PRAWO W DZIAŁANIU 63/14

Katarzyna Dzwonkowska

Ujęcie zamiaru popełnienia czynu zabronionego na gruncie art. 9 Kodeksu karnego

Prawo w Działaniu 2025, tom 63

https://doi.org/10.32041/pwd.6314

Streszczenie

Przedmiotem niniejszego opracowania jest jedno ze znamion określających stronę podmiotową czynu zabronionego, a mianowicie wyeksponowany w treści art. 9 Kodeksu karnego zamiar jego popełnienia. Analiza oparta na normatywnym i doktrynalnym materiale badawczym obejmuje ustalenie sposobu definiowania przedmiotowego wyrażenia w nauce prawa karnego i weryfikację prawidłowości, głoszonych na tym polu, poglądów dotyczących jego zakresu znaczeniowego. Badanie tytułowej problematyki uzupełniono o określenie stopnia ekwiwalencji pomiędzy pojęciem „zamiaru” a pojęciem „umyślności”. Podstawą rozważań uczyniono w szczególności płaszczyznę deskryptywną art. 9 § 1 i 2 k.k. Otrzymany rezultat badań jest punktem wyjścia do przedstawienia propozycji odmiennego sposobu pojmowania prawnokarnej konstrukcji zamiaru, uwzględniającego szatę słowną przepisów stanowiących normatywną podstawę wyróżniania poszczególnych postaci strony podmiotowej.

Abstract

The subject matter of the present study is one of the features defining the perpetrator of a criminal offence, namely the intention to commit the offence, manifested in Article 9 of the Criminal Code. The analysis, based on normative and doctrinal research materials, involves establishing how the expression in question is defined in criminal law studies and verifying whether the views on its semantic scope held forth in this field are correct. Apart from examining the issue at hand, the article determines to what degree the concepts of “intent” and “intentionality” are equivalent to each other. In particular, the descriptive dimension of Article 9 § 1 and § 2 of the Criminal Code was used as the basis for considerations. The research result obtained is a starting point for the presentation of a proposal for a different way of understanding the criminal legal construction of intention, taking into account the verbal sphere of the provisions constituting the normative basis for distinguishing individual forms of perpetrators.

Bibliografia

1. Barczak A., 115, [w:] Kodeks karny. Art. 1–316. Komentarz, red. B. Gadecki, Legalis/el. 2023.
2. Bojarski T., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
3. Bojarski T., 115 § 1, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
4. Budyn-Kulik M., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2025.
5. Budyn-Kulik M., Nieumyślność jako brak zamiaru popełnienia czynu zabronionego a pozytywnie ujęte przesłanki subiektywnego przypisania z perspektywy prawnokarnej i psychologicznej, [w:] Obiektywne oraz subiektywne przypisanie odpowiedzialności karnej, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2016.
6. Budyn-Kulik M., Umyślność, [w:] Prawo karne materialne. Część ogólna, red. M. Mozgawa, Warszawa 2020.
7. Budyn-Kulik M., Umyślność w prawie karnym i psychologii. Teoria i praktyka sądowa, Warszawa 2015.
8. Budyn-Kulik M., Ustawowe znamiona czynu zabronionego, [w:] Prawo karne materialne. Część ogólna, red. M. Mozgawa, Warszawa 2020.
9. Burdziak K., Kowalewska-Łukuć M., Nawrocki M., Prawo karne materialne. Kurs skrócony, Warszawa 2021.
10. Daniluk P., 115 § 1, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Legalis/el. 2025.
11. Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2015.
12. Giezek J., Lipiński K., 9, [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
13. Giezek J., Strona podmiotowa czynu zabronionego a model i kryteria subiektywnego przypisania, [w:] Obiektywne oraz subiektywne przypisanie odpowiedzialności karnej, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2016.
14. Giezek J., Typizacja przestępstw oraz jej elementy, [w:] Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2020.
15. Grudecki M., 115 § 1, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Kulesza, Warszawa 2025.
16. Kowalewska M., Zamiar ewentualny w świetle psychologii, Poznań 2013.
17. Kowalewska-Łukuć M., Wina w prawie karnym, Warszawa 2019.
18. Kulesza J., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Kulesza, Warszawa 2025.
19. Kulesza J., Strona podmiotowa przestępstwa, [w:] Prawo karne materialne, red. J. Kulesza, Warszawa 2023.
20. Kulik M., Wąsek A., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
21. Lachowski J., 6, [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. J. Lachowski, LEX/el. 2021.
22. Lachowski J., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
23. Lachowski J., Marek A., Prawo karne. Zarys problematyki, Warszawa 2018.
24. Majewski J., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.
25. Majewski J., 115 § 1, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.
26. Małecki M., Nieumyślność (artykuł polemiczny), Państwo i Prawo 2016, nr 9.
27. Marek A., 9, [w:] Kodeks karny. Komentarz, LEX/el. 2010.
28. Marek A., Prawo karne, Warszawa 2007.
29. Nawrocki M., Strona podmiotowa przestępstwa kierunkowego, Ius Novum 2017, nr 3, https://www.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/oficyna/Ius_Novum/2017/NR_3/Ius_Novum_3-17_10-M.Nawrocki.pdf.
30. Oczkowski T., 115 § 1, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
31. Patryas W., Interpretacja karnistyczna. Studium metodologiczne, Poznań 1988.
32. Pohl Ł., Niezachowanie wymaganej ostrożności – znamię typu czynu zabronionego czy odrębny element w strukturze przestępstwa?, [w:] Nieumyślność. Materiały VIII Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2012.
33. Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2025.
34. Pohl Ł., Przyczynek do rozważań o strukturze nieumyślności i sposobie jej opisania w kodeksie karnym, [w:] Obiektywne oraz subiektywne przypisanie odpowiedzialności karnej, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2016.
35. Pohl Ł., Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Zagadnienia ogólne, Poznań 2007.
36. Rudomina J., Mameła M., Gramatyka języka polskiego, Toruń 2013.
37. Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013.
38. Zawłocki R., 115 § 1, [w:] Kodeks karny, t. 1, Część ogólna. Komentarz do art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Legalis/el. 2021.
39. Zoll A., 9, [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 1, Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, Warszawa 2016.
40. Żółtek S., Znaczenie normatywne ustawowych znamion typu czynu zabronionego. Z zagadnień semantycznej strony zakazu karnego, Warszawa 2017.

Jak cytować

K. Dzwonkowska, Ujęcie zamiaru popełnienia czynu zabronionego na gruncie art. 9 Kodeksu karnego, Prawo w Działaniu 2025, t. 63, https://doi.org/10.32041/pwd.6314