwości rozporządzania spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali na podstawie umowy o dożywocie. Zmiana taka usunie niespójność systemową wynikającą z faktu, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może być przedmiotem rozporządzenia na podstawie umowy o odwrócony kredyt hipoteczny, a nie może być przedmiotem rozporządzenia na podstawie umowy o dożywocie pełniącej analogiczną funkcję.
Stworzenie możliwości rozporządzania spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali na podstawie umowy o dożywocie nie powinno ograniczać się jedynie do wprowadzenia przepisu do Kodeksu cywilnego umożliwiającego odpowiednie stosowanie przepisów o dożywociu do umów, których celem i skutkiem jest przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za zobowiązanie się przez jego nabywcę do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. Osiągnięcie wyżej wskazanych celów tej zmiany k.c., a w szczególności należyte zabezpieczenie interesów osób rozporządzających spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali w zamian za zobowiązanie do dożywotniego utrzymania, wymaga również rozważenia zmian niektórych innych ustaw takich jak ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Proponowane w niniejszym opracowaniu zmiany stanu prawnego mogą poprawić zdolność osób starszych do uzyskiwania opieki na podstawie umów cywilnoprawnych.
Abstract
The cooperative ownership right to premises is a limited right in rem. Although since 31 July 2007 it is not possible to establish new cooperative ownership rights to premises, the existence of those that have been effectively established is not limited by any time limit. Authorized persons can dispose of them freely. Due to the fact that the premises being the subject of cooperative ownership rights are not real estate from the formal and legal point of view, they cannot be the subject of agreements that are used to transfer the ownership of real estate. This means that the cooperative ownership right to the premises cannot be transferred, in particular, on the basis of an annuity agreement.
The analysis carried out in this study indicates that there are no obstacles preventing a change in the law aimed at creating the possibility of disposing of cooperative ownership rights to premises on the basis of an annuity contract. Such a change will remove the systemic inconsistency resulting from the fact that the cooperative ownership right to premises may be subject to transfer on the basis of a reverse mortgage loan agreement, and cannot be subject to transfer on the basis of an annuity agreement with a similar function.
Creating the possibility of disposing of cooperative ownership rights to premises on the basis of an annuity agreement should not be limited only to the introduction of a provision to the Civil Code enabling the appropriate application of the provisions on annuity to agreements the purpose and effect of which is the transfer of the cooperative ownership right to premises in exchange for a commitment by its buyer to provide the seller with life support. Achieving the above-mentioned objectives of this amendment to the Civil Code, and in particular the proper protection of the interests of persons disposing of cooperative ownership rights to premises in exchange for a lifetime maintenance obligation, also requires consideration of amendments to some other acts, such as the Act on Housing Cooperatives and the Act on Land and Mortgage Registers and Mortgage. The changes in the legal status proposed in this study may improve the ability of older people to obtain care under civil law contracts.
Bibliografia (References)
1. Adamczyk I., Różańska B., Sobczyk M., Analizy statystyczne GUS. Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna w 2020 r., Warszawa 2021.
2. Biały A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczególna (art. 765–92116), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2019.
3. Bielska-Sobkowicz T., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
4. Bieranowski A., Służebność mieszkania, Warszawa 2011.
5. Ciepła H., [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz. Wzory wniosków o wpis. Wzory wpisów do księgi wieczystej, H. Ciepła, E. Bałan-Gonciarz, Kraków 2007.
6. Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
7. Dmowski S., [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 2, G. Bieniek, H. Ciepła, S. Dmowski, J. Gudowski, K. Kołakowski, M. Sychowicz, T. Wiśniewski, C. Żuławska, Warszawa 2011.
8. Gniewek E., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
9. Gniewek E., Księgi wieczyste. Art. 1–582 KWU. Art. 6261–62613 KPC. Komentarz, Warszawa 2018.
10. Gniewek E., Ujawnienie w księdze wieczystej prawa dożywocia, [w:] Wybrane zagadnienia polskiego prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Doktora Józefa Kremisa i Doktora Jerzego Strzebinczyka, red. J. Jezioro, K. Zagrobelny, Wrocław 2019.
11. Jelonek-Jarco B., [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
12. Jezioro J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
13. Kaliński M., [w:] Zobowiązania. Część szczegółowa, A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, W.J. Kocot, E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2021.
14. Kępiński M., Kępiński J., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021.
15. Korzonek J., [w:] Kodeks zobowiązań. Komentarz, J. Korzonek, I. Rosenblüth, Kraków 1934.
16. Kostecki S., [w:] Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym. Komentarz, red. K. Osajda, P. Mikłaszewicz, Warszawa 2022.
17. Królikowska K., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. 6A, Prawo spółdzielcze i mieszkaniowe. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
18. Kućka M., [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
19. Kuropatwiński J., Podstawa wpisu do księgi wieczystej, Warszawa 2021.
20. Lackoroński B., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. 3B, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
21. Lackoroński B., Przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie umowy o dożywocie de lege ferenda, Warszawa 2022, https://iws.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty/.
22. Lackoroński B., Solidarna odpowiedzialność współwłaścicieli względem dożywotnika, Rejent 2021, nr 2.
23. Lackoroński B., Umowa o dożywocie (art. 908–916 k.c.) jako jedna z umów o funkcji alimentacyjnej w praktyce sądowej, Prawo w Działaniu 2016, t. 27.
24. Madaj S., Umowy o dożywocie pod rządem kodeksu cywilnego, Nowe Prawo 1966, nr 3.
25. Maziarz A., Umowa dożywocia jako podstawa wpisu do księgi wieczystej, Rejent 2013, nr 2.
26. Mojak J., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
27. Morek R., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. 1, Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Prawo o notariacie (art. 79–95 i 96–99), red. K. Osajda, Warszawa 2017.
28. Mularski K., [w:] Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
29. Niezbecka E., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
30. Ohanowicz A., Wymowa (wymiar) w projekcie polskiego kodeksu cywilnego, Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny 1930, nr 1.
31. Pawlak W., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, cz. 1, Art. 1–55(4), red. J. Gudowski, Warszawa 2021.
32. Pietrzykowski K., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 21, Prawo spółdzielcze, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
33. Policzkiewicz-Zawadzka Z., Umowa o dożywocie, Warszawa 1971.
34. Radwański Z., [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Wrocław 1976.
35. Rejman S., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. J. Ignatowicz, Warszawa 1972.
36. Rudnicki S., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz, Warszawa 2004.
37. Skowrońska-Bocian E., Warciński M., [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021.
38. Stecki L., [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 2, red. J. Winiarz, Warszawa 1989.
39. Sylwestrzak A., Problematyka dopuszczalności ustanawiania użytkowania na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, [w:] Prawo spółdzielcze. Zagadnienia materialnoprawne i procesowe, red. A. Herbet, J. Misztal-Konecka, P. Zakrzewski, Lublin 2017.
40. Tenenbaum-Kulig M., Obowiązki nabywcy wynikające z umowy o dożywocie, [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
41. Truszkiewicz Z., Jeszcze raz o rozszerzonej skuteczności prawa dożywocia, [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
42. Warciński M., Służebności gruntowe według kodeksu cywilnego, Warszawa 2013.
43. Wasilkowski J., Metoda opracowania i założenia kodeksu cywilnego, Państwo i Prawo 1964, nr 5–6.
44. Woźniak Z., Umowa o dożywocie w prawie polskim, Warszawa 2019.
45. Zabagło W., Treść dożywocia w kodeksie cywilnym, Nowe Prawo 1966, nr 9.
46. Zaradkiewicz K., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
B. Lackoroński, Czy celowe jest wprowadzanie możliwości przenoszenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie umowy o dożywocie?, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5402
Streszczenie
Testament na statku morskim lub powietrznym, określany często jako testament podróżny, uregulowany jest w prawie polskim w art. 953 Kodeksu cywilnego. W doktrynie postuluje się jednak jego usunięcie z Kodeksu cywilnego ze względu na brak zastosowania tej regulacji w praktyce, wątpliwości interpretacyjne z nią związane, a także standardy postępowania polskich przewoźników nieświadomych jej istnienia. Także rządowy projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego z 7.10.2022 r. przewiduje uchylenie tej formy testamentu szczególnego.
Za usunięciem testamentu podróżnego z Kodeksu cywilnego mogą przemawiać argumenty wyprowadzane z prawa porównawczego. W wielu ustawodawstwach europejskich występują formy testamentów, których sporządzenie jest możliwe jedynie podczas podróży na statkach morskich (częściej) lub powietrznych (rzadziej). Ich ocena jest jednak na tle tych systemów prawnych negatywna. Są one także wielokrotnie krytykowane w literaturze. Podkreśla się fakt „wyjścia z użycia” w praktyce testamentów w tej formie oraz wskazuje na argumenty odwołujące się do braku ekonomicznej racjonalności tego rozwiązania. Analiza porównawcza uwidacznia jednak przede wszystkim to, że stworzenie możliwości sporządzenia testamentu w szczególnej formie dla osób podróżujących drogą morską lub powietrzną nie jest oczywiste. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie temu, aby podróżny sporządził taki testament na pokładzie statku morskiego lub powietrznego w formie własnoręcznej, a gdyby chciał sporządzić testament w formie publicznej, udałby się np. do notariusza przed wyruszeniem w podróż. W wypadkach zaś nagłych i zagrażających życiu nie jest wyłączone sporządzenie przez takie osoby testamentu szczególnego w formie ustnej. Ponadto w rzeczywiście kryzysowych sytuacjach związanych z zatonięciem statku lub katastrofą samolotu w praktyce testament podróżny sporządzony na papierze w większości przypadków zostanie zniszczony.
Abstract
A will made on board a ship or an aircraft (often referred to as travel will) is regulated in Polish law in Article 953 of the Polish Civil Code of 1964. Since this regulation has never been applied in practice and because of interpretative doubts related to it, as well as the standards of conduct of the Polish carriers, unaware of the existence of this type of will, the Polish literature suggests that it should be removed from the Civil Code. Also, a proposal by the Polish government from 2022 provides for the removal of this type of will from the Civil Code.
The removal of the travel will from the Civil Code may be supported by arguments derived from comparative law. A number of European legislations contain forms of wills that can only be drawn up while travelling on a ship (more often) or by aircraft (less often). However, they are criticized in the literature. Emphasis is placed on the fact that wills of this nature are not used in practice, and arguments are presented referring to the lack of economic rationality of this solution. Moreover, a comparative analysis shows first of all that the creation of the possibility to draw up a will in a specific form for persons travelling by sea or air is not obvious. There are no obstacles preventing a traveller from drawing up such a will on board a ship or an aircraft in holographic form, or to draw up a will in public form (e.g. in the notary’s office) before starting the voyage. On the other hand, in cases of emergency it is admissible to draw up a will in a specific form (e.g. an oral will). In practice, in emergency situations involving a shipwreck or a plane crash, in most cases a travel will drawn up on paper will be destroyed.
Bibliografia (References)
1. Baumann W., [w:] J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, t. 5, Erbrecht. §§ 2229–2264 (Errichtung und Aufhebung eines Testaments), red. C. Baldus, Berlin 2018.
2. Borysiak W., Przyszłość testamentów szczególnych w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2021, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2022/10/IWS_Borysiak-W._Przyszlosc-testamentow-szczegolnych-w-prawie-polskimna-tle-porownawczym.pdf (raport).
3. Borysiak W., Testament ustny de lege ferenda w świetle badań empirycznych i prawnoporównawczych, [w:] Testament w prawie polskim – wybrane problemy, red. E. Kabza, K. Krupa-Lipińska, Toruń 2018.
4. Borysiak W., Testamenty szczególne w formie ustnej w perspektywie porównawczej, Prawo w Działaniu 2016, t. 27, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/09/27-Witold-Borysiak.pdf.
5. Brox H., Walker W.-D., Erbrecht, München 2018.
6. Budner P., Ewolucja testamentu wojskowego w prawie polskim, [w:] Testament w prawie polskim – wybrane problemy, red. E. Kabza, K. Krupa-Lipińska, Toruń 2018.
7. Cantero G.G., Albesa J.R., de Amunátegui Rodríguez C., Anguita Villanueva L.A., Lalana del Castillo C., Spain, [w:] International Encyclopaedia of Laws. Family and Succession Law, red. W. Pintens, stan na listopad 2012.
8. Cybula P., Testament podróżny de lege lata i de lege ferenda (zagadnienia wybrane), [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015.
9. Ebenroth C.T., Erbrecht, München 1992.
10. Fonte E., [w:] Codice Civile, t. 1, Artt. 1–1702, red. P. Rescigno, Milano 2021.
11. Gruber M., Sprohar-Heimlich H., Scheuba E., [w:] Erbrecht und Vermögensnachfolge, red. M. Gruber, S. Kalss, K. Müller, M. Schauer, Wien 2018.
12. Haberko J., [w:] Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
13. Hagena W., [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 9, Erbrecht. §§ 1922–2385, §§ 27–35 BeurkG, red. S. Kessal-Wulf, München 2013.
14. Hierneis O.M., Spanien, [w:] Internationales Erbrecht, red. M. Ferid, K. Firsching, H. Döner, R. Hausmann, München, publikacja wymiennokartkowa, stan na wrzesień 2011.
15. Huzel E., Löber B., Spanien, [w:] Erbrecht in Europa, red. R. Süβ, Bonn 2008.
16. Ignaczewski J., Prawo spadkowe. Art. 922–1088 k.c. Komentarz, Warszawa 2004.
17. Jankowa K., Tomczyk N., Testament wojskowy, [w:] Testament w prawie polskim – wybrane problemy, red. E. Kabza, K. Krupa-Lipińska, Toruń 2018.
18. Jensen N., Testamentary Formalities in Early Modern Europe, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
19. Jubault C., Droit civil. Les successions. Les libéralités, Paris 2010.
20. Kappler S., Kappler T., [w:] Erman Bürgerliches Gesetzbuch. Handkommentar mit AGG, EGBGB (Auszug), ErbbauRG, LPartG, ProdHaftG, VBVG, VersAusglG und WEG, t. 2, red. H.P. Westermann, B. Grunewald, G. Maier-Reimer, Köln 2017.
21. Kijowski M., Kapitan polskiego statku morskiego wobec urodzenia, zgonu i małżeństwa, Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego 2017, nr 2.
22. Kipp T., Coing H., Erbrecht. Ein Lehrbuch, Tübingen 1990.
23. Kolkman W.D., Testamentary Formalities in the Netherlands, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
24. Kralik W., [w:] Ehrenzweig System des österreichischen allgemeinen Privatrechts, t. 4, Das Erbrecht, Wien 1983.
25. Księżak P., Prawo spadkowe, Warszawa 2017.
26. Kucia B., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 6, Spadki (art. 922–1088), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2019.
27. Kucia B., Forma testamentu w systemach common law, Warszawa 2016.
28. Kucia B., Przesłanka „istnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy” – uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rejent 2012, nr 12.
29. Kuźmicka-Sulikowska J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
30. Lange H., Kuchinke K., Erbrecht. Ein Lehrbuch, München 2001.
31. Lange K.W., Erbrecht, München 2017.
32. Lapuente S.C., Testamentary Formalities in Spain, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
33. Leipold D., Erbrecht, Tübingen 2014.
34. Longchamps de Bérier F., Law of Succession. Roman Legal Framework and Comparative Law Perspective, Warszawa 2011.
35. Maciejewska-Szałas M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2022.
36. Malaurie P., Brenner C., Les successions. Les libéralités, Paris 2014.
37. Marty G., Raynaud P., Droit civil. Les successions et les libéralités, Paris 1983.
38. Mayer J., [w:] Soergel Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 22, Erbrecht 2, §§ 2064–2273, §§ 1–35 BeurkG, red. J. Damrau, Stuttgart 2003.
39. Muscheler K., Erbrecht, t. 1, Tübingen 2010.
40. Najjar I., Brémond V., Libéralités: détermination et capacité des parties, [w:] Répertoire de droit civil, stan na czerwiec 2011.
41. Nemeth K., [w:] ABGB Praxiskommentar, t. 4, §§ 531-858 ABGB, AnerbG, Kärtner ErbhöfeG, Tiroler HöfeG, red. H. Schwimann, G. Kodek, Wien 2018.
42. Olzen D., Looschelders D., Erbrecht, Berlin–Boston 2017.
43. Osajda K., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. 4a, Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
44. Osajda K., Testamenty XXI wieku: mistyczny, elektroniczny, cyfrowy na CD lub DVD, Rzeczpospolita z 31.10.2005 r., dodatek „Prawo co Dnia”.
45. Osajda K., Wpływ rozwoju techniki na uregulowanie formy testamentu – rozważania de lege ferenda, Rejent 2010, nr 5.
46. Pabin A., Testament jako akt sformalizowany – uwagi w sprawie przyszłego kształtu regulacji dotyczących formy rozrządzeń testamentowych, Studia Prawnicze 2016, nr 1.
47. Pazdan M., [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021.
48. Pazdan M., Prawo spadkowe, [w:] Zielona Księga. Optymalna wizja Kodeksu cywilnego Rzeczypospolitej Polskiej, red. Z. Radwański, Warszawa 2006.
49. Pol K., O przyszłości testamentu ustnego, [w:] Europeizacja prawa spadkowego – aktualne tendencje, red. K.A. Dadańska, Szczecin 2016.
50. Pytel A., Testament w formie elektronicznego dokumentu opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, Monitor Prawniczy 2018, nr 14.
51. Reid K.G.C., de Waal M.J., Zimmermann R., Testamentary Formalities in Historical and Comparative Perspective, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
52. Rozum K.W., Testamenty szczególne pięćdziesiąt lat po ich wprowadzeniu – pytanie o konieczność rewizji norm, [w:] Testament w prawie polskim – wybrane problemy, red. E. Kabza, K. Krupa-Lipińska, Toruń 2018.
53. Rudnicki J., Rola formy testamentu. Uwagi na tle porównawczym, Forum Prawnicze 2013, nr 2.
54. Rudnicki J., Testament żołnierski i testamenty wojskowe w europejskiej tradycji prawnej, Kraków 2015.
55. Schömmer H.P., [w:] Internationales Erbrecht. Spanien, München 2003.
56. Sesta M., Codice delle successioni e donazioni, t. 1, Constituzione e Quattro Codici, Milano 2011.
57. Sikora K., Technologie biometryczne sposobem uwspółcześnienia przepisów o formie testamentu holograficznego, Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały 2020, nr 2.
58. Skowrońska E., Forma testamentu w prawie polskim, Warszawa 1991.
59. Skowrońska-Bocian E., Prawo spadkowe, Warszawa 2022.
60. Skowrońska-Bocian E., Testament w prawie polskim, Warszawa 2004.
61. Skowrońska-Bocian E., Wierciński J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 6, Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
62. Sticherling P., [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 11, Erbrecht. §§ 1922–2385, §§ 27–35 BeurkG, red. S. Kessal-Wulf, München 2020.
63. Terré F., Lequette Y., Gaudemet S., Droit civil. Les successions, les libéralités, Paris 2014.
64. Trabucchi A., Bullo L., [w:] Istituzioni di diritto civile, red. G. Trabucchi, Padova 2007.
65. Turłukowski J., Sporządzenie testamentu w praktyce, Warszawa 2009.
66. Vascellari M., [w:] Commentario breve al codice civile, red. G. Cian, A. Trabucchi, Milano 2016.
67. Venandet G., Ancel P., Henry X., Tisserand-Martin A., Wiederkehr G., Code Civil, Paris 2015.
68. Waszczuk J., Szczególne formy testamentu w prawie włoskim, Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2007, nr 1.
69. Weidlich D., [w:] Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, München 2017.
70. Welser R., [w:] Kommentar zum Allgemeinen bürgerlichen Gesetzbuch, t. 1, §§ 1–1174 ABGB, red. P. Rummel, Wien 2000.
71. Wendehorst C.C., Testamentary Formalities in Austria, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
72. Wójcik S., Zoll F., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 10, Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015.
73. Załucki M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020.
74. Załucki M., Forma testamentu w perspektywie rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego. Czas na rewolucję?, Państwo i Prawo 2017, nr 3.
75. Załucki M., Uwagi w sprawie wykorzystania nowych technologii dla rozrządzeń na wypadek śmierci w trakcie zagrożenia życia w podróży, [w:] Prawne aspekty podróży i turystyki – historia i współczesność. Prace poświęcone pamięci profesora Janusza Sondla, red. P. Cybula, Kraków 2018.
76. Załucki M., Współczesne tendencje rozwoju dziedziczenia testamentowego – czyli nie tylko o potrzebie wprowadzenia wideotestamentu do nowego Kodeksu cywilnego, Roczniki Nauk Prawnych 2012, t. 22, nr 2.
77. Zimmermann R., Testamentary Formalities in Germany, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
78. Zimmermann R., Testamentsformen: »Willkur« oder Ausdruck einer Rechtskultur?, Rabels Zeitschrift fur auslandisches und internationales Privatrecht 2012, nr 3, https://doi.org/10.1628/003372512801786881.
79. Zoll F., Testamentary Formalities in Poland, [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2011.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
W. Borysiak, Testament na statku morskim lub powietrznym de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5403
Streszczenie
Inspiracją do napisania tego artykułu był wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-146/20 Azurair i in. Punktualność jest niezwykle ważna w publicznym transporcie zbiorowym. Problemy pojawiają się nie tylko, gdy autobusy czy pociągi opóźniają się, ale także gdy odjeżdżają za wcześnie. Wśród regulacji mających na celu zapewnienie punktualności jest – obok regulacji Unii Europejskiej – także art. 62 ust. 1 polskiego Prawa przewozowego. Przedmiotem niniejszego opracowania są przesłanki odpowiedzialności wobec pasażera za przedwczesny odjazd środka transportu publicznego. Rozważania dotyczą m.in. następujących kwestii: z kim pasażer zawiera umowę i od kogo może domagać się odszkodowania? czy odszkodowania może domagać się osoba uprawniona ustawowo do bezpłatnych przejazdów (100% ulgi)? czy odszkodowania może domagać się pasażer, który zdążył na odjazd (choć był on przedwczesny)? Na podstawie przeprowadzonej analizy wysnuto wniosek, że choć w praktyce rzadko dochodzone jest odszkodowanie na podstawie art. 62 ust. 1 pr. przew., to – wbrew przeciwstawnemu poglądowi przedstawionemu w doktrynie – jest to przepis potrzebny. Gwarantuje on tym nielicznym pasażerom, którzy ponieśli szkodę w wyniku przedwczesnego odjazdu środka transportowego (i są w stanie tę szkodę wykazać), prawo do pełnego odszkodowania.
Abstract
The inspiration for this article came from the Court of Justice of the European Union judgment in case C-146/20 Azurair et al. Punctuality is extremely important in public transport. Problems arise not only when buses or trains are delayed, but also when they leave too early. Among the regulations aimed at ensuring punctuality is – in addition to European Union regulations – also Article 62(1) of the Polish Transport Law. This study aims at discussing prerequisites for liability to a passenger for the early departure of means of public transport. Amongst other things, the following questions are taken into consideration: with whom does the passenger conclude the contract and from whom can he claim compensation? can compensation be claimed by a person legally entitled to free travel (100% discount)? can compensation be claimed by a passenger who was in time for departure (albeit early)? The conclusion of this analysis is that, although compensation under Article 62(1) of the Polish Transport Law is rarely claimed in practice, it is a necessary provision. It guarantees those few passengers who have suffered damage as a result of the early departure of the means of transport (and are able to prove this damage) the right to full compensation.
Bibliografia (References)
Ambrożuk D., [w:] Prawo przewozowe. Komentarz, D. Ambrożuk, D. Dąbrowski, K. Wesołowski, LEX/el. 2019.
Ambrożuk D., Dąbrowski D., Garnowski K., Wesołowski K., Odpowiedzialność za niezachowanie terminu przewozu, [w:] Umowa przewozu osób i rzeczy w prawie polskim, D. Ambrożuk, D. Dąbrowski, K. Garnowski, K. Wesołowski, LEX/el. 2020.
Ambrożuk D., Wielowarstwowość regulacji prawnej; uwagi na tle unormowania umowy przewozu w prawie krajowym, [w:] O pojmowaniu prawa i prawoznawstwa. Profesorowi Stanisławowi Czepicie in memoriam, red. E. Cała-Wacinkiewicz, Z. Kuniewicz, B. Kanarek, Warszawa 2021.
Bauer K., Badania tolerancji dla odjazdów punktualnych w miejskiej komunikacji zbiorowej na przykładzie Kielc, Transport Miejski i Regionalny 2015, nr 2, https://www.researchgate.net/publication/303646578_Badania_tolerancji_dla_odjazdow_punktualnych_w_miejskiej_komunikacji_zbiorowej_na_przykladzie_Kielc.
Fuchs B., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2018.
Górski W., Żabski A., Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 1990.
Jaworski A., Prawo przewozowe. Komentarz, LEX/el. 2012.
Kaliński M., Odpowiedzialność odszkodowawcza, [w:] Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego, t. 6, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Karaszewski G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2022.
Kiedy i na jakich warunkach dzieci do lat 4 podróżują za darmo?, https://utk.gov.pl/pl/pasazerowie/kolejowe-faq/osoby-z-dziecmi-i-kobie/17590,Kiedy-i-na-jakich-warunkach-dzieci-do-lat-4-podrozuja-za-darmo.html.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, Państwo i Prawo 2005, nr 4.
Misiejko A., Charakter prawny regulaminu przewozu, [w:] Publiczny transport zbiorowy. Przewodnik dla organów samorządu terytorialnego, A. Misiejko, LEX/el. 2020.
Misiejko A., Uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w przewozach o charakterze użyteczności publicznej, [w:] Publiczny transport zbiorowy. Przewodnik dla organów samorządu terytorialnego, A. Misiejko, LEX/el. 2020.
Modrzejewski A.K., [w:] Ustawa o transporcie kolejowym. Komentarz, red. P. Wajda, M. Wierzbowski, LEX/el. 2014.
Sprawozdanie z realizacji norm jakości usług za rok 2020 spółki Koleje Mazowieckie – KM sp. z o.o., https://www.mazowieckie.com.pl/sites/default/files/docs/Sprawozdanie%20z%20realizacji%20norm%20jako%C5%9Bci%20us%C5%82ug%20za%20rok%202020%20Sp%C3%B3%C5%82ki%20KM.pdf.
Strachowska R., Ustawa o transporcie drogowym. Komentarz, LEX/el. 2012.
Szanciło T., Prawo przewozowe. Komentarz, Legalis/el. 2008.
Wach A., [w:] Publiczny transport zbiorowy. Komentarz, B. Kwiatek, A. Wach, K. Wach, LEX/el. 2021.
Wach K., [w:] Publiczny transport zbiorowy. Komentarz, B. Kwiatek, A. Wach, K. Wach, LEX/el. 2021.
Wach-Pawliczak M., Odszkodowanie za spóźniony autobus. Niebezpieczny precedens?, https://wach-pawliczak.pl/odszkodowanie-za-spozniony-autobus-niebezpieczny-precedens/.
Wesołowski K., [w:] Prawo przewozowe. Komentarz, D. Ambrożuk, D. Dąbrowski, K. Wesołowski, LEX/el. 2019.
Wesołowski K., Rec.: W. Górski, A. Żabski, Prawo przewozowe. Komentarz, Warszawa 1990, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1990, nr 7.
Wróblewska M., [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawno-finansowy, red. H. Dzwonkowski, G. Gołębiowski, Warszawa 2014.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
A. Gawrysiak-Zabłocka, Odpowiedzialność wobec pasażera za przedwczesny odjazd środka transportu publicznego, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5404
Streszczenie
Artykuł ma na celu przedstawienie uwag do drugiego projektu regulacji umowy franczyzy zaproponowanego przez Rafała Adamusa. Niewątpliwie umowa franczyzy wymaga regulacji ustawowej, stąd tak ważne jest pochylenie się nad rozwiązaniami, które mają zostać przyjęte w projektowanej ustawie. W opracowaniu omówiono kwestie miejsca regulacji umowy franczyzy (Kodeks cywilny lub odrębna ustawa), definicji tej umowy, regulacji umowy z uwzględnieniem ustawy z 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, istoty i treści informacji przygotowywanych przez organizatora sieci franczyzy, praw i obowiązków stron umowy, celowości wprowadzenia przepisów dotyczących praktyk naruszających zbiorowe interesy franczyzobiorców oraz zasad intertemporalnych. Artykuł zawiera propozycje dodatkowych rozwiązań, m.in. dotyczących zagadnień związanych z umowami subfranczyzy, zasad odpowiedzialności solidarnej franczyzobiorcy i franczyzodawcy wobec osób trzecich, nadrzędnych przepisów regulacji dotyczących obowiązku dbałości stron umowy o dobre imię franczyzodawcy i całej sieci. Opracowanie ma być zachętą do dalszych intensywnych prac nad regulacją ustawową umowy franczyzy.
Abstract
The aim of the paper is to present comments to the second draft of the franchise agreement regulation proposed by Rafał Adamus. Undoubtedly, the franchise agreement requires statutory regulation, hence the solutions to be adopted in the planned act are very important. The study discusses the issue of the place of regulation of the franchise agreement (the Civil Code or a separate act), the definition of this agreement, the regulation of the agreement taking into account the Act on Combating Unfair Competition of 16 April 1993, the essence and content of the information prepared by the franchise network organizer, the rights and obligations of the parties of the agreement, the advisability of introducing regulations on practices infringing the collective interests of franchisees and intertemporal rules. The paper contains suggestions concerning additional solutions in the planned regulation, e.g. about issues related to the sub franchise agreements, the rules of joint (and several) liability of the franchisee and the franchisor towards third parties, overriding provisions and regulation regarding the obligation of the parties to the contract to care for the good name of the franchisor and the entire network. The study is to be an incentive for further intensive work on the statutory regulation of the franchise agreement.
Bibliografia (References)
1. Abell M., The regulation of franchising in the EU, London 2011.
2. Adamus R., Faktyczna nierówność stron umowy franczyzy w Polsce, Warszawa 2020, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2020/10/IWS_Adamus-R._Faktycznanier%C3%B3wno%C5%9B%C4%87-stron-umowy-franczyzy-w-Polsce.pdf.
3. Adamus R., Projekt regulacji franczyzy w Polsce na tle ustawodawstw innych państw, Warszawa 2022, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2022/08/IWS_Adamus-R._Projekt-regulacji-franczyzy-w-Polsce.pdf.
4. Adamus R., W sprawie potrzeby uregulowania umowy franczyzy w Polsce, Prawo w Działaniu 2021, t. 48, https://doi.org/10.32041/pwd.4805.
5. Belohlavek A.J., Rozporządzenie Rzym I. Konwencja rzymska. Komentarz, t. 2, Warszawa 2010.
6. Bolecki A., Cechy szczególne franczyzy w prawie ochrony konkurencji, internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2013, nr 7(2).
7. Darázs L., Umowa dystrybucyjna i franczyzowa, [w:] Nowy Ptk. Wyjaśnienie, red. G. Wellmann, Budapest 2013.
8. Gárdos P., [w:] A Polgári Törvénykönyv magyarázatokkal, red. L. Vékás, P. Gárdos, Budapest 2013.
9. Gárdos P., [w:] Nagykommentár a Polgári Törvénykönyvről szóló 2013. évi V. törvényhez, 2022. május 28. időállapotú, red. P. Gárdos, L. Vékás Jogtár/el. 2022.
10. Jelonek-Jarco B., O konieczności regulacji prawnej umowy franczyzy – uwagi do raportu „Faktyczna nierówność stron umowy franczyzy w Polsce”, Prawo w Działaniu 2022, t. 50, https://doi.org/10.32041/pwd.5006.
11. Kappes A., Kocot W., Romanowski M., [w:] Prawo zobowiązań – umowy nienazwane. System Prawa Prywatnego, t. 9, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
12. Krawczyk M., Ochrona prawna procesów biznesowych w prawie własności intelektualnej, Warszawa 2023.
13. Mucha J., Suchoń A., Realizacja uprawnień dzierżawcy gruntów rolnych w razie zmniejszenia przychodu z przedmiotu dzierżawy (wybrane zagadnienia), Przegląd Prawa Rolnego 2010, nr 1(6).
14. Pecyna M., Zoll F., Założenia projektu struktury części szczegółowej zobowiązań. W poszukiwaniu nowego modelu, Transformacje Prawa Prywatnego 2012, nr 1.
15. Radwański Z., Zielona Księga. Optymalna wizja Kodeksu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006.
16. Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Regulacja umów o pośrednictwo w DCFR (wzorcem dla ustawodawcy polskiego), Transformacje Prawa Prywatnego 2017, nr 3.
17. Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Struktura regulacji umów o pośrednictwo handlowe (wnioski prawnoporównawcze i propozycje legislacyjne), Studia Prawa Prywatnego 2018, z. 1, Legalis.
18. Sieradzka M., Porozumienia franczyzy w świetle prawa konkurencji, Warszawa 2020, Legalis.
19. Suchoń A., [w:] Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2022, Legalis.
20. Swaczyna B., [w:] Zobowiązania, t. 1, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022, Legalis.
21. Traple E., Prawo autorskie nie może służyć ochronie idei jako takiej. Glosa do wyroku SN z dnia 3 lutego 2017 r., II CSK 400/16, Glosa 2017, nr 3.
22. Ujváriné A.E., [w:] A Polgári Törvénykönyvről szóló 2013. évi V. törvény és kapcsolódó jogszabályok nagykommentárja, t. 3, red. A. Osztovits, Budapest 2014.
23. Wiewiórowska-Domagalska A., Franchising – Study for the IMCO Committee, IP/A/IMCO/2015–05 (2016), https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/578978/IPOL_STU(2016)578978_EN.pdf.
24. Wolff J., [w:] Termination of franchising and distribution agreements in EU, red. A. Venezia, Milano 2018.
25. Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
B. Jelonek-Jarco, Uwagi do projektu ustawy o działalności franczyzowej, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5405
Streszczenie
Zmiany legislacyjne wprowadzone w ramach transpozycji dyrektyw 2019/770 oraz 2019/771 wpłynęły na poziom ochrony konsumentów w prawie polskim w sposób zróżnicowany. Poprawę sytuacji konsumenta przyniosło m.in. uregulowanie umów o dostarczanie treści i usług cyfrowych, wprowadzenie nowych kryteriów zgodności z umową, wyraźny wymóg kwalifikowanego konsensusu w przypadku określenia przedmiotu umowy jako odbiegającego od standardu, odniesienie się do kwestii aktualizacji, wad prawnych, częściowego odstąpienia od umowy oraz możliwości wstrzymania się z zapłatą ceny do czasu wypełnienia obowiązków z tytułu niezgodności rzeczy z umową. Obniżenie poziomu ochrony konsumenta z kolei spowodowane jest wprowadzeniem hierarchii uprawnień w razie niezgodności z umową oraz koniecznością uwzględnienia dążenia do wspierania bardziej zrównoważonej konsumpcji i gospodarki o obiegu zamkniętym podczas wykładni przepisów transponujących dyrektywę 2019/771. Ponadto sposób dokonania transpozycji przez polskiego ustawodawcę spowodował ponowne rozbicie systemu odpowiedzialności za niezgodność z umową rzeczy sprzedanej oraz dalszą fragmentacją regulacji umów o dostarczenie treści lub usługi cyfrowej.
Abstract
Legislative changes introduced during the transposition of Directives 2019/770 and 2019/771 affected the level of consumer protection in Polish law in different ways. Regulating contracts for the supply of digital content and services, introducing new criteria for compliance with the contract, expressly requiring a qualified consensus if the subject of the contract is defined as deviating from the standard, addressing the issue of update, legal defects, partial withdrawal from the contract, and the possibility of withholding payment of the price until fulfillment of obligations due to non-compliance of the item with the contract improved consumers’ protection. In contrast, introducing a hierarchy of remedies for non-conformity of sold goods and the obligation to take into account the need to promote more sustainable consumption and circular economy when interpreting the provisions transposing Directive 2019/771 have a negative impact on consumer legal position. Finally, chosen manner of transposition lead to the fragmentation of the system of liability for non-conformity with the sales contract and further fragmentation of the regulation of contracts for the supply of digital content and services.
Bibliografia (References)
Akademicki projekt zmiany kodeksu cywilnego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2021, z. 2.
Bach I., Wöbbeking M., Das Haltbarkeitserfordernis der Warenkauf-RL als neuer Hebel für mehr Nachhaltigkeit?, Neue Juristische Wochenschrift 2020, z. 37.
Bańczyk W., Alokacja ryzyka zmiany okoliczności podczas wykonywania długoterminowej umowy o dzieło i o roboty budowlane – w kierunku umowy rozwijającej się, Kraków 2017.
Beckers A., Environmental Protection meets Consumer Sales, European Review of Contract Law 2018, nr 2, https://doi.org/10.1515/ercl-2018-1009.
Brzozowski A., [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Legalis/el. 2021.
Carvalho J.M., Sale of Goods and Supply of Digital Content and Digital Services – Overview of Directives 2019/770 and 2019/771, Journal of European Consumer and Market Law 2019, nr 5.
Cooper D.R., Gutowski T.G., The Environmental Impacts of Reuse: A Review, Journal of Industrial Ecology 2017, nr 21(1), https://doi.org/10.1111/jiec.12388.
de Franceschi A., Planned Obsolescence challenging the Effectiveness of Consumer Law and the Achievement of a Sustainable Economy, Journal of European Consumer and Market Law 2018, nr 6.
Dybka W., Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi w świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/771 w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, Internetowy Przegląd Prawniczy Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019, nr 3, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/130856/dybka_odpowiedzialnosc_sprzedawcy_z_tytulu_rekojmi_2019.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
García Goldar M., The inadequate approach of Directive (EU) 2019/771 towards the circular economy, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2021, t. 29, nr 1, https://doi.org/10.1177/1023263X211051827.
Gnela B., Uwagi na temat wybiórczego rozszerzania zakresu ochrony konsumenckiej na niektórych przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, Acta Universitatis Wratislaviensis 2022, nr 4101, https://doi.org/10.19195/0524-4544.334.51.
Habryn-Chojnacka E., [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Legalis/el. 2022.
Havu K., Digital Single Market, digital content and consumer protection – critical reflections, [w:] Online Distribution of Content in the EU, red. T. Pihlajarinne, J. Vesala, O. Honkkila, Cheltenham–Northampton 2019.
Howells G., Twigg-Flesner C., Wilhelmsson T., Rethinking EU Consumer Law, Abingdon 2018.
Jagielska M., Od konsumenta do użytkownika (o istotnej zmianie współczesnego prawa konsumenckiego), Państwo i Prawo 2021, nr 11.
Kabza J., Przepisy o quasi-konsumentach a zasada równości przedsiębiorców, [w:] Swoboda działalności gospodarczej. Próba oceny polskich regulacji prawnych, red. J. Glumińska-Pawlic, B. Przywora, Warszawa 2021.
Kalamees P., Goods with Digital Elements And The Seller’s Updating Obligation, Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law 2021, nr 12.
Keirsbilck B., Terryn E., Michel A., Alogna I., Sustainable Consumption and Consumer Protection Legislation, Luxembourg 2020, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2020/648769/IPOL_IDA(2020)648769_EN.pdf.
Kołodziej A., Harmonizacja pełna uprawnień konsumenta w razie niezgodności towaru z umową w dyrektywie 2019/771 o sprzedaży towarów, cz. 2, Przegląd Prawa i Administracji 2022, nr 4116, https://doi.org/10.19195/0137-1134.128.11.
Kołodziej A., Wpływ zastosowania metody harmonizacji pełnej w zakresie uprawnień konsumenta w dyrektywie 2019/771 na przyszłą zmianę kodeksowego poziomu ochrony konsumenta z rękojmi, cz. 1, Przegląd Prawa i Administracji 2021, nr 4072, https://doi.org/10.19195/0137-1134.127.14.
Koman K., Środki ochrony prawnej konsumentów w przypadku braku zgodności treści lub usług cyfrowych z umową, internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2020, nr 7, https://ikar.wz.uw.edu.pl/images/numery/70/iKAR_7_9_20__7Koman.pdf.
Kubiak-Cyrul A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Legalis/el. 2020.
Kurowska A., Implementacja dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej do porządków prawnych wybranych państw członkowskich, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2008, nr 6.
Lorenz S., Die Umsetzung der EU-Warenkaufrichtlinie in deutsches Recht, Neue Juristische Wochenschrift 2021, z. 29.
Mak V., Lujinovic E., Towards a Circular Economy in EU Consumer Markets – Legal Possibilities and Legal Challenges and the Dutch Example, Journal of European Consumer and Market Law 2019, nr 1(1).
Mak V., Performance-Oriented Remedies in European Sale of Goods Law, London 2009.
Micklitz H.-W., Squaring the Circle? Reconciling Consumer Law and the Circular Economy, Journal of European Consumer and Market Law 2019, nr 6.
Mikłaszewicz P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2022.
Namysłowska M., Jabłonowska A., Wiaderek F., Implementation of the Digital Content Directive in Poland: A Fast Ride on a Tandem Bike against the Traffic, Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law 2021, nr 2.
Pecyna M., Implementacja dyrektywy o umowach o dostarczanie treści cyfrowych lub usługi cyfrowej — wyzwania dla ustawodawcy krajowego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2021, z. 3.
Południak-Gierz K., Dochodzenie roszczeń konsumenckich względem dostawców treści i usług cyfrowych, Warszawa 2022, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2023/03/IWS_Poludniak-Gierz-K._Dochodzenie-roszczenkonsumenckich-wzgledem-dostawcow-tresci-i-uslug-cyfrowych.pdf.
Południak-Gierz K., Eco-reasonableness. Possibility of incorporating green principles into general private law clauses, [w:] Quo vadis commercial contract? Reflections on sustainability, ethics and technology in the emerging law and practice of global commerce, red. M. Heidemann, M. Andenas, Cham 2023.
Południak-Gierz K., Wpływ regulacji dyrektyw 2019/770 oraz 2019/771 z zakresu rękojmi na poziom ochrony polskich konsumentów względem rozwiązań w tym zakresie obowiązujących w Kodeksie cywilnym. Implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektyw konsumenckich na przykładzie dyrektyw 2019/770 i 2019/771, Warszawa 2022, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2022/10/IWS_Poludniak-Gierz-K.-_Wplywregulacji-dyrektywy-2019.770-oraz-dyrektywy-2019.771-z-zakresu-rekojmi-napoziom-ochrony-polskich-konsumentow.pdf.
Radwański M., Implementacja dyrektywy 2019/771 do polskiego porządku prawnego – wybrane problemy, [w:] Reklamacje, mediacje i inne postępowania w sprawach konsumenckich, red. Z. Długosz, K. Podgórski, E. Sługocka-Krupa, Legalis/el. 2021.
Schulze R., Zoll F., European Contract Law, Baden-Baden 2021.
Sein K., Spindler G., The new Directive on Contracts for Supply of Digital Content and Digital Services – Conformity Criteria, Remedies and Modifications, cz. 2, European Review of Contract Law 2019, nr 15(4), https://doi.org/10.1515/ercl-2019-0022.
Sein K., Spindler G., The new Directive on Contracts for the Supply of Digital Content and Digital Services – Scope of Application and Trader’s Obligation to Supply, cz. 1, European Review of Contract Law 2019, nr 15(3), https://doi.org/10.1515/ercl-2019-0016.
Targosz T., Wyrwiński M., Dostarczanie treści cyfrowych a umowa sprzedaży. Uwagi na tle projektu nowelizacji art. 555 kodeksu cywilnego, Forum Prawnicze 2015, nr 1.
Terryn E., A Right to Repair? Towards Sustainable Remedies in Consumer Law, [w:] Consumer Protection in a Circular Economy, red. B. Keirsbilck, E. Terryn, Cambridge 2019.
Terryn E., The New Consumer Agenda: A Further Step Toward Sustainable Consumption?, Journal of European Consumer and Market Law 2021, nr 1.
Terryn E., Van Gool E., The Role of European Consumer Regulation in Shaping the Environmental Impact of E-Commerce, Journal of European Consumer and Market Law 2021, nr 3, https://doi.org/10.2139/ssrn.3732911.
Tulibacka M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2022.
Valant J., Briefing, Planned obsolescence: Exploring the issue, https://tinyurl.com/z295cct.
Van Gool E., Michel A., The New Consumer Sales Directive 2019/771 and Sustainable Consumption: A Critical Analysis, Journal of European Consumer and Market Law 2021, nr 4, https://doi.org/10.2139/ssrn.3732976.
White Paper on Remixes, First Sale, and Statutory Damages 2016, https://www.uspto.gov/sites/default/files/documents/copyrightwhitepaper.pdf.
Wiak J., Rozszerzenie ochrony konsumenckiej w kodeksie cywilnym, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2020, nr 5, https://doi.org/10.33226/0137-5490.2020.5.4.
Wiewiórowska-Domagalska A., Refleksje na tle orzecznictwa sądów powszechnych w zakresie sprzedaży konsumenckiej, Prawo w Działaniu 2014, t. 20, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/09/Aneta-Wiewi%C3%B3rowska-Domagalska-Refleksje-na-tle-orzecznictwa-s%C4%85d%C3%B3w-powszechnych-w-zakresiesprzeda%C5%BCy-konsumenckiej-206.pdf.
Wiewiórowska-Domagalska A., Zoll F., Południak-Gierz K., Bańczyk W., Transpozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady EU 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2021, z. 4.
Wyżykowski B., Ochrona „konsumencka” niektórych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – wybrane zagadnienia, internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2020, nr 7(9), https://ikar.wz.uw.edu.pl/images/numery/70/iKAR_7_9_20___10Wyzykowski.pdf.
Zachariadis T., Legislation or Economic Instruments for a Successful Environmental Policy? Reflections After „Dieselgate”, [w:] Environmental Policy: An Economic Perspective, red. T. Walker, S. Goubran, N. Sprung-Much, Hoboken 2020.
Zagrobelny K., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis/el. 2021.
Zoll F., Czy nowa dyrektywa o sprzedaży zapowiada ekologiczną rewolucję? Uwagi na kanwie kilku niemieckich orzeczeń odnoszących się do kwestii ochrony środowiska w związku z odpowiedzialnością z tytułu rękojmi, [w:] Nauka prawa a wyzwania XXI wieku. Księga jubileuszowa z okazji 170-lecia istnienia Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. K. Oplustil, P. Tuleja, K. Prokopowicz, Kraków 2022.
Zoll F., Ekologiczne prawo sprzedaży – bardzo wstępne uwagi, [w:] Wykonanie zobowiązań. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Adamowi Brzozowskiemu, red. K. Bilewska, D. Krekora-Zając, Warszawa 2021.
Zoll F., O (nie)znowelizowanym pojęciu konsumenta, czyli o chęci uniknięcia niejasności i co z tego wynikło, [w:] Usus magister est optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016.
Zoll F., Południak-Gierz K., Bańczyk W., Poland, [w:] Harmonizing Digital Contract Law, The Impact of EU Directives 2019/770 and 2019/771 and the Regulation of Online Platforms, red. A. de Franceschi, R. Schulze, Baden-Baden 2023.
Zoll F., Południak-Gierz K., Bańczyk W., Sustainable consumption and circular economy in the Directive 2019/771, Pravovedenie 2020, nr 4, https://doi.org/10.21638/spbu25.2020.406.
Zoll F., Problem negatywnego uzgodnienia cech rzeczy sprzedanej — w oczekiwaniu na wspólne europejskie prawo sprzedaży, Transformacje Prawa Prywatnego 2012, nr 2.
Zoll F., Rękojmia: odpowiedzialność sprzedawcy, Legalis/el. 2018.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
K. Południak-Gierz, Wpływ dyrektyw 2019/770 oraz 2019/771 na poziom ochrony konsumenta w ramach reżimu rękojmi w prawie polskim, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5406
Streszczenie
W niniejszym artykule omówiono główne wyzwania związane z odpowiedzialnością za szkody wyrządzone przez systemy sztucznej inteligencji (AI), które należy odpowiednio uwzględnić w systemie kolizyjnym Unii Europejskiej. W pierwszej części artykułu autorzy wskazują na trzy główne wyzwania, a mianowicie: 1) określenie osób odpowiedzialnych, 2) optymalny reżim odpowiedzialności za delikty AI oraz 3) określenie systemów AI wysokiego ryzyka. W drugiej części artykułu autorzy dokonują oceny stosowania przepisów kolizyjnych rozporządzenia Rzym II z tej perspektywy. Argumentują, że zharmonizowane ramy prawne na szczeblu UE są niezbędne, aby uniknąć ryzyka rozdrobnienia prawnego w wypełnianiu luk powstałych w wyniku bezprecedensowego postępu technologicznego spowodowanego przez sztuczną inteligencję. Temu celowi powinny służyć również normy kolizyjne prawa prywatnego międzynarodowego.
Abstract
This article discusses the main challenges related to the liability for damages caused by artificial intelligence (AI) systems that need to be properly addressed by the European Union (EU) conflict-of-laws regime. In the first part of the paper authors point out three main challenges, namely: 1) determination of responsible persons, 2) optimal liability regime for AI torts, and 3) determination of high – risk AI systems. In the second part of the paper the authors assess the application of the conflict-of-law provisions of the Rome II Regulation from this perspective. This article argues that a harmonised legal framework at EU level is necessary to avoid the risk of legal fragmentation in filling the gaps created by unprecedented technological advances caused by AI. This objective should also be pursued by the conflict-of-laws rules of private international law.
Bibliografia (References)
Boscarato C., Who is responsible for a robot’s actions?, [in:] Technologies on the stand: legal and ethical questions in neuroscience and robotics, B. van der Berg, L. Klaming (eds.), Nijmegen 2011.
Bosek L., Perspektywy rozwoju odpowiedzialności cywilnej za inteligentne roboty [Prospects for the development of civil liability for intelligent robots], Forum Prawnicze 2019, No 2(52), https://doi.org/10.32082/fp.v2i52.200.
Bostrom N., Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia [Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies], Warszawa 2016.
Bożek B., Jakubiec M., On the legal responsibility of autonomous machines, Artificial Intelligence and Law 2017, Vol. 25.
Chee F.Y., EU civil rights groups want ban on biometric surveillance ahead of new laws, February 2021, https://www.reuters.com/article/us-eu-tech-petition-idUSKBN2AH0N2.
Czepelak M., Zasada najściślejszego związku jako reguła kierunkowa prawa prywatnego międzynarodowego [The principle of the closest relationship as a guiding rule of private international law], Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2016, Vol. 18.
Dahiyat E.A.R., From Science Fiction to Reality: How will the Law Adapt to Self-Driving Vehicles?, Journal of Arts & Humanities 2018, Vol. 7, Issue 9, http://doi.org/10.18533/journal.v7i9.1497.
Fawcett J., Products Liability in Private International Law: A European Perspective, Rec. des Cours 1993-I, Vol. 9.
Hulicki M., Wybrane zagadnienia odpowiedzialności cywilnoprawnej w kontekście zastosowań sztucznej inteligencji, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2019, Vol. 28, Issue 4.
Illmer M., The New European Private International Law of Product Liability – Steering Through Troubled Waters, RabelsZ 2009, Issue 2, https://doi.org/10.1628/003372509788213570.
Jagielska M., Odpowiedzialność za sztuczną inteligencję [Liability for artificial intelligence], [in:] Prawo sztucznej inteligencji [Artificial intelligence law], L. Lai, M. Świerczyński (ed.), Warszawa 2020.
Księżak P., Wojtczak S., Prawa Asimova, czyli science fiction jako fundament nowego prawa cywilnego [Asimov’s laws – science fiction as the foundation of a new civil law], Forum Prawnicze 2020, No. 4(60), https://doi.org/10.32082/fp.v0i4(60).378.
Mazur J., Unia Europejska wobec rozwoju sztucznej inteligencji: proponowane strategie regulacyjne a budowanie jednolitego rynku cyfrowego [European Union towards the development of artificial intelligence: recommended regulatory strategies and building a uniform digital market], Europejski Przegląd Sądowy 2020, No. 9.
Pajor T., Nowe tendencje w części ogólnej prawa prywatnego międzynarodowego państw europejskich [New trends in the general part of private international law of the European countries], Problemy Prawne Handlu Zagranicznego 1995, Vol. 18.
Pajor T., Odpowiedzialność deliktowa w prawie prywatnym międzynarodowym [Tort liability in international private law], Warszawa 1989.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe [Private international law], Warszawa 2017.
Pilich M., Łączniki personalne osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym (zagadnienia wybrane) [Personal connecting factors of natural persons in private international law (selected problems)], Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2016, Vol. 19.
Ponce Del Castillo A., A law on robotics and artificial intelligence in the EU?, ETUI Research Paper – Foresight Brief, September 2017, http://doi.org/10.2139/ssrn.3180004.
Shevchenko O., Connected Automated Driving: Civil Liability Regulation in the European Union, Teisė 2020, Vol. 114, https://doi.org/10.15388/Teise.2020.114.5.
Solaiman S.M., Legal personality of robots, corporations, idols and chimpanzees: a quest for legitimacy, Artificial Intelligence Law 2017, Vol. 25, https://doi.org/10.1007/s10506-016-9192-3.
Sośniak M., Lex loci delicti commissi w prawie międzynarodowym prywatnym [Lex loci delicti commissi in international private law], Studia Cywilistyczne 1963, Vol. 4.
Sośniak M., Prawo prywatne międzynarodowe [International private law], Katowice 1991.
Sośniak M., Uwagi do projektu polskiego prawa prywatnego międzynarodowego [Comments to the draft of the Polish international private law], Nowe Prawo 1962, No. 7–8.
Sośniak M., Zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych w prawie prywatnym międzynarodowym [Obligations not resulting from the legal transactions in private international law], Katowice 1971.
Świerczyński M., Żarnowiec Ł., Law applicable to liability for damage caused by traffic accidents involving autonomous vehicles, Masaryk University Journal of Law and Technology 2020, Vol. 14, No. 2, https://doi.org/10.5817/MUJLT2020-2-2.
Świerczyński M., Żarnowiec Ł., Prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę spowodowaną przez wypadki drogowe z udziałem autonomicznych pojazdów [Proper law for liability for damages resulting from accidents involving autonomous vehicles], Zeszyty Prawnicze 2019, Vol. 19, No. 2, https://doi.org/10.21697/zp.2019.19.2.03.
Symeonides S., Choice of Law for Products Liability: The 1990s and Beyond, Tulane Law Review 2004, Vol. 78, Issue 4.
von Hein J., Of Older Siblings and Distant Cousins: The Contribution of the Rome II Regulation to the Communitarisation of Private International Law, RabelsZ 2009, Issue 3, https://doi.org/10.1628/003372509788930691.
Wałachowska M., Sztuczna inteligencja a zasady odpowiedzialności cywilnej [Artificial intelligence and the principles of civil liability], [in:] Prawo sztucznej inteligencji [Artificial intelligence law], L. Lai, M. Świerczyński (eds.), Warszawa 2020.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
M. Świerczyński, Z. Więckowski, Liability for damages caused by artificial intelligence systems – main challenges to be addressed by the European Union conflict-of-laws regulations, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5407
Streszczenie
Konwencja haska z 1980 r. dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę była pierwszym wiążącym instrumentem międzynarodowym odnoszącym się do zjawiska uprowadzenia dziecka za granicę – zjawiska, które pojawiło się jako efekt uboczny postępującej globalizacji w drugiej połowie XX w. Konwencja haska z 1980 r. jest bez wątpienia najskuteczniejszym i najbardziej rozpowszechnionym instrumentem bezpośredniej współpracy transgranicznej między państwami w zakresie uprowadzeń dzieci za granicę. Praktyczne znaczenie tego 40-letniego instrumentu jest jednak pomniejszone przez to, że pozwala on jedynie w ograniczonym stopniu uwzględnić konkretną sytuację indywidualnego dziecka, której staranne rozważenie jest przedmiotem dzisiejszego podejścia do praw dziecka, w szczególności jeśli zasada najlepiej pojętego interesu dziecka nakazuje inaczej. Międzynarodowa mediacja rodzinna, prowadzona przez wykwalifikowanego transgranicznego mediatora rodzinnego, może jednak rozwiązać niektóre z głównych wad mechanizmu obowiązkowych powrotów. W artykule zbadano, w jaki sposób w sprawach Konwencji haskiej z 1980 r. dobro dziecka można zabezpieczyć poprzez międzynarodową mediację rodzinną.
Abstract
The 1980 Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction was the first binding international instrument to address the phenomenon of cross-border child abduction, which appeared as a side-effect of ongoing globalisation in the second half of the 20th century. The 1980 Hague Convention is undoubtedly the most successful and widespread instrument of direct crossborder cooperation between states to deal with the international child abduction. Nonetheless, the practical significance of this 40-year-old instrument is diminished by the fact that it allows only for a limited consideration of the specific situation of an individual child, whose careful consideration the present-day children’s rights approach, in particular the principle of the best interest of the child, otherwise dictates. International family mediation, carried out by a qualified cross-border family mediator, can nevertheless address some of the major downsides of the mandatory return mechanism. The paper explores how in the 1980 Hague Convention cases the child’s best interest can be secured through international family mediation.
Bibliografia (References)
Beaumont P., Trimmings K., Walker L, Holliday J., Child Abduction: Recent Jurisprudence of the European Court of Human Rights, International and Comparative Law Quarterly 2015, Vol. 64, Issue 1, https://doi.org/10.1017/S0020589314000566.
Białecki M., Praktyczne aspekty mediacji transgranicznej w sprawach z udziałem dziecka, [in:] Arbitraż i mediacja – perspektywy prywatnoprawna i publicznoprawna: między teorią a praktyką: księga pamiątkowa ku czci Profesora Jana Łukasiewicza, Ł. Błaszczak, R. Morek, J. Olszewski (eds.), Rzeszów 2018.
Buck T., An Evaluation of the Long-term Effectiveness of Mediation in Cases of International Parental Child Abduction, Leicester 2012.
Carl E., Erb-Klünemann M., Integrating Mediation into Court Proceedings in Crossborder Family Cases, [in:] Cross-border Family Mediation, C. Paul, S. Kiesewetter (eds.), Frankfurt am Mein 2014.
Carpaneto L., Impact of the Best Interests of the Child on the Brussels II ter Regulation, [in:] Fundamental Rights and Best Interests of the Child in Transnational Families, E. Bergamini, C. Ragni (eds.), Cambridge 2019.
Committee on the Rights of the Child, General Comment No. 12 (2009) on The right of the child to be heard, 1 July 2009, CRC/C/GC/12, available at: https://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/advanceversions/crc-c-gc-12.pdf.
Committee on the Rights of the Child, General Comment No. 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para. 1), 29 May 2013, CRC/C/GC/14, available at: https://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/gc/crc_c_gc_14_eng.pdf.
Defence for Children International Italy, Improving the Situation of Children in International Child Abduction cases through Judicial Cooperation and Family Mediation – iCare, available at: https://project-icare.eu/wp-content/uploads/2022/09/D2.3-Recommendation-List-Analysis-report.pdf.
Dominelli S., International and EU Perspective on Mediation: Common Principles in Cross-Border Family Mediation, [in:] Mediation to Foster European Wide Settlement of Disputes, F. Pesce, D. Rone (eds.), Rome 2016.
Emery R.E., Laumann-Billings L., Waldron M.C., Sbarra D.A, Dillon P., Child custody mediation and litigation: Custody, contact, and coparenting 12 years after initial dispute resolution, Journal of Consulting and Clinical Psychology 2001, Vol. 69, Issue 2, https://doi.org/10.1037/0022-006X.69.2.323.
Flaga-Gieruszyńska K., Kryteria kontroli sądowej ugody zawartej przed mediatorem, [in:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, M. Tomalak (eds.), Warszawa 2017.
Freeman M., The Effects and Consequences of International Child Abduction, Family Law Quarterly 1998, Vol. 32.
Gonzales Martín N., International Parental Child Abduction and Mediation, Anuario Mexicano de Derecho Internacional 2015, Vol. 15, Issue 1, https://doi.org/10.1016/j.amdi.2014.09.007.
Greif G.L., The Long-Term Aftermath of Child Abduction: Two Case Studies and Implications for Family Therapy, The American Journal of Family Therapy 2009, Vol. 37, https://doi.org/10.1080/01926180902754711.
Heckendorn Urscheler L., Pretelli I., Curran J., Druckman K.T., De Dycker S., Skala J., Westermark H., Fournier J., Parkes A., Aronovitz A., Cekanavicius A., Dezso Ziegler T., Curry-Sumner I., Fötschl A., Jagodzinska K., Sebeni A., Crossborder parental child abduction in the European Union. Study for the LIBE Committee, Brussels 2015, available at: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/510012/IPOL_STU%282015%29510012_EN.pdf.
Kiestra L.R., The Impact of the European Convention on Human Rights on Private International Law, The Hague 2014.
Kotas-Turoboyska S., Kryteria oceny sprzeciwu dziecka wyrażonego na podstawie art. 13 ust. 2 Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę w świetle wybranego orzecznictwa sądów, Prawo w Działaniu 2021, Vol. 48, https://doi.org/10.32041/pwd.4803.
Łachacz O., Mediacja międzynarodowa w sprawach rodzicielskiego uprowadzenia dziecka za granicą – uwagi na tle skali zjawiska i rozwiązań prawnych stosowanych w państwach europejskich, Studia Prawnoustrojowe 2016, No. 33.
Lenaerts K., The Best Interests of the Child Always Come First: the Brussels II bis Regulation and the European Court of Justice, Jurisprudencija/Jurisprudence 2013, Vol. 20(4), https://doi.org/10.13165/JUR-13-20-4-02.
Lloyd M., The Status of mediated agreements and their implementation, [in:] Family mediation in Europe – proceedings, 4th European Conference on Family Law, Palais de l’Europe, Strasbourg, 1–2 October 1998, Strasbourg 2000.
Lowe N., Stephens V., A statistical analysis of applications made in 2015 under the Hague Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction, The Hague 2018.
McEleavy P., The European Court of Human Rights and the Hague Child Abduction Convention: Prioritising Return or Reflection?, Netherlands International Law Review 2015, Vol. 62, https://doi.org/10.1007/s40802-015-0040-z.
McIntosh J., Child inclusion as a principle and as evidence-based practice: Applications to family law services and related sectors, Australian Family Relationships Clearinghouse, 2007, No. 1.
McIntosh J., Long C., Moloney L., Child-Focused and Child-Inclusive Mediation: A Comparative Study of Outcomes, Journal of Family Studies 2014, Vol. 10, Issue 1, https://doi.org/10.5172/jfs.327.10.1.87.
Montorsi E.G., Psychological Aspects of the Family Mediation, [in:] Mediation to Foster European Wide Settlement of Disputes, F. Pesce, D. Rone (eds.), Rome 2016.
Napieralska A., Mediacja transgraniczna – charakterystyka postępowania na przykładzie sporów rodzinnych i gospodarczych, [in:] Mediacja: od rozmowy do porozumienia, M. Romanowski (ed.), Warszawa 2022.
Paul C., Kiesewetter S. (eds.), Cross-border Family Mediation, Frankfurt am Mein 2014.
Paul C., Kiesewetter S., Foreword, [in:] Cross-Border Family Mediation, C. Paul, S. Kiesewetter (eds.), Frankfurt am Mein 2014.
Pérez-Vera E., Explanatory Report to Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction, [in:] Acts and Documents of the Fourteenth Session (1980), tome 3, Child abduction, The Hague 1982.
Salminen K., Mediation and the Best Interests of the Child from the Child Law Perspective, [in:] Nordic Mediation Research, A. Nylund, K. Ervasti, L. Adrian (eds.), Cham 2018.
Schuz R., The Hague Child Abduction Convention and Children’s Rights, Transnational Law & Contemporary Problems 2002, Vol. 12, No. 2.
Skibińska M., Procesowe i psychologiczne gwarancje realizacji zasady dobra dziecka w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów a mediacja, [in:] Realizacja zasady dobra dziecka w mediacji w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów, J. Mucha (ed.), Warszawa 2021.
Stojanowska W., Dobro dziecka a dobro rodziców, [in:] Granice prawa. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Siemaszki, P. Ostaszewski, K. Buczkowski (eds.), Warszawa 2020.
Van Hoorde K., Putters M., Buser G., Lembrechts S., Ponnet K., Kruger T., Vandenhole W., Demarré H., Broodhaerts N., Coruz C., Larcher A., Moralis D., Hilpert C., Chretiennot N., Bouncing Back: The wellbeing of children in international child abduction cases, 2017, available at: http://missingchildreneurope.eu/Portals/1/Docs/Compiled_research_report_final.pdf.
van Loon H., Protecting Children across Borders: The Interaction between the CRC and the Hague Children’s Conventions, [in:] The United Nations Convention on the Rights of the Child. Taking Stock after 25 Years and Looking Ahead, T. Liefaard, J. Sloth-Nielsen (eds.), Leiden 2017, https://doi.org/10.1163/9789004295056_004.
Vigers S., Mediating International Child Abduction Cases. The Hague Convention, Oxford-Portland 2011.
Walker L., The Impact of the Hague Abduction Convention on the Rights of the Family in the Case-law of the European Court of Human Rights and the UN Human Rights Committee: the Danger of Neulinger, Journal of Private International Law 2010, Vol. 6, Issue 3, https://doi.org/10.5235/174410410794046288.
Weiner M.H., International Child Abduction and the Escape from Domestic Violence, Fordham Law Review 2000, Vol. 69, Issue 2.
Wojtaszek-Mik E., Dobro dziecka a odmowa jego wydania na podstawie art. 13 ust. 1 lit. b Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Prawo w Działaniu 2022, Vol. 50, https://doi.org/10.32041/pwd.5002.
Zagórska K., Mediacje transgraniczne w sprawach rodzinnych, [in:] Mediacje ponad podziałami, M. Tabernacka (ed.), Wrocław 2013.
Zajączkowska-Burtowy J., Dobro dziecka jako wartość podlegająca szczególnej ochronie w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem, [in:] Realizacja zasady dobra dziecka w mediacji w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów, J. Mucha (ed.), Warszawa 2021.
Župan M., The Best Interests of the Child: A Guiding Principle in Administering Cross-Border Child-Related Matters?, [in:] The United Nations Convention on the Rights of the Child. Taking Stock after 25 Years and Looking Ahead, T. Liefaard, J. Sloth-Nielsen (eds.), Leiden 2017.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
K. Zombory, Protecting the child’s best interest in international parental abduction of children: mediation in the 1980 Hague Convention cases, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5408
Varia
Streszczenie
Człowieka identyfikują zarówno czynniki materialne, jak i niematerialne, wśród nich uczucia religijne, określające jego indywidualny stosunek do przedmiotu kultu, ale także determinujące sposób jego życia. Uczucia religijne, odnoszące się do szczególnej relacji z przedmiotem kultu, któremu należy się cześć i szacunek, bardzo często są jednak naruszane przez słowa, gesty czy zachowania innych osób, nasilone zwłaszcza ostatnimi czasy. Odbywa się to w sposób ostentacyjny, kiedy wprost kontestuje się lub ośmiesza wartości cenne dla wyznawców danej religii, głównie katolickiej, albo pod pretekstem wolności artystycznego wyrazu. Wobec tego niezwykle ważne jest wskazanie przepisów, na podstawie których możliwa byłaby ochrona uczuć religijnych przed tego rodzaju przejawami jawnej bądź zakamuflowanej pogardy. W kontekście przepisów prawa cywilnego zadania tego podjął się autor recenzowanej książki, podkreślając słusznie, że uczucia religijne, jak każde dobro osobiste, podlegają cywilnoprawnej ochronie.
Abstract
Man is identified by both material and immaterial factors, including religious feelings, determining his individual attitude to the object of worship, but also determining his way of life. Religious feelings relating to a special relationship with the object of worship, which deserves reverence and respect, are very often violated by words, gestures or behavior of other people, especially in recent times. This is done in an ostentatious way, when values that are valuable for the followers of a given religion, mainly Catholic, are directly contested or ridiculed, or under the pretext of freedom of artistic expression. Therefore, it is extremely important to indicate the provisions on the basis of which it would be possible to protect religious feelings against such manifestations of overt or camouflaged contempt. In the context of civil law, this task was undertaken by the author of the reviewed book, rightly emphasizing that religious feelings, like any personal interest, are subject to civil law protection.
Bibliografia (References)
1. Francja: „Charlie Hebdo” ponownie publikuje karykatury Mahometa, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1489787,charlie-hebdo-mahomet-karykatura.html.
2. Giryn-Boudy M., Mowa nienawiści w dialogu publicznym na przykładzie: „Strajku kobiet 2020” – rząd PiS, Cywilizacja i Polityka 2021, nr 19.
3. Irish J., Sage A., Police hunt three Frenchmen after 12 killed in Paris attack, https://www.reuters.com/article/idUSKBN0KG0Y120150107.
4. Obraźliwe hasła i blokowanie dostępu do kościołów. Trwają protesty proaborcjonistów, https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/2608283,obrazliwe-hasla-i-blokowanie-dostepu-do-kosciolow-trwaja-protesty-proaborcjonistow.
5. Tylec G., Ochrona uczuć religijnych w prawie cywilnym, Lublin 2022.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
W. Lis, Recenzja książki autorstwa Grzegorza Tylca pt. „Ochrona uczuć religijnych w prawie cywilnym”, Wydawnictwo Academicon, Lublin 2022, s. 1–214, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5410
Streszczenie
W dniu 1.12.2022 r. w Węgierskiej Akademii Nauk odbyła się międzynarodowa konferencja zatytułowana „The right to privacy in the digital age – in specific terms” („Prawo do prywatności w erze cyfrowej – w określonych warunkach”). Konferencja stanowiła uwieńczenie rocznej współpracy badaczy z siedmiu krajów Europy Środkowej (tj. Chorwacji, Czech, Węgier, Polski, Serbii, Słowacji i Słowenii), którzy pod kierunkiem Marcina Wielca prowadzili badania na temat prawa do prywatności w epoce cyfrowej, zwracając szczególną uwagę na określone pojęcia. Książka „The Right to Privacy in the Digital Age. Perspective of Analysis on Certain Central European Countries” („Prawo do prywatności w epoce cyfrowej. Perspektywa analizy niektórych krajów Europy Środkowej”) to jeden z najważniejszych owoców wspomnianych badań. Do innych efektów pracy grupy badawczej należą międzynarodowa konferencja i różne publikacje naukowe, a także wydarzenia upowszechniające ten temat. Grupa, której przedmiotem badań jest prawo do prywatności, stanowi jeden z pięciu zespołów badawczych działających obecnie pod kierunkiem Central European Professors’ Network. Niniejsze sprawozdanie podsumowuje prezentacje konferencyjne i prace grupy badawczej.
Abstract
On 1 December 2022, an international conference titled “The right to privacy in the digital age – in specific terms” was held at the Hungarian Academy of Sciences. The conference marked the completion of a year-long collaboration between several researchers from seven Central European countries (namely: Croatia, the Czech Republic, Hungary, Poland, Serbia, Slovakia, and Slovenia), who had been working under the guidance of Marcin Wielec to conduct research on the subject of the right to privacy in the digital age with an emphasis on specific terms. The book titled “The Right to Privacy in the Digital Age. Perspective of Analysis on Certain Central European Countries” is one of the above-mentioned research’s most important results. Other results of the research group’s significant work include an international conference, and various scholarly publications, as well as dissemination events. The research group on the right to privacy is one of the five research teams presently operating under the guidance of the Central European Professors’ Network. This contribution summarizes the conference presentations and the work of the research group.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
J. Juharová, Report on the International Scientific Conference on “The Right to Privacy in the Digital Age – in Specific Terms” held by the Central European Professors’ Network on the 1 December 2022 in Budapest, Hungary, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5411
Jak cytować (How to cite this)
T. Mirosławski, Report on the International Scientific Conference “Theoretical and practical aspects of constitutional identity”, 13 December 2022, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5412
Jak cytować (How to cite this)
T. Bojanowski, Ł. Sitkowski, J. Starybrat, Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Rzetelny proces i prawo do sądu”. Warszawa, 13.01.2023 r., Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5413
Streszczenie
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Samorząd terytorialny w Polsce – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość” odbyła się 14.04.2023 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Została zorganizowana przez Koło Naukowe Prawa Konstytucyjnego oraz Warszawskie Seminarium Aksjologii Administracji. Zakres konferencji obejmował istotne, z punktu widzenia funkcjonowania państwa, zagadnienia dotyczące historii, rozwoju oraz przyszłości samorządu terytorialnego. Warta podkreślenia jest wieloaspektowość spojrzenia na omawianą problematykę. Sprawozdanie w sposób przeglądowy przedstawia referaty wygłoszone przez prelegentów.
Abstract
The academic conference “Local government in Poland – past, present, and future” was held on 14 April 2023 at the Faculty of Law and Administration of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw and was organised by the Constitutional Law Academic Circle and the Warsaw Seminar on Axiology of Administration. The scope of the conference covered important, from the point of view of the functioning of the state, issues concerning the history, development and future of local government. It is worth emphasizing the fact of a multi-faceted view on the discussed issues. The report provides an overview of the papers presented by the speakers.
Artykuł PDF
Jak cytować (How to cite this)
K. Rogala, Ł. Sitkowski, J. Sychowiec, Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. „Samorząd terytorialny w Polsce – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość”. Warszawa, 14.04.2023 r., Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5414