Studenci z Krakowa poznali pracę IWS

2024-05-13

Studenci prawa z Uniwersytetu Jagiellońskiego odwiedzili Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Młodzi prawnicy poznali historię IWS i posłuchali na czym polega specyfika jego pracy badawczej. – Nasze badania są szczególne, bo opierają się głównie o analizę akt sądowych – mówił prof. Marcin Wielec, dyrektor IWS.  

Misją IWS jest badanie funkcjonowania systemu prawnego w Polsce. Badania akt dają sygnał zwrotny na temat tego, co w systemie prawnym i wymiarze sprawiedliwości funkcjonuje dobrze, a gdzie są jakieś luki i wady, które można poprawić. – Dlatego potrzebne są badania prawa w działaniu, dzięki którym na bieżąco możemy monitorować system prawny w Polsce – podkreślił prof. Wielec.

IWS jest instytucją badawczą podległą pod Ministerstwo Sprawiedliwości, które zleca i zatwierdza roczne plany badawcze. Zazwyczaj wygląda to tak, że dyrektorzy poszczególnych departamentów w ministerstwie widzą, że jakieś obszary systemu prawnego źle funkcjonują, albo mają zostać zreformowane, a podstawą do tych zmian są właśnie badania naukowe. – Te plany badań zostają rozdzielone u nas w IWS  na poszczególne sekcje, którymi kierują nasi naukowcy – tłumaczył dyrektor IWS.

Kolejnym ważnym aspektem działalności IWS jest Centrum Analiz Strategicznych, które prowadzi projekty międzynarodowe i edukacyjne. W ostatnich latach nawiązano współpracę z Węgrami i innymi państwami Europy Środkowej w ramach Platformy Badawczej Europy Centralnej. Rozwinęła się także współpraca z Norwegią w ramach prowadzonych badań nad Zintegrowanym Systemem Przeciwdziałania Przemocy Domowej.  – Centrum Analiz Strategicznych IWS zajmuje się nadzorowaniem i prowadzeniem długookresowych projektów badawczych, które trwają przynajmniej rok. Ale mieliśmy też projekty, które trwały po 3-4 lata – podkreślił dr Bartłomiej Oręziak, koordynator CAS.

Jeden z takich projektów pt.  „Prawo, gospodarka i technologia na rzecz zapobiegania przyczynom przestępczości” był prowadzony  z udziałem specjalistów z Harvard Business School, Stanford Research Institute, Massachusetts Institute of Technology oraz IESE Business School. – Badaliśmy cztery segmenty pod względem prewencji, czyli rynek finansowy, energetyczny, ubezpieczeniowy i zarządzanie ludźmi w organizacjach. Udało się opublikować osiem monografii. Wszystkie nasze projekty są finansowane ze środków publicznych i dzięki temu są dostępne w ramach otwartego dostępu. Każdy może z nich za darmo korzystać – mówił Oręziak.

CAS koordynuje też bardzo rozwiniętą działalność międzynarodową w ramach różnych projektów w Europie Środkowej, w której brali udział naukowcy z Węgier, Czech, Gruzji, Chorwacji, Słowenii, Słowacji, Rumunii, Ukrainy i  Polski. – Od 2021 roku utworzyliśmy 12 grup badawczych, wydaliśmy 12 monografii naukowych, opublikowano 72 artykuły naukowe, zorganizowaliśmy 31 wydarzeń naukowych oraz trzy duże konferencje międzynarodowe – tłumaczył dr Bartłomiej Oręziak.

Studentów prawa szczególnie interesowały badania nad zastosowaniem sztucznej inteligencji w Wymiarze Sprawiedliwości. – Wśród tematów poruszanych przez grupę badawczą z Europy Centralnej były prawne aspekty stosowania sztucznej inteligencji pod względem jej stosowania w wymiarze sprawiedliwości, odpowiedzialności prawnej za jej stosowanie oraz nowych rozporządzeń UE. W najbliższych tygodniach pojawi się publikacja na ten temat na stronach Wydawnictwa IWS i Centrum Analiz Strategicznych – mówił Oręziak.

Ze studentami spotkała sie także dr Witold Borysiak z sekcji Prawa i Procesu Cywilnego IWS, który mówił o szczególnych formach testamentu w prawie polskim i międzynarodowym. Wskazał on, że największą bolączką w Polsce jest brak testamentów w formie pisemnej. – Naszą specyfiką jest fakt, że ludzie bardzo rzadko sporządzają testamenty, co po ich śmierci powoduje wiele problemów prawnych i rodzinnych. Istnieje jakiś przesąd, że jak ktoś sporządzi testament, to za chwilę umrze – podkreślił dr Witold Borysiak, który od lat bada praktykę sporządzania testamentów oraz orzecznictwo prawa spadkowego.

Przyjazd kilkunastu studentów prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego do Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie zorganizował dr hab. Piotr Mostowik, który jest profesorem UJ oraz kierownikiem Sekcji Praw Podstawowych IWS.