PRAWO W DZIAŁANIU 63/6

Krzysztof Szczucki, Marcin Olszówka

O zasadności nowego kontratypu wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej w przypadku konieczności przeciwdziałania zamachowi na nienaruszalność granicy państwowej

Prawo w Działaniu 2025, tom 63

https://doi.org/10.32041/pwd.6306

Streszczenie

Do ustawy z 24.05.2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej dodano art. 10a, który wszedł w życie 31.08.2024 r. Ustawodawca tym samym wprowadził nową przesłankę wyłączającą bezprawność czynu polegającego na naruszeniu zasad użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego bądź broni palnej w przypadku bezpośredniego i bezprawnego ataku na nienaruszalność granicy państwowej przez funkcjonariusza Policji, Straży Granicznej lub żołnierza Żandarmerii Wojskowej.

Podjęcie działań legislacyjnych w celu uregulowania szczególnych środków zapewniających bezpieczeństwo funkcjonariuszy odpowiedzialnych za szczelność granicy oraz porządek publiczny na obszarach przygranicznych było bez wątpienia uzasadnione. Artykuł postuluje jednak takie działanie, aby zastosowane rozwiązanie ostatecznie stało się spójne systemowo. Rozwiązanie legislacyjne, które w założeniu miało być korzystne dla funkcjonariuszy zmuszonych do podejmowania szybkich i stanowczych decyzji, może okazać się na tyle skomplikowane i niejasne, że – zamiast pomagać – dodatkowo utrudni proces decyzyjny.

Abstract

Article 10a was added to the Act on Means of Coercion or Firearms of 24 May 2013 and entered into force on 31 August 2024. Thus, the legislator introduced a new circumstance excluding the unlawfulness of the act of violating the rules on the use or application of means of coercion or firearms by a Police officer, border guard or soldier of the Military Gendarmerie in cases of a direct and unlawful attack on the inviolability of the state border.

It was undoubtedly justified to take legislative action to regulate specific measures for the safety of officers responsible for border tightness and public order in border areas. However, the paper advocates for making this solution systemically coherent. The legislative solution, which was intended to benefit officers forced to make quick and firm decisions, may turn out to be so complicated and unclear that – instead of helping – it will further hamper the decision-making process.

Bibliografia

1. Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 5, [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
2. Garlicki L., Wojtyczek K., Komentarz do art. 31, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
3. Kiełbas D., Rozkaz wojskowy jako okoliczność wyłączająca winę – analiza teoretyczno-dogmatyczna wybranych aspektów, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2022, nr 61, https://doi.org/10.19195/2084-5065.61.4.
4. Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
5. Piechowiak M., Komentarz do art. 1, [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
6. Sarnecki P., Komentarz do art. 38, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
7. Szczucki K., W poszukiwaniu legitymizacji etycznej zasad odpowiedzialności karnej, Warszawa 2020.
8. Szydło M., Komentarz do art. 31 ust. 3, [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
9. Tarapata S., Zontek W., Obowiązek wykonania rozkazu i niewykonanie rozkazu oraz ich prawnokarne konsekwencje, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2022, nr 1–2.
10. Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.

Jak cytować

K. Szczucki, M. Olszówka, O zasadności nowego kontratypu wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej w przypadku konieczności przeciwdziałania zamachowi na nienaruszalność granicy państwowej, Prawo w Działaniu 2025, t. 63, https://doi.org/10.32041/pwd.6306