• BIP

Pwd 61

Strona główna
Pwd 61
logo-IWS-1

Ściąnij

PWD 61

Artykuły

Katarzyna Laskowska, Odpowiedzialność nieletnich według kodeksu karnego Republiki Kazachstanu z 2014 r.

Streszczenie

Opracowanie przedstawia regulację prawną odpowiedzialności nieletnich na podstawie kodeksu karnego Republiki Kazachstanu z 2014 r. Omawia kwestie wieku odpowiedzialności, jej przesłanki, katalog kar i zasady ich wymiaru oraz środki wychowawcze o charakterze przymusowym i modyfikacje odpowiedzialności (zwolnienie, warunkowe zwolnienie, zamiana nieodbytej części kary), a także terminy przedawnienia i zatarcia skazania. Wskazuje na problemy interpretacyjne omawianych przepisów. Dokonuje oceny sposobu i zakresu odpowiedzialności karnej nieletnich według kodeksu karnego Republiki Kazachstanu z 2014 r. Metodę badań stanowi analiza tego aktu prawnego oraz literatury prawniczej. Na potrzeby analiz sformułowano hipotezę badawczą: „Kodeks karny Republiki Kazachstanu z 2014 r. w sposób szczegółowy i surowy uregulował odpowiedzialność nieletnich sprawców przestępstw” podlegającą weryfikacji w podsumowaniu opracowania.

Abstract

The study presents the legal regulation of the responsibility of minors based on the Criminal Code of the Republic of Kazakhstan of 2014. It discusses the issues of the age of responsibility, its premises, the catalogue of penalties and the principles of their imposition, educational measures of a compulsory nature and modifications of responsibility (release, conditional release, commutation of the unserved part of the sentence) as well as the limitation periods and the expungement of convictions. It indicates the problems of interpretation of the discussed provisions. It assesses the method and scope of criminal responsibility of minors according to the Criminal Code of the Republic of Kazakhstan of 2014. The analysis of this legal act and legal literature is the research method of the study. For the purposes of the analysis, a following research hypothesis was formulated: “The Criminal Code of the Republic of Kazakhstan of 2014 regulated in a detailed and strict manner the responsibility of juvenile offenders”, which is a subject to verification in the summary of the study.

Bibliografia (References)

  1. Абитаева А.К., Жамбаев Е.С., Сагадиев А.Н. [Abitaeva A.K., Žambaev E.S., Sagadiev A.N.], Правовая природа освобождения от уголовной ответственности и наказания несовершеннолетних [Pravovaâ priroda osvoboždeniâ ot ugolovnoj otvetstvennosti i nakazaniâ nesoveršennoletnih], Наука и реальность/Science & Reality [Nauka i realʹnostʹ] 2021, nr 2.
  2. Антонова Е.Ю. [Antonova E.Û.], Преступность несовершеннолетних в Республике Казахстан: криминологическая характеристика и меры правового воздействия [Prestupnostʹ nesoveršennoletnih v Respublike Kazahstan: kriminologičeskaâ harakteristika i mery pravovogo vozdejstviâ], Журнал зарубежного законодательства и сравнительного правоведения [Žurnal zarubežnogo zakonodatelʹstva i sravnitelʹnogo pravovedeniâ] 2020, nr 5.
  3. АралбаевC. [Aralbaev S.S.], Уголовная ответственность несовершеннолетних. Учебно-методическое пособие [Ugolovnaâ otvetstvennostʹ nesoveršennoletnih. Učebno-metodičeskoe posobie], Костанай [Kostanaj] 2022.
  4. Барсукова Р.А., Карипова А.И., Егизбаев Н.У. [Barsukova R.A., Karipova A.I., Egizbaev N.U.], Методы и формы борьбы с преступностью несовершеннолетних [Metody i formy borʹby s prestupnostʹû nesoveršennoletnih], Актуальные научные исследования в современном мире [Aktualʹnye naučnye issledovaniâ v sovremennom mire] 2019, nr 12-3.
  5. Бекмагамбетов А.Б., Ревин В.П. [Bekmagambetov A.B., Revin V.P.], Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть. Учебник [Ugolovnoe pravo Respubliki Kazahstan. Obŝaâ častʹ. Učebnik], Алматы [Almaty] 2015.
  6. Борчашвили И.Ш. [Borčašvili I.Š.], Комментарий к уголовному кодексу Республики Казахстан, Oбщая часть [Kommentarij k ugolovnomu kodeksu Respubliki Kazahstan, Obŝaâ častʹ], t. 1, Алматы [Almaty]
  7. Мамонов Н.И. [Mamonov N.I.], Особенности уголовной ответственности несовершеннолетних и освобождения их условно-досрочно от не отбытого наказания [Osobennosti ugolovnoj otvetstvennosti nesoveršennoletnih i osvoboždeniâ ih uslovno-dosročno ot ne otbytogo nakazania], https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=38375883.
  8. Набиева A. [Nabieva A.], Особенности уголовной ответственности несовершеннолетних [Osobennosti ugolovnoj otvetstvennosti nesoveršennoletnih], Казахская цивилизация [Kazahskaâ civilizaciâ] 2019, nr
  9. Орсаева Р.А. [Orsaeva R.A.], Особенности освобождения несовершеннолетних от уголовной ответственности и наказания [Osobennosti osvoboždeniâ nesoveršennoletnih ot ugolovnoj otvetstvennosti i nakazaniâ], Вестник науки и творчества [Vestnik nauki i tvorčestva] 2024, nr
  10. Оспанова Д.К., Мороз С.П. [Ospanova D.K., Moroz S.P.], Законодательство Республики Казахстан, регулирующее осуществление правосудия по делам несовершеннолетних и семьи [Zakonodatelʹstvo Respubliki Kazahstan, reguliruûŝee osuŝestvlenie pravosudiâ po delam nesoveršennoletnih i semʹi], Вестник Карагандинского университета Серия „Право” [Vestnik Karagandinskogo universiteta Seriâ „Pravo”] 2024, nr
  11. Рогов И.И., Балтабаев К.Ж. [Rogov I.I., Baltabaev K.Ž.] [red.], Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть. Учебник для вузов [Ugolovnoe prawo Respubliki Kazahstan. Obŝaâ častʹ. Učebnik dlâ vuzov], Астана [Astana]
  12. Санташов А.Л., Миронов А.В., Герасимова Е.В. [Santašov A.L., Mironov A.V., Gerasimova E.V.], Освобождение от уголовной ответственности несовершеннолетних по законодательству Республики Казахстан [Osvoboždenie ot ugolovnoj otvetstvennosti nesoveršennoletnih po zakonodatelʹstvu Respubliki Kazahstan], Журнал прикладных исследований [Žurnal prikladnyh issledovanij] 2022, t. 2, nr 7, https://doi.org/10.47576/2712-7516_2022_7_2_180.
  13. Сартаева Н., Феткулов А. [Sartaeva N., Fetkulov A.], Особенности уголовной ответственности и наказания несовершеннолетних: ретроспектива и дальнейшее видение совершенствования [Osobennosti ugolovnoj otvetstvennosti i nakazaniâ nesoveršennoletnih: retrospektiva i dalʹnejšee videnie soveršenstvovaniâ], Вестник КЭУ: экономика, философия, педагогика, юриспруденция [Vestnik KÈU: èkonomika, filosofiâ, pedagogika, ûrisprudenciâ] 2017, nr
  14. Тайжанова Е.Е. [Tajžanova Е.Е.], Особенности назначения и исполнения уголовного наказания в отношении несовершеннолетних в Республике Казахстан [Osobennosti naznačeniâ i ispolneniâ ugolovnogo nakazaniâ v otnošenii nesoveršennoletnih v Respublike Kazahstan], https://mir-zakona.kz.

Jak cytować (How to cite this)

K. Laskowska, Odpowiedzialność nieletnich według kodeksu karnego Republiki Kazachstanu z 2014 r., Prawo w Działaniu 2025, t. 61

Magdalena Kowalewska-Łukuć, Rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody – rozważania o zakresie kryminalizacji

Streszczenie

Artykuł porusza problematykę wykładni znamion i zakresu kryminalizacji czynu zabronionego polegającego na rozpowszechnianiu wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, bez jej zgody. Rozważania są pochodną tezy, według której aktualna konstrukcja art. 191a § 1 Kodeksu karnego nie pozwala na adekwatną kryminalizację wszystkich społecznie szkodliwych zachowań polegających na udostępnianiu innym osobom takiego wizerunku. W opracowaniu naświetlono zwłaszcza wątpliwości związane z prawidłową wykładnią znamienia „rozpowszechnia”. Poruszona została również kwestia wieku osoby będącej przedmiotem wykonawczym rozpowszechnienia wizerunku. Artykuł zawiera nadto propozycję nowelizacji art. 191a § 1 k.k., tak by jego zakres kryminalizacji obejmował szersze spektrum przypadków karygodnego naruszenia intymności seksualnej.

Abstract

The article addresses the issue of interpretation of the elements and scope of criminalization of the criminal act of disseminating the image of a naked person or a person in the course of sexual activity, without their consent. The considerations are derived from the thesis claiming that the current construction of Article 191a § 1 of the Criminal Code does not allow adequate criminalization of all socially harmful behaviour involving sharing such an image with others. In particular, the article highlights the doubts related to the correct interpretation of the meaning of “disseminates”. It also addresses the issue of the age of the person who is the object of dissemination of the image. In addition, the article contains a proposal to amend Article 191a § 1 of the Criminal Code so that its scope of criminalization covers a wider spectrum of cases of criminal violation of sexual intimacy.

Bibliografia (References)

  1. Bielski M., 202, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
  2. Brady K.M., Revenge in Modern Times: The Necessity of a Federal Law Criminalizing Revenge Porn, Hastings Women’s Law Journal 2017, nr 1.
  3. Citron D.K., Franks M.A., Criminalizing Revenge Porn, Wake Forest Law Review 2014, t. 49, https://scholarship.law.bu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1643&context=faculty_scholarship.
  4. Drapała A., Parental trolling w świetle uregulowań polskiej ustawy karnej, Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2018, t. 23.
  5. Fallik S.W., Stone E., Victory D., Markevitch T., Salvo R., Mallalieua A., Revenge Porn: A Critical Content Analysis of the Nation’s Laws and Reflection upon Social Science Research, Criminology, Criminal Justice, Law & Society 2022, nr 23.
  6. Filek B., Wizerunek nagiej osoby jako znamię przestępstwa z art. 191a § 1 k.k., Prokuratura i Prawo 2012, nr 7–8.
  7. Grabalska W., Wielki R., Czy dzieci powinny trafiać do sieci? Prawne i kryminologiczne aspekty zjawiska sharentingu, Prawo w Działaniu 2022, t. 49, https://doi.org/10.32041/pwd.4904.
  8. Hernacka-Janikowska A., (Nie)bezpieczeństwo dziecka w sieci – analiza krytyczna zjawiska sharentingu, troll parentingu i monetyzacji wizerunku dziecka, Studia Prawnoustrojowe 2023, nr 61.
  9. Jachimowicz M., Przestępstwo utrwalania wizerunku osoby nagiej lub osoby w trakcie czynności seksualnej (art. 191a KK), Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 2012, z. 2.
  10. Kamińska-Nawrot A., Prawnokarna ochrona dziecka przed zjawiskiem parental trollingu, Journal of Modern Science 2023, nr 3, https://doi.org/10.13166/jms/173158.
  11. Kilińska-Pękacz A., Karnoprawna ochrona dziecka przed rozpowszechnianiem jego nagiego wizerunku lub wizerunku podczas czynności seksualnych na podstawie art. 191a kk, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka 2014, nr 2.
  12. Kosonoga J., 191a, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2024.
  13. Kosonoga J., 191a, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2025.
  14. Kowalewska-Łukuć M., Prostytucja, usługi seksualne i przestępstwa okołoprostytucyjne w prawie karnym – próba uprządkowania pojęć, Prawo w Działaniu 2022, t. 51, https://doi.org/10.32041/pwd.5107.
  15. Krajewski R., Przestępstwo utrwalania i rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, Prokuratura i Prawo 2012, nr 5.
  16. Królikowski M., 191a, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz do artykułów 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2023.
  17. Kulesza J., Prawnokarna ochrona wolności jednostki w kontekście zasad teorii kryminalizacji, Prokuratura i Prawo 2014, nr 6.
  18. Kulesza J., Zarys teorii kryminalizacji, Prokuratura i Prawo 2014, nr 11–12.
  19. Kuzmicz M., Naked in the Eyes of the Law: Criminal Law Perspective on Nudity in Chosen European Jurisdictions in the Context of Innovative Technologies, European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice 2023, nr 3–4, https://doi.org/10.1163/15718174-bja10049.
  20. Lachowski J., 191a, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
  21. Lendvai G.F., Sharenting as a regulatory paradox – a comprehensive overview of the conceptualization and regulation of sharenting, International Journal of Law, Policy and the Family 2024, nr 1, https://doi.org/10.1093/lawfam/ebae013.
  22. Lipiński K., 191a, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  23. Maniszewska-Ejsmont J., Sharenting a prawa dziecka – rozważania nad władzą rodzicielską w dobie mediów społecznościowych, Palestra 2022, nr 4.
  24. Mozgawa M., 191a, [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2024.
  25. Mozgawa M., Nazar K., Nagość człowieka z perspektywy prawa karnego, Prawo w Działaniu 2023, t. 55, https://doi.org/10.32041/pwd.5502.
  26. Mozgawa M., Nazar-Gutowska K., Utrwalanie lub rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby – art. 191a k.k. (analiza prawnokarna i praktyka ścigania), Prawo w Działaniu 2014, t. 19, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/09/Marek-Mozgawa-Katarzyna-Nazar-Gutowska-Utrwalenie-lub-rozpowszechnianie-wizerunku-nagiej-osoby-art.-191a-k.k.-analiza-prawnokarna-i-praktyka-%C5%9Bcigania-7.pdf.
  27. Piórkowska-Flieger J., Utrwalanie lub rozpowszechnianie intymnego wizerunku innej osoby, [w:] Przestępstwa przeciwko wolności, red. M. Mozgawa, Lublin 2020.
  28. Šepec M., Revenge Pornography or Non-Consensual Dissemination of Sexually Explicit Material as a Sexual Offence or as a Privacy Violation Offence, International Journal of Cyber Criminology 2019, nr 2.
  29. Witczak K., Bezprawne utrwalanie albo rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej (art. 191a § 1 k.k.), rozprawa doktorska, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2022, https://www.bip.uni.lodz.pl/fileadmin/user_upload/Karolina_Witczak_-_Rozprawa_doktorska.pdf.
  30. Witczak K., Komparatystyczne ujęcie pojęć „wizerunek”, „utrwalanie” i „rozpowszechnianie” w ujęciu art. 23 k.c., art. 81 ust. 1 pr. aut. oraz art. 191a k.k., Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2017, nr 2.
  31. Witczak K., O rozpowszechnianiu wizerunku jako znamieniu przestępstwa z art. 191a k.k. Glosa do wyroku SN z dnia 13 kwietnia 2016 r., II KK 304/15, Palestra 2017, nr 7–8.
  32. Wójcik S., Makaruk K., Seksting wśród polskiej młodzieży. Wyniki badania ilościowego, Warszawa 2014, https://fdds.pl/_Resources/Persistent/c/c/8/f/cc8fee410093693294ae8b7fbf39b2c0d9322b41/Wojcik_Makaruk_Seksting_wsrod_polskiej_mlodziezy.pdf.
  33. Wróbel W., Opinia prawna o rządowym projekcie ustawy o zmianie o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw, [w:] Zmiany w kodyfikacjach karnych. Druki sejmowe: 1394, 1289, 1276, 753, 640, Warszawa 2009.
  34. Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
  35. Zoll A., 191a, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.

Jak cytować (How to cite this)

M. Kowalewska-Łukuć, Rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody – rozważania o zakresie kryminalizacji, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6102

Mateusz Łabuz, Mikołaj Małecki, Katarzyna Mika-Łabuz, Dziecięca pornografia w formie deep fakes – problemy wykładni na gruncie polskiego prawa karnego i propozycje legislacyjne

Streszczenie

Przedmiotem opracowania jest problematyka kwalifikowania tworzenia i udostępniania dziecięcej pornografii w formie deep fakes na gruncie polskiego prawa karnego, a także propozycje nowelizacji wybranych artykułów Kodeksu karnego dotyczących tej kwestii. Generowane lub modyfikowane przez sztuczną inteligencję treści audio lub wizualne, ze względu na jakość syntezy, są współcześnie niemal nieodróżnialne od treści prawdziwych. Upowszechnienie technologii doprowadziło do istotnego zwiększenia liczby mediów syntetycznych cyrkulujących w przestrzeni informacyjnej, co obejmuje także materiały pornograficzne przedstawiające wizerunek małoletnich w formie deep fakes. Zagadnienie to nie było dotychczas przedmiotem poszerzonej analizy w polskiej doktrynie. Rzadko pojawia się w globalnym dyskursie na temat szkodliwości deep fakes. Niniejsze opracowanie ma na celu zaproponowanie zmian ustawodawczych, które umożliwią dostosowanie przepisów do gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii, a przez to bardziej adekwatne kwalifikowanie tworzenia i udostępniania dziecięcej pornografii w formie deep fakes. Autorzy proponują oparcie oceny szkodliwości społecznej na epistemicznej wartości syntetycznych mediów i praktycznych konsekwencjach multiplikacji deep fakes.

Abstract

The subject of the paper is qualifying the creation and sharing of child pornography in the form of deep fakes under Polish criminal law, including proposals for amending selected articles of the Penal Code. Due to the quality of synthesis, audio or visual content generated or modified by artificial intelligence is now almost indistinguishable from real content. The dissemination of technology has led to a significant increase in the number of synthetic media circulating in the information space, which also includes pornographic materials depicting minors in the form of deep fakes. This issue has not yet been the subject of an extensive analysis in the Polish doctrine. The topic rarely appears in the global discourse on the harmfulness of deep fakes. The aim of this study is to propose legislative changes that will enable the regulations to be adapted to the rapid development of modern technologies, and thus to more adequately qualify the creation and sharing of child pornography in the form of deep fakes. The authors propose an assessment of social harm based on the epistemic value of synthetic media and the practical consequences of the multiplication of deep fakes.

Bibliografia (References)

  1. 2023 State of Deepfakes, https://www.homesecurityheroes.com/state-of-deepfakes.
  2. Adamski A., Karnoprawna ochrona dziecka w sieci Internet, Prokuratura i Prawo 2003, nr 9.
  3. Adamski A., Opinia do projektu ustawy z druku nr 458 Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Toruń 2008.
  4. Appel M., Prietzel F., The detection of political deepfakes, Journal of Computer-Mediated Communication 2022, nr 27(4), https://doi.org/10.1093/jcmc/zmac008.
  5. Bae G., Young J., South Korea has jailed a man for using AI to create sexual images of children in a first for country’s courts, https://edition.cnn.com/2023/09/27/asia/south-korea-child-abuse-ai-sentenced-intl-hnk/index.html.
  6. Basaj K., Czym jest deepfake?, Biuletyn Akademickiego Centrum Komunikacji Strategicznej 2021, nr 2.
  7. Bennett Moses L., Recurring Dilemmas: The Law’s Race to Keep Up With Technological Change, UNSW Law Research Paper 2007, nr 21, https://doi.org/10.2139/ssrn.979861.
  8. Bielski M., 202, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
  9. Błachut J., Pozorowana pornografia dziecięca, Państwo i Prawo 2005, nr 4.
  10. Boté-Vericad J.-J., Vállez M., Image and video manipulation: The generation of deepfakes, [w:] Visualisations and narratives in digital media. Methods and current trends, red. P. Freixa, L. Codina, M. Pérez-Montoro, J. Guallar, Barcelona 2022, https://doi.org/10.3145/indocs.2022.8.
  11. Boutadijne A., Harrag F., Shaalan K., Karboua S., A comprehensive study on multimedia DeepFakes, International Conference on Advances in Electronics, Control and Communication Systems (ICAECCS) 2023, https://doi.org/10.1109/icaeccs56710.2023.10104814.
  12. Budyn-Kulik M., Kulik M., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
  13. Chesney B., Citron D., Deep fakes: A Looming Challenge for Privacy, Democracy, and National Security, California Law Review 2019, nr 107(18).
  14. Claburn T., Child psychiatrist jailed after making pornographic AI deep-fakes of kids, https://theregister.com/2023/11/10/child_psychiatrist_sentenced_ai.
  15. Crawford A., Smith T., Illegal trade in AI child sex abuse images exposed, https://www.bbc.com/news/uk-65932372.
  16. de Ruiter A., The Distinct Wrong of Deepfakes, Philosophy & Technology 2021, nr 34(4), https://doi.org/10.1007/s13347-021-00459-2.
  17. Director General Graeme Biggar launches National Strategic Assessment, https://www.nationalcrimeagency.gov.uk/news/director-general-graeme-biggar-launches-national-strategic-assessment.
  18. Eelmaa S., Sexualisation of children in deepfakes and hentai, Trames. Journal of the Humanities and Social Sciences 2022, nr 26(76/71), https://doi.org/10.3176/tr.2022.2.07.
  19. Europol, Facing reality? Law enforcement and the challenge of deepfakes, an observatory report from the Europol Innovation Lab, Luxembourg 2022.
  20. Fallis D., The Epistemic Threat of Deepfakes, Philosophy & Technology 2021, nr 34(4), https://doi.org/10.1007/s13347-020-00419-2.
  21. Farid H., Schindler H.-J., Deep fakes. On the Threat of Deep Fakes to Democracy and Society, Berlin 2020.
  22. Farid H., Yes, we should regulate AI-generated political ads — but don’t stop there, https://thehill.com/opinion/campaign/4151633-yes-we-should-regulate-ai-generated-political-ads-but-dont-stop-there.
  23. Geddes K.G., Ocularcentrism and Deepfakes: Should Seeing Be Believing?, Fordham Intellectual Property, Media and Entertainment Law Journal 2021, nr 31(4).
  24. Gienas K., Zjawisko rozpowszechniania pornografii dziecięcej za pośrednictwem internetu, Palestra 2004, nr 3–4.
  25. Głuchowski M., Karalność tworzenia i rozpowszechniania fałszywych treści pornograficznych deepfake, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2023, z. 4.
  26. Groh M., Sankaranarayanan A., Singh N., Kim D.Y., Lippman A., Picard R., Human detection of political deepfakes across transcripts, audio, and video, https://arxiv.org/abs/2202.12883.
  27. Harwell D., AI-generated child sex images spawn new nightmare for the web, https://www.washingtonpost.com/technology/2023/06/19/artificial-intelligence-child-sex-abuse-images.
  28. How real is deepfake threat?, https://www.kaspersky.com/blog/deepfake-darknet-market/48112.
  29. Huijstee van M., van Boheemen P., Das D., Nierling L., Jahnel J., Karaboga M., Fatun M., Kool L., Gerritsen J., Tackling deepfakes in European policy, Brussel 2021.
  30. Hypś S., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2024.
  31. INHOPE, Global CSAM Legislative Overview, Amsterdam 2024.
  32. Internet Watch Foundation, How AI is being abused to create child sexual abuse imagery, Cambridge 2023.
  33. Kerner C., Risse M., Beyond Porn and Discreditation: Epistemic Promises and Perils of Deepfake Technology in Digital Lifeworlds, Moral Philosophy and Politics 2021, nr 8(1), https://doi.org/10.1515/mopp-2020-0024.
  34. Kłączyńska N., 202, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
  35. Konarska-Wrzosek V., 202, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, Warszawa 2023.
  36. Krueger N., Vananmala M., Dave R., Recent Advancements In The Field Of Deepfake Detection, https://arxiv.org/abs/2308.05563.
  37. Lipiński K., 202, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  38. Łabuz M., Deep fakes and the Artificial Intelligence Act—An important signal or a missed opportunity?, Internet & Policy 2024, nr 16(4), https://doi.org/10.1002/poi3.406.
  39. Łabuz M., Nehring C., On the way to deep fake democracy? Deep fakes in election campaigns in 2023, European Political Science 2024, nr 23, https://doi.org/10.1057/s41304-024-00482-9.
  40. Łabuz M., Regulating Deep Fakes in the Artificial Intelligence Act, Applied Cybersecurity & Internet Governance 2023, nr 2(1), https://doi.org/10.60097/ACIG/162856.
  41. Maddocks S., ‘A Deepfake Porn Plot Intended to Silence Me’: exploring continuities between pornographic and ‘political’ deep fakes, Porn Studies 2020, nr 7(4), https://doi.org/10.1080/23268743.2020.1757499.
  42. Maham P., Küspert S., Governing General Purpose AI, Berlin 2023.
  43. Mariusz Trynkiewicz skazany na 5,5 roku. Doklejał twarze dzieci do zdjęć aktów seksualnych, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/886149,mariusz-trynkiewicz-skazany-na-55-roku-doklejal-twarze-dzieci-do-zdjec-aktow-seksualnych.html.
  44. Messaoudi M.S., A fake video with one photo, https://medium.com/analytics-vidhya/a-fake-video-with-one-photo-2ea2650db3c2.
  45. Mitchell K.J., Gewirtz-Meydan A., Finkelhor D., O'Brien J.E., Jones L.M., The mental health of officials who regularly examine child sexual abuse material: strategies for harm mitigation, BMC Psychiatry 2023, https://doi.org/10.1186/s12888-023-05445-w.
  46. Mozgawa M., 202, [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, LEX/el. 2024.
  47. Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy, Raport 2022, Warszawa 2022.
  48. Nguyen T.T., Nguyen Q.V.H., Nguyen D.T., Nguyen D.T., Huynh-The T., Nahavandi S., Nguyen T.T., Pham Q.-V., Nguyen C.M., Deep Learning for Deepfakes Creation and Detection: A Survey, SSRN Electronic Journal 2022, https://doi.org/10.2139/ssrn.4030341.
  49. Nightingale S.J., Farid H., AI-synthesized faces are indistinguishable from real faces and more trustworthy, PNAS 2022, nr 119(8), https://doi.org/10.1073/pnas.2120481119.
  50. Öhman C., Introducing the pervert’s dilemma: a contribution to the critique of Deepfake Pornography, Ethics and Information Technology 2020, nr 22, https://doi.org/10.1007/s10676-019-09522-1.
  51. Okolie C., Artificial Intelligence-Altered Videos (Deepfakes), Image-Based Sexual Abuse, and Data Privacy Concerns, Journal of International Women’s Studies 2023, nr 25(2).
  52. Olson A., The Double-Side of Deepfakes: Obstacles and Assets in the Fight Against Child Pornography, Georgia Law Review 2022, nr 56(2).
  53. Piórkowska-Flieger J., 202, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
  54. Police and child protection agency say parents need to know about sexually explicit AI deepfakes, https://protectchildren.ca/en/press-and-media/news-releases/2024/AI-deepfakes.
  55. Rigotti C., McGlynn C., Towards an EU criminal law on violence against women: The ambitions and limitations of the Commission’s proposal to criminalise image-based sexual abuse, New Journal of European Criminal Law 2022, nr 13(4), https://doi.org/10.1177/20322844221140713.
  56. Rini R., Deepfakes and the Epistemic Backstop, Philosophers’ Imprint 2020, nr 20(24).
  57. Schick N., Deep fakes and the Infocalypse, Ottawa 2020.
  58. Siemkowicz P., Przestępstwa o charakterze pedofilskim i przeciwko wolności seksualnej popełniane przez internet w ujęciu polskiego kodeksu karnego, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2011, nr 1.
  59. Staciwa K., Wykorzystywanie seksualne dzieci w cyberprzestrzeni, Warszawa 2023.
  60. Theimer K., Hansen D.J., Child sexual abuse: Stigmatization of victims and suggestions for clinicians, Behavior Therapist 2018, nr 41.
  61. Thiel D., Identifying and Eliminating CSAM in Generative ML Training Data and Models, Stanford 2023.
  62. Twomey J., Ching D., Aylett M.P., Quayle M., Linehan C., Murphy G., Do deepfake videos undermine our epistemic trust? A thematic analysis of tweets that discuss deepfakes in the Russian invasion of Ukraine, PLoS ONE 2023, nr 18(10), https://doi.org/10.1371/journal.pone.0291668.
  63. Vaccari C., Chadwick A., Deepfakes and Disinformation: Exploring the Impact of Synthetic Political Video on Deception, Uncertainty, and Trust in News, „Social Media + Society” 2020, nr 6(1), https://doi.org/10.1177/2056305120903408.
  64. Viejo M., In Spain, dozens of girls are reporting AI-generated nude photos of them being circulated at school: ‘My heart skipped a beat’, https://english.elpais.com/international/2023-09-18/in-spain-dozens-of-girls-are-reporting-ai-generated-nude-photos-of-them-being-circulated-at-school-my-heart-skipped-a-beat.html.
  65. Walczyna T., Piotrowski Z., Quick Overview of Face Swap Deep fakes, Applied Sciences 2023, nr 13, https://doi.org/10.3390/app13116711.
  66. Warylewski J., Nazar K., 202, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2023.
  67. Warylewski J., Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, [w:] System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2016.
  68. Wasiuta O., Wasiuta S., Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate 2019, nr 9(3), https://doi.org/10.24917/26578549.9.3.2.
  69. Wieczorek S., Kubiak M., Ryzyka i szanse wynikające z rozwoju nowych technologii w branży mediowej na przykładzie zjawiska deep fake – analiza prawna, Monitor Prawniczy 2019, nr 21.
  70. Ziobroń A., Deepfake a prawo karne. Uwagi „de lege lata” i „de lege ferenda” dotyczące fałszywej pornografii, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 2021, nr 37, https://doi.org/10.19195/1733-5779.37.15.

Jak cytować (How to cite this)

M. Łabuz, M. Małecki, K. Mika-Łabuz, Dziecięca pornografia w formie deep fakes – problemy wykładni na gruncie polskiego prawa karnego i propozycje legislacyjne, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6103

Aneta Michalska-Warias, Zmuszanie do prostytucji a zgwałcenie i seksualne wykorzystanie zależności – problem wzajemnej relacji art. 203 § 1 i 2, art. 197 § 1 i 2 oraz art. 199 § 1 Kodeksu karnego

Streszczenie

Artykuł dotyczy problematyki zbiegu art. 203 z art. 197 i 199 Kodeksu karnego. Celem opracowania jest ustalenie wzajemnej relacji tych przepisów. W wyniku dokonanej analizy prawnodogmatycznej oraz przeglądu literatury poświęconej temu zagadnieniu wysnuty został wniosek, zgodnie z którym – szczególnie po zmianach wprowadzonych ostatnio w art. 203 k.k. – uznać należy ten przepis za lex specialis w stosunku do art. 197 § 1 i 2 k.k. oraz do art. 199 § 1 i 2 k.k. Natomiast w przypadku możliwego zbiegu art. 203 § 2 k.k. z przepisami typizującymi kwalifikowane typy zgwałcenia z art. 197 § 3–5 k.k. należy przyjąć występowanie zbiegu rzeczywistego, co skutkować powinno kumulatywną kwalifikacją prawną.

Abstract

The paper deals with the issue of the concurrence of Article 203 with Articles 197 and 199 of the Criminal Code. The aim of the study is to establish the mutual relationship of these provisions. As a result of the legal-dogmatic analysis and a review of the literature devoted to this issue, a conclusion has been formulated according to which – especially after the changes recently introduced in the wording of Article 203 of the Criminal Code – this provision should be considered lex specialis in relation to Article 197 § 1 and 2 and Article 199 § 1 and 2 of the Criminal Code. In the case of a possible concurrence of Article 203 § 2 of the Criminal Code with provisions defining qualified types of rape under Article 197 § 3–5 of the Criminal Code, an actual concurrence should be assumed, which would result in a cumulative legal qualification.

Bibliografia (References)

  1. Antoniszyn M., Marek A., Prostytucja w świetle badań kryminologicznych, Warszawa 1985.
  2. Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, t. 2, Część szczególna, Warszawa 1987.
  3. Bielski M., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz do art. 117–211a, cz. 1, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
  4. Budyn-Kulik M., Kulik M., [w:] Kodeks karny, t. 2, Część szczególna. Komentarz do art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2024.
  5. Filar M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2006.
  6. Fredrich-Michalska I., Stachurska-Marcińczak B. [red.], Nowe kodeksy karne – z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997.
  7. Gadecki B., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Banaś-Grabek, Warszawa 2023.
  8. Hypś S., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2024.
  9. Imieliński K., Manowce seksu. Prostytucja, Łódź 1990.
  10. Konarska-Wrzosek V., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
  11. Kozłowska-Kalisz P., Nazar K., Doprowadzenie innej osoby do uprawiania prostytucji (art. 203 k.k.), [w:] Prostytucja, red. M. Mozgawa, Warszawa 2014.
  12. Lipiński K., [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  13. Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938.
  14. Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
  15. Mozgawa M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2023.
  16. Mozgawa M., Zgwałcenia popełniane przez kobiety, [w:] Przestępstwo zgwałcenia, red. M. Mozgawa, Warszawa 2012.
  17. Nazar K., Warylewski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2023.
  18. Przyborowska-Klimczak A., Zwalczanie prostytucji w świetle prawa międzynarodowego, [w:] Prostytucja, red. M. Mozgawa, Warszawa 2014.
  19. Rodzynkiewicz M., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz do art. 117–277 k.k., red. A. Zoll, Kraków 2006.
  20. Warylewski J., Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, [w:] System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2016.
  21. Zakrzewski P., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.

Jak cytować (How to cite this)

A. Michalska-Warias, Zmuszanie do prostytucji a zgwałcenie i seksualne wykorzystanie zależności – problem wzajemnej relacji art. 203 § 1 i 2, art. 197 § 1 i 2 oraz art. 199 § 1 Kodeksu karnego, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6104

Konrad Buczkowski, Ochrona transparentności działania spółdzielni – wyniki badań aktowych spraw karnych

Streszczenie

Artykuł przedstawia wyniki analizy statystycznej oraz badań aktowych określonych na gruncie dwóch ustaw: Prawa spółdzielczego oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Uzasadnieniem dla takiego zakresu prowadzonych badań była konstatacja, że przypadku osądzeń – w wielkościach statystycznie istotnych – prowadzone sprawy dotyczyły głównie typów określonych na gruncie tych dwóch ustaw. Analiza akt sądowych uzupełniona została o sprawy zakończone na etapie postępowania przygotowawczego prowadzone w latach 2015–2019 z terenu działania prokuratur rejonowych i okręgowych na obszarze całego kraju, wybrane według kwalifikacji przepisów karnych ustawy Prawo spółdzielcze. Artykuł stanowi jedno z niewielu badań dotyczących funkcjonowania w praktyce przepisów karnych i wykroczeniowych odnoszących się do ochrony transparentności funkcjonowania spółdzielni.

Abstract

This article presents the results of the statistical analysis and file research carried out on the basis of two laws: the Law on Cooperatives and the Law on Housing Cooperatives. The rationale for such a scope of research was the observation that in the case of judgments – in statistically significant numbers – the cases conducted mainly concerned the types defined on the basis of these two Acts. The analysis of court files was supplemented by cases completed at the pre-trial stage in 2015–2019 from the area of activity of district and regional prosecutor's offices throughout the country, selected according to the qualification of the criminal provisions of the Cooperation Act. The article is one of the few studies on the functioning in practice of criminal and misdemeanour provisions related to the protection of transparency in the functioning of cooperatives.

Bibliografia (References)

  1. Błaszczyk M., Zientara A., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 21, Prawo spółdzielcze, red. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
  2. Buczkowski K., Bachmat P., Ochrona transparentności działania spółdzielni, Warszawa 2024, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2025/01/2024_PrawoKiK_K_Buczkowski_P_Bachmat_Ochrona_transparentnosci_dzialania_spoldzielni.pdf.
  3. Duży J., Szkoda jako znamię przestępstwa z art. 585 kodeksu spółek handlowych (uwagi w kontekście odpowiedzialności karnej za działanie na szkodę spółek kapitałowych), Prokuratura i Prawo 2001, nr 4.
  4. Górniok O., [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, t. 10, red. O. Górniok, Warszawa 2003.
  5. Osajda K., Prawo spółdzielcze. Komentarz, Legalis/el. 2020.
  6. Osajda K., Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, Legalis/el. 2021.
  7. Stefaniak A., Komentarz do ustawy – Prawo spółdzielcze, [w:] Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, LEX/el. 2018.
  8. Żak M., [w:] Prawo spółdzielcze. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw, LEX/el. 2005.

Jak cytować (How to cite this)

K. Buczkowski, Ochrona transparentności działania spółdzielni – wyniki badań aktowych spraw karnych, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6105

 
Andrzej Chudnicki, Katarzyna Korona, Readaptacja społeczna a nowelizacja prawa karnego w Polsce

Streszczenie

W ramach prewencji indywidualnej osadzeni uczestniczą w oddziaływaniach, które sprzyjać mają procesowi pozytywnej readaptacji. Ustawodawca w Kodeksie karnym wykonawczym (art. 67 § 1) jako cel wykonywania kary pozbawienia wolności wskazał zaangażowanie skazanych do działań samorozwojowych, rozwijających ich zasoby, a chroniących przed ponownym popełnieniem przestępstwa. Proces readaptacji, rozumiany jako przywracanie osadzonych do bezkonfliktowego funkcjonowania w społeczeństwie po odbyciu kary pozbawienia wolności, jest złożony i zależny od wielu czynników. W zakładach karnych obejmuje on szereg działań o charakterze resocjalizacyjnym, prewencyjnym lub profilaktycznym (z uwzględnieniem środków oddziaływania penitencjarnego), w tym realizowane w jednostkach penitencjarnych programy wspierające ten proces. Działania te nie pozostają w próżni i są podejmowane niezależnie od zmieniającej się rzeczywistości penitencjarnej. Wprowadzane zmiany prawne aktywnie ją kształtują, ale równocześnie mają znaczenie dla samego funkcjonowania osadzonych wewnątrz zakładu karnego. W artykule skomentowano ostatnie zmiany przepisów i oddano także głos samym osadzonym – uczestnikom tego procesu.

Abstract

As part of individual prevention, inmates participate in interactions that promote the process of positive readaptation. The legislator, in the Executive Penal Code (Article 67 § 1), has indicated as an objective of imprisonment the involvement of convicts in self-development activities to develop self-resources, which serves to deter them from reoffending. The process of readaptation, understood as restoring inmates to conflict-free functioning in society after serving a prison sentence, is complex and depends on many factors. In prisons, it includes several activities of a rehabilitative, preventive or prophylactic nature (considering measures of penitentiary influence), including programs implemented in penitentiary units to support this process. These activities do not remain in a vacuum and are undertaken regardless of the changing penitentiary reality. The legal changes that are being introduced actively shape it, but at the same time they are relevant to the very functioning of inmates inside the penitentiary. The article comments on recent regulatory changes, also giving voice to the inmates themselves – participants in this process.

Bibliografia (References)

  1. Andrews D.A., Bonta J., Wormith J.S., The Risk-Need-Responsivity (RNR) Model: Does Adding the Good Lives Model Contribute to Effective Crime Prevention?, Criminal Justice and Behavior 2011, t. 38, nr 7, https://doi.org/10.1177/0093854811406356.
  2. Barczykowska A., Evidence Based Program Databases: a Tool for Modern Prevention and Rehabilitation, Lubelski Rocznik Pedagogiczny 2023, t. 42, nr 4, http://doi.org/10.17951/lrp.2023.42.4.193-206.
  3. Barczykowska A., Zastosowanie modelu R-N-R w diagnozie resocjalizacyjnej dorosłych sprawców przestępstw – rozwiązania angielskie, Studia Edukacyjne 2015, nr 34.
  4. Biel K., Zła resocjalizacja czy resocjalizacja zła, [w:] Resocjalizacja wobec tajemnicy zła, red. K. Biel, M. Sztuka, Kraków 2010.
  5. Binswanger I.A., Stern M.F., Deyo R.A., Heagerty P.J., Cheadle A., Elmore J.G., Koepsell T.D., Release from Prison — A High Risk of Death for Former Inmates, New England Journal of Medicine 2007, t. 356, nr 2, https://doi.org/10.1056/NEJMsa064115.
  6. Bonta J., The Risk-Need-Responsivity model: 1990 to the Present, Academic Insights 2023, nr 6, https://read-me.org/s/risk-need.pdf.
  7. Braun V., Clarke V., Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology 2006, t. 3, nr 2, https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa.
  8. Chojecka J., Utilizing questionnaires to assess outcomes and therapeutic alliance in penitentiary resocialization as a component of strengthening readiness for resocialization, Resocjalizacja Polska 2024, nr 26, https://doi.org/10.22432/pjsr.2023.26.06.
  9. Ciosek M., Człowiek w warunkach izolacji więziennej, Gdańsk 1995.
  10. Connell C., Birken M., Carver H., Brown T., Greenhalgh J., Effectiveness of interventions to improve employment for people released from prison: systematic review and meta-analysis, Health Justice 2023, t. 11, nr 1, https://doi.org/10.1186/s40352-023-00217-w.
  11. Daśko N., Bojarski J., „Lipcowa” nowelizacja Kodeksu karnego. Nowa filozofia prawa i wątpliwości konstytucyjne, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2023, nr 6(76), https://doi.org/10.15804/ppk.2023.06.21.
  12. Day A., Daffern M., Woldgabreal Y., Currie-Powell N., Rehabilitative progress in prison: Some challenges and possibilities, Aggression and Violent Behavior 2022, t. 67, https://doi.org/10.1016/j.avb.2022.10178.
  13. Folczak F., Ejchart: W więzieniach są tylko na chwilę. W naszym interesie jest, żeby wrócili jak najlepsi i poprawieni, https://tvn24.pl/premium/ejchart-w-wiezieniach-sa-tylko-na-chwile-w-naszym-interesie-jest-zeby-wrocili-jak-najlepsi-i-poprawieni-7742252.
  14. Goffman E., Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, Kraków 2023.
  15. Hammarberg T., Report by the Commissioner for Human Rights, Mr Thomas Hammarberg, on his visit to Germany, 9–11 and 15–20 October 2006 (for the attention of the Committee of Ministers and the Parliamentary Assembly), Strasbourg 2007, https://tandis.odihr.pl/bitstream/20.500.12389/20129/1/04098.pdf.
  16. Kacprzak A., Glajchszalt resocjalizacyjny – opinie skazanych kobiet i mężczyzn na temat przygotowania do życia na wolności w warunkach polskiego więzienia, [w:] Badania problemów społecznych w (przed)pandemicznej rzeczywistości, red. P. Bunio-Mroczek, A. Kacprzak, Łódź 2023, https://dspace.uni.lodz.pl/handle/11089/48168.
  17. Kędzierski W., Penitencjarystyka z resocjalizacją instytucjonalną. Historia – stan obecny, Warszawa 2021.
  18. Kuczyński M., Pozbawieni wolności mogą wykonywać mniej telefonów – cierpią rodziny i prawo do obrony. Odpowiedź DG SW dla RPO, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-sw-nowelizacja-kkw-wiezienia-telefony-odpowiedz.
  19. Kuć M., Prawne podstawy resocjalizacji, Warszawa 2011.
  20. Kuryłowicz M.P., Ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw – Zakład Karny jako miejsce izolacji, [w:] O więzieniu interdyscyplinarnie, red. J.D. Pol, Warszawa 2021.
  21. Kusztal J., Muskała M., Odstąpienie od przestępczości jako kategoria pojęciowa polskiej pedagogiki resocjalizacyjnej, Resocjalizacja Polska 2022, nr 24, https://doi.org/10.22432/pjsr.2022.24.14.
  22. Loeffler C.E., Nagin D.S., The Impact of Incarceration on Recidivism, Annual Review of Criminology 2022, t. 5, https://doi.org/10.1146/annurev-criminol-030920-112506.
  23. Łukasik J.M., Nowosad I., Readaptacja społeczna byłych skazanych. Dyskusje wokół projektu realizowanego w województwie lubuskim, Resocjalizacja Polska 2020, nr 19, https://doi.org/10.22432/pjsr.2020.19.17.
  24. Machel H., Rodzina skazanego jako współuczestnik jego resocjalizacji penitencjarnej, readaptacji i reintegracji społecznej, Resocjalizacja Polska 2014, nr 7.
  25. Martinson R., What works? – questions and answers about prison reform, https://www.nationalaffairs.com/public_interest/detail/what-works-questions-and-answers-about-prison-reform.
  26. Mathlin G., Freestone M., Jones H., Factors Associated with Successful Reintegration for Male Offenders: A Systematic Narrative Review with Implicit Causal Model, Journal of Experimental Criminology 2022, t. 20, https://doi.org/10.1007/s11292-022-09547-5.
  27. Matysiak-Błaszczyk A., Więzienne macierzyństwo. Studium socjopedagogiczne, Poznań 2016.
  28. Miszewski K., Miałkowska-Kozaryna M., Discussion about the problem of prisonization based on our own research, Resocjalizacja Polska 2020, nr 19, https://doi.org/10.22432/pjsr.2020.19.19.
  29. Muskała M., „Odstąpienie od przestępczości” w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Poznań 2016.
  30. Niewiadomska I., Chwaszcz J., Augustynowicz W., Bartczuk R.P., Readaptacja społeczno-zawodowa więźniów. Narzędzia do diagnozowania potencjału readaptacyjnego i kapitału wspierającego, Lublin 2014, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/6543.
  31. Niewiadomska I., Kalinowski M., Skazani na wykluczenie⁉ Zasoby adaptacyjne osób zagrożonych marginalizacją społeczną, Lublin 2010, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/5374.
  32. Nowak B.M., Metodyka pracy postpenitencjarnej w zakresie przygotowania ekswięźniów do podejmowania wysiłków readaptacyjnych i reintegracyjnych, [w:] Strategia reintegracji społecznej osób skazanych. Integralny model wspomagania resocjalizacyjno-readaptacyjnego, red. B.M. Nowak, S. Grzesiak, Warszawa 2022.
  33. Peno M., Wybrane problemy reakcji karnej w społeczeństwie postindustrialnym. Prawo karania– sprawiedliwość – zasada ultima ratio, Studia Prawnoustrojowe 2009, nr 10.
  34. Pękala-Wojciechowska A., Kacprzak A., Pękala K., Chomczyńska M., Chomczyński P., Marczak M., Kozłowski R., Timler D., Lipert A., Ogonowska A., Rasmus P., Mental and physical health problems as conditions of ex-prisoner re-entry, International Journal of Environmental Research and Public Health 2021, t. 18, nr 14, https://doi.org/10.3390/ijerph18147642.
  35. Piotrowski J.M., Ciosek M., Izolacja więzienna jako złożona sytuacja trudna, [w:] Psychologia penitencjarna, red. M. Ciosek, B. Pastwa-Wojciechowska, Warszawa 2017.
  36. Psycholog w więzieniu, https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/centralny-zarzad-sluzby-wieziennej-psycholog-w-wiezieniu.
  37. Stańdo-Kawecka B., Wykonywanie kary pozbawienia wolności w trzech systemach – uwagi krytyczne, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2016, t. 39.
  38. Starzewski Ł., Bezwzględne dożywocie – do uchylenia. Negatywna odpowiedź resortu sprawiedliwości, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-bezwzgledne-dozywocie-uchylenie-ms-odpowiedz.
  39. Starzewski Ł., Prawa osadzonych w więzieniach i aresztach. RPO przedstawia Ministerstwu Sprawiedliwości niezrealizowane dotąd postulaty, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-osadzeni-wiezienia-areszty-prawa-ms.
  40. Stępień J., Populizm penalny. Definicja, przejawy, ocena, Przegląd Legislacyjny 2022, nr 3.
  41. Stępniak P., Więzienie ten dom (mało) dobry. Oblicza i problemy współczesności, Warszawa 2021.
  42. Szałański J., Zakres i poziom skuteczności resocjalizacji, [w:] Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje, red. Z. Bartkowicz, A. Węgliński, Lublin 2008.
  43. Szczepanik R., Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Łódź 2015.
  44. Szwejkowska M., Resocjalizacja jako cel kary pozbawienia wolności, Resocjalizacja Polska 2023, nr 25, https://doi.org/10.22432/pjsr.2023.25.08.
  45. Toroń-Fórmanek B., Kaczmarczyk M., Sytuacja społeczna kobiet w izolacji penitencjarnej, Toruń 2023.
  46. Witkowska-Paleń A., Programy wspierające proces readaptacji społecznej skazanych w zakładach karnych (Wybrane przykłady), Journal of Modern Science 2015, t. 25, nr 2.
  47. Wójcik D., Stosowanie w postępowaniu karnym narzędzi diagnostyczno-prognostycznych służących oszacowaniu ryzyka powrotności do przestępstwa, Prawo w Działaniu 2013, t. 16, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/09/Dobrochna-W%C3%B3jcik-Stosowanie-w-post%C4%99powaniu-karnym-narz%C4%99dzi-diagnostyczno-prognostycznych-s%C5%82u%C5%BC%C4%85cych-oszacowaniu-ryzyka-powrotno%C5%9Bci-do-przest%C4%99pstwa-59.pdf.
  48. Xu W., Zammit K., Applying Thematic Analysis to Education: A Hybrid Approach to Interpreting Data in Practitioner Research, International Journal of Qualitative Methods 2022, nr 19(66), https://doi.org/10.1177/1609406920918810.
  49. Zarzycka A., Główne spory wokół kary śmierci, Roczniki Pedagogiczne 2019, t. 11(47), http://doi.org/10.18290/rped.2019.11s-32.

Jak cytować (How to cite this)

A. Chudnicki, K. Korona, Readaptacja społeczna a nowelizacja prawa karnego w Polsce, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6106

Marcin Kryński, Odpowiedzialność karna za wybrane przestępstwa związane z nielegalną działalnością parabankową – analiza prawno-dogmatyczna i kierunki zmian

Streszczenie

Celem artykułu jest analiza prawno-dogmatyczna wybranych przestępstw sektora bankowego określonych w ustawie z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe, w odniesieniu do przestępstw określonych w Kodeksie karnym, które im towarzyszą i są z nimi związane. Ze względu na występujące problemy definicyjne w artykule wyjaśniono zakres znaczeniowy trzech powiązanych ze sobą instytucji: parabank, instytucja pożyczkowa i shadow banking. Przedstawiono ogólną charakterystykę przestępstw bankowych oraz przeanalizowano obowiązujące regulacje w kontekście licznych zagadnień, które przysparzają trudności interpretacyjnych. Określono związki przestępczości bankowej z przestępczością zorganizowaną oraz wskazano na istotną rolę Komisji Nadzoru Finansowego jako organu zapobiegającego tego rodzaju przestępczości. Na podstawie metody dogmatycznej, analizy literatury oraz przeglądu aktualnego orzecznictwa wyciągnięto wnioski, które pozwoliły na przedstawienie propozycji postulatów de lege ferenda, które należałoby wprowadzić do obowiązującego ustawodawstwa.

Abstract

The aim of this article is a legal and dogmatic analysis of selected crimes in the banking sector specified in the Act of 29 August 1997 – Banking Law, in connection with the crimes specified in the Penal Code. Due to the existing definitional problems, the article explains the meaning of three interrelated institutions in the polish law: parabank, lending institution, and shadow banking. Banking crimes were analysed in the context of numerous issues that pose interpretation difficulties. The connections between banking crime and organized crime were determined, and the important role of the Polish Financial Supervision Authority as a body preventing this type of crime was indicated. The conclusions were drawn out based on the dogmatic method, analysis of the literature and a review of current case law. This allowed to present proposals and postulates de lege ferenda that should be introduced into the applicable legislation.

Bibliografia (References)

  1. Adamiak B., [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2022.
  2. Białek T., [w:] Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Komentarz, red. A. Marzec, T. Białek, Warszawa 2011.
  3. Błotnicki M., Bezprawne prowadzenie działalności bankowej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26 kwietnia 2017 r., II AKa 31/17, Glosa 2019, nr 2.
  4. Chorbot P., Gadecki B., Objaśnienie terminu „parabank”, [w:] Przeciwdziałanie patologiom na rynkach finansowych. Od edukacji ekonomicznej po prawnokarne środki oddziaływania, red. W. Pływaczewski, Warszawa 2015.
  5. Chorbot P., Gadecki B., Charakterystyka zjawiska z perspektywy kryminologii, [w:] Przeciwdziałanie patologiom na rynkach finansowych. Od edukacji ekonomicznej po prawnokarne środki oddziaływania, red. W. Pływaczewski, Warszawa 2015.
  6. Chorbot P., Gadecki B., Prawnokarne aspekty funkcjonowania szarej strefy bankowości, tzw. parabanków, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego 2014, nr 10.
  7. Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz, Warszawa 2023.
  8. Ćwiąkalski Z., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz do art. 117–277 k.k., red. A. Zoll, Warszawa 2013.
  9. Duśko Ł., Odpowiedzialność karna za nielegalne prowadzenie działalności bankowej, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2018, nr 2.
  10. Fojcik-Mastalska E., [w:] M. Bączyk, L. Góral, J. Pisuliński, W. Pyzioł, E. Fojcik-Mastalska, Prawo bankowe. Komentarz, LEX/el. 2007.
  11. Gadecki B., Parabanki – wybrane zagadnienia, Studia Prawnoustrojowe 2017, nr 35.
  12. Gałązka M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2021.
  13. Gemzik-Salwach A., Istota i cechy instytucji pożyczkowych, [w:] Klienci instytucji pożyczkowych i ich ochrona, red. A. Gemzik-Salwach, Warszawa 2017.
  14. Gemzik-Salwach A., Wstęp, [w:] Klienci instytucji pożyczkowych i ich ochrona, red. A. Gemzik-Salwach, Warszawa 2017.
  15. Herzog A., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2015.
  16. Jasiński R., Wybrane przestępstwa popełniane przez zorganizowane grupy przestępcze w Rosji i ich kryminologiczny charakter, [w:] Badania kryminologiczne a praktyka. Perspektywa krajowa i międzynarodowa, red. D. Dajnowicz-Piesiecka, E. Jurgielewicz-Delegacz, W. Pływaczewski, Warszawa 2021.
  17. Jaworski W.L., Wstęp, [w:] Banki polskie u progu XXI wieku, red. W.L. Jaworski, Warszawa 1999.
  18. Jopek-Bosiacka A., Teoretycznoprawne i logiczne uwarunkowania przekładu prawnego, Warszawa 2019.
  19. Jurkowska A.M., Instytucje parabankowe w polskim systemie bankowym, Gdańskie Studia Prawnicze 2000, nr 7.
  20. Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
  21. Kędzierski R., Są najnowsze dane o pensjach. To potwierdzone. Przestaliśmy biednieć, https://www.money.pl/pieniadze/sa-najnowsze-dane-o-pensjach-to-potwierdzone-przestalismy-biedniec-6943547526544096a.html.
  22. Konarska-Wrzosek V., [w:] Kodeks karny. Komentarz, V. Konarska-Wrzosek, LEX/el. 2023.
  23. Kosikowski C., Publiczne prawo bankowe, Warszawa 1999.
  24. Królikowska K., [w:] Prawo bankowe. Komentarz do przepisów cywilnoprawnych, B. Bajor, L. Kociucki, J.M. Kondek, K. Królikowska, Warszawa 2020.
  25. Krupa-Dąbrowska R., Sobczak K., Afera GetBack – prokuratura chce 10 lat więzienia dla pracowników Idea Banku, LEX/el. 2023.
  26. Machniewski S., Siła nabywcza Polaków – co na nią wpływa i ile wynosi?, https://www.money.pl/gospodarka/sila-nabywcza-polakow-co-na-nia-wplywa-i-ile-wynosi-6827852508592640a.html.
  27. Majewski J., O niektórych wątpliwościach związanych z wykładnią przepisów dotyczących orzekania grzywny w nowym kodeksie karnym, Palestra 1998, nr 3–4.
  28. Majewski J., Odpowiedzialność karna za przestępstwo określone w art. 171 ust. 1 prawa bankowego, Prawo Bankowe 1998, nr 6.
  29. Majewski J., Przestępne użycie określeń „bank” lub „kasa”, Prawo Bankowe 2000, nr 5.
  30. Majewski J., Zakres kryminalizacji nielegalnej działalności depozytowej (przyczynek do wykładni art. 171 ust. 1 prawa bankowego), Zeszyty Prawnicze 2021, nr 2.
  31. Mozgawa M., [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2023.
  32. Nawrocki M., Oszustwo klasyczne (art. 286 § 1 k.k.) jako przestępstwo kierunkowe, Przegląd Sądowy 2011, nr 11–12.
  33. Nowicki D., Peszkowski S., Lista ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego jako publicznoprawna forma ochrony zaufania na rynku finansowym, [w:] Sprawiedliwość i zaufanie do władz publicznych w prawie administracyjnym, red. M. Kasiński, M. Stahl, K. Wlaźlak, Warszawa 2015.
  34. Ochman P., Ochrona działalności bankowej w prawie karnym gospodarczym, Warszawa 2011.
  35. Ochman P., Shadow banking a prawo karne gospodarcze, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2017, nr 46.
  36. Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
  37. Parabank oszukał klientów na ponad 181 mln zł – twierdzi prokuratura i oskarża 22 osoby, https://businessinsider.com.pl/firmy/zarzadzanie/parabank-oszukal-klientow-na-ponad-181-mln-zl-twierdzi-prokuratura-i-oskarza-22-osoby/k0qj3hy.
  38. Patora K., Prawnokarna ochrona wierzycieli. Zagadnienia teorii i praktyki, Łódź 2020.
  39. Pyka B., Utracka M., Przestępstwa określone w prawie bankowym. Analiza art. 171 ustawy prawo bankowe. Problemy wykładnicze regulacji w świetle realiów obrotu bankowego, Internetowy Przegląd Prawniczy 2017, nr 7.
  40. Rams M., Komentarz do art. 172 ust. 2, [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. K. Osajda, J. Dybiński, Legalis/el. 2023.
  41. Skorupka J., Przestępstwa gospodarcze określone w przepisach pozakodeksowych, [w:] System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, red. M. Bojarski, Warszawa 2018.
  42. Smykla B., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2011.
  43. Srokosz W., Instytucje parabankowe w Polsce, Warszawa 2011.
  44. Szpringer W., Społeczna odpowiedzialność banków. Między ochroną konsumenta a osłoną socjalną, Warszawa 2009.
  45. Szpringer W., Wpływ instytucji parabankowych na bezpieczeństwo i stabilność rynków finansowych, Bezpieczny Bank 1998, nr 4.
  46. Śliwa-Wajda M., [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, Warszawa 2022.
  47. Trojan-Stelmach M., Pamięć i szacunek – jubileusz Fundacji Przezorność, https://publicystyka.ngo.pl/pamiec-i-szacunek-jubileusz-fundacji-przezornosc.
  48. Tupaj-Cholewa A., Odpowiedzialność karna i cywilna, [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. H. Gronkiewicz-Waltz, Warszawa 2013.
  49. Waliszewski K., Charakterystyka klientów instytucji pożyczkowych oraz poziom ich zadłużenia, [w:] Klienci instytucji pożyczkowych i ich ochrona, red. Gemzik-Salwach, Warszawa 2017.
  50. Waliszewski K., Determinanty recesji na rynku pożyczek pozabankowych w Polsce, Finanse i Prawo Finansowe 2020, nr 1(25).
  51. Wiak K., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2014.
  52. Wielec M., [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, Warszawa 2022.
  53. Zawłocki R., Przestępstwa przeciwko obrotowi finansowemu. Przepisy karne z ustaw finansowych. Komentarz, Warszawa 2002.
  54. Żak P., Nielegalna działalność bankowa – wybrane problemy praktyczne i interpretacyjne, Prokuratura i Prawo 2016, nr 7–8.

Jak cytować (How to cite this)

M. Kryński, Odpowiedzialność karna za wybrane przestępstwa związane z nielegalną działalnością parabankową – analiza prawno-dogmatyczna i kierunki zmian, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6107

Katarzyna Tkaczyk-Rymanowska, Tak zwana medyczna marihuana – 7 lat polskich doświadczeń

Streszczenie

Celem artykułu jest zbadanie funkcjonowania w praktyce regulacji obowiązujących od 1.11.2017 r. (art. 33a–33d ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii), które zalegalizowały używanie marihuany dla celów medycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Postawione zostaną cztery główne problemy badawcze, którym odpowiada struktura artykułu. Pierwszy opisuje sytuację polskich pacjentów przed nowelizacją z 2017 r., kiedy de facto dostępność stosowania marihuany do celów medycznych była możliwa w ramach importu docelowego. Drugi wskazuje na problemy, jakie zaistniały po 2017 r., kiedy susz apteczny stał się teoretycznie dostępny, ale w praktyce dochodziło często do braków surowca, co wiązało się ze znacznymi kosztami i powodowało, że był on osiągalny tylko dla wybranych pacjentów. Trzeci problem dotyczy kwestii legalności (lub jej braku) posiadania marihuany pochodzącej z nielegalnego źródła, ale używanej w celu medycznym. Czwarty zaś odnosi się do kluczowej kwestii, jaką jest zapewnienie regularnych dostaw surowca farmaceutycznego w postaci suszu konopi innych niż włókniste, co stało się przedmiotem nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii dokonanej 24.03.2022 r. dopuszczającej możliwość prowadzenia lokalnych upraw konopi w Polsce. Analiza literatury i orzecznictwa w tym zakresie pozwoliła na wyciągnięcie wniosku, że polskie uprawy stanowiłyby istotny krok na drodze do zdrowia pacjentów. Konopie w aptekach stałyby się łatwo dostępne, a ich cena byłaby niższa niż dotychczas. Przede wszystkim jednak polskie uprawy pozwoliłyby pacjentowi, bez względu na jego status ekonomiczny (jak to miało miejsce do tej pory), na dostęp do leczenia, które z powodzeniem jest stosowane w wielu krajach europejskich.

Abstract

The aim of the article is to examine the functioning in practice of the regulations in force since 1 November 2017 (Articles 33a–33d of the Act on Counteracting Drug Addiction), which legalized the use of marijuana for medical purposes in the territory of the Republic of Poland. Four main research problems will be posed, which are addressed by the structure of the article. The first describes the situation of Polish patients before the 2017 amendment, when de facto availability of marijuana for medical purposes was possible as part of target import. The second one points out the problems that occurred after 2017, when pharmaceutical dried hemp became available in theory but in practice the raw material for it was frequently in short supply, which entailed significant costs and made it attainable only to selected patients. The third problem relates to the issue of the legality (or lack thereof) of possessing marijuana obtained from an illegal source, but used for medical purposes. And the fourth relates to the key issue of ensuring regular supplies of pharmaceutical raw material in the form of dried non-fibre hemp, which became the subject of an amendment to the Act on Counteracting Drug Addiction made on 24 March 2022 allowing for local hemp cultivation in Poland. The analysis of literature and case law in this area has led to the conclusion that Polish crops would be a significant step toward patient health. Cannabis in pharmacies would become easily available, and its price would be lower than before. Above all, Polish hemp cultivation would allow the patient, regardless of his economic status (as has been the case so far), to have access to treatment that is successfully used in many European countries.

Bibliografia (References)

  1. Altschwager M., Gruener A., Lebrecht C., Germany: New reimbursement price for German medical cannabis flowers, https://www.globalcompliancenews.com/2022/09/01/https-insightplus-bakermckenzie-com-bm-healthcare-life-sciences-made-in-germany-new-reimbursement-price-for-german-medical-cannabis-flowers_ 8242022/.
  2. Bołtryk P., Kryminologiczne i prawne aspekty posiadania narkotyków w Polsce na przykładzie pochodnych konopi innych niż włókniste, Białystok 2014.
  3. Cannabis for medical purposes under the Cannabis Act: information and improvements, https://www.canada.ca/en/health-canada/services/drugs-medication/cannabis/medical-use-cannabis.html.
  4. Dązbłaż B., Recepta z receptomatu – farmaceuta nie może odmówić realizacji, LEX/el. 2023.
  5. GIF wydał pierwsze w Polsce zezwolenie na uprawę medycznej marihuany!, https://faktykonopne.pl/gif-wydal-pierwsze-w-polsce-zezwolenie-na-uprawe-medycznej-marihuany/.
  6. Hiller P., Lehmann K., Schlink J., Schroers A., Die Frankfurter Cannabis-Studie. Ergebnisse einer repräsentativen Befragung der Frankfurter Bevölkerung zum Thema Cannabis, Abschlussbericht, Frankfurt am Main 2023.
  7. Hoop B., Heerdink E.R., Hazekamp A., Medicinal Cannabis on Prescription in The Netherlands: Statistics for 2003–2016, Cannabis and Cannabinoid Research 2018, t. 3(1).
  8. Ile kosztuje medyczna marihuana w Polsce? Takie wydatki czekają pacjentów!, https://greendoctor.pl/blog/ile-kosztuje-medyczna-marihuana/.
  9. Ile kosztuje medyczna marihuana w różnych krajach świata – porównanie cen i regulacji rynku, https://vaporshop.pl/pl/blog/cbd-olejki-konopne-cbd-i-susz-cbd-przydatne-informacje/ile-kosztuje-medyczna-marihuana-w-roznych-krajach-swiata-porownanie-cen-i-regulacji-rynku.
  10. Jiang H.-E., Li X., Zhao Y.-X., Ferguson D.K., Hueber F., Bera S., Wang Y.-F., Zhao L.-C., Liu C.-J., Li C.-S., A new insight into Cannabis sativa (Cannabaceae) utilization from 2500-year-old Yanghai Tombs, Xinjiang, China, Journal of Ethnopharmacology 2006, t. 108, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.jep.2006.05.034.
  11. Kmieciak B., Prawo do świadczeń zdrowotnych wobec dyskusji dotyczącej legalizacji miękkich narkotyków, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Juridica 2016, t. 76.
  12. Krajewski K., Opinia nt. projektu zmian w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z 29 lipca 2005 r. dotyczących art. 62a oraz wykazu środków odurzających grupy IV-N, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy, 31.01.2012 r., https://www.politykanarkotykowa.pl/wp-content/uploads/2021/01/opinia-prof.-K.-Krajewskiego-do-projektu-ustawy.pdf.
  13. Kulesza J., Białas A.J., Uprawa i przetwarzanie marihuany w stanie wyższej konieczności. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29.12.2021 r., II AKa 355/21, Przegląd Sądowy 2024, nr 5.
  14. Kulesza J., Mrowicki M., Uprawa i przetwarzanie konopi w stanie wyższej konieczności – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 1.09.2022 r., 24547/18, Thőrn przeciwko Szwecji, Europejski Przegląd Sądowy 2024, nr 4.
  15. Kuna M., Warunki medycznego zastosowania marihuany w Polsce – aspekty prawa administracyjnego, Przegląd Prawa Administracyjnego 2019, nr 2.
  16. Medical use of cannabis and cannabinoids: questions and answers for policymaking, Lisbon 2018, https://doi.org/10.2810/979004.
  17. Motyka M., Marcinkowski J.T., Używanie pochodnych konopi, cz. 2, Zastosowanie w medycynie vs. konsekwencje zdrowotne, Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, t. 95, nr 1.
  18. Na miesiąc przed śmiercią mówił o adopcji dziecka. Tomasz Kalita żył „na bombie”, https://wiadomosci.onet.pl/kraj/tomasz-kalita-zyl-na-bombie-przed-smiercia-chcial-miec-jeszcze-dzieci/45l2myv.
  19. Nocuń K., Uprawa medycznej marihuany – wpłynął jeden wniosek, LEX/el. 2023.
  20. Olak A., Konecka-Szydełko B., Maruszak M., Układ z Schengen a bezpieczeństwo Polski, Współczesne Problemy Zarządzania 2020, t. 8, nr 1(16), https://doi.org/10.52934/wpz.81.
  21. Owczarek A., Kozaczuk P., Grimling B., Karolewicz B., Uwarunkowania stosowania marihuany do celów medycznych w Polsce, Farmacja Polska 2023, t. 79, nr 7.
  22. Partyk A., Dwa lata więzienia to odpowiednia kara za hodowanie marihuany przez osobę ciężko chorą, LEX/el. 2018.
  23. Purgoł M., Barcik J., Ustawa legalizująca tzw. marihuanę dla celów medycznych w świetle standardów prawa międzynarodowego, Międzynarodowe Prawo Publiczne 2018, nr 7–8.
  24. Rogowska-Szadkowska D., Komu pomaga medyczna marihuana, Warszawa 2022.
  25. Rusin M., W Polsce nie będzie upraw medycznej marihuany? Otrzymaliśmy oświadczenie jednej z firm, https://www.weedweek.pl/w-polsce-nie-bedzie-upraw-medycznej-marihuany-otrzymalismy-oswiadcze nie-jednej-z-firm/.
  26. Szabla M., Kędzierska E., Medyczna marihuana, [w:] Rośliny – przegląd wybranych zagadnień, red. K. Kropiwiec, M. Szala, Lublin 2016.
  27. Tabaka M., Marihuana medyczna będzie produkowana w Polsce, przestaniemy przepłacać, https://bizblog.spidersweb.pl/marihuana-medyczna-konopie-indyjskie-budzet.
  28. Terapia medyczną marihuaną w Polsce: czy marihuana lecznicza jest legalna? Jakie choroby można nią leczyć i gdzie zrealizować receptę?, https://zielonakaretka.pl/medyczna-marihuana-w-polsce/.
  29. Therapeutic effects of cannabis and cannabinoids, [w:] The health effects of cannabis and cannabinoids: the current state of evidence and recommendations for research, Washington 2017, https://nap.nationalacademies.org/read/24625/chapter/6.
  30. Tkaczyk-Rymanowska K., Dobro prawne na gruncie art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 r., Ius Novum 2023, nr 2.
  31. Tkaczyk-Rymanowska K., Polskie regulacje dotyczące medycznej marihuany, referat wygłoszony na zebraniu naukowym w Katedrze Kryminologii na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego 25.06.2024 r., niepubl.
  32. Tkaczyk-Rymanowska K., Refleksje na temat art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na tle karnoprawnym i konstytucyjnym, Ius Novum 2021, nr 1, https://doi.org/26399/iusnovum.v15.1.2021.03/k.tkaczyk-rymanowska.
  33. Warecka K., Strasburg: Skazanie za uprawę konopi indyjskich na potrzeby własne zgodne z Konwencją, LEX/el. 2022.
  34. Wkrótce w aptekach polskie konopie medyczne, https://www.termedia.pl/mz/Wkrotce-w-aptekach-polskie-konopie-medyczne,54479.html.
  35. Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne, część ogólna, Kraków 2010.
  36. Wycichowska-Kuchta G., Dekryminalizacja posiadania i używania narkotyków według Douglasa Husaka. Perspektywa polska, Zeszyty Prawnicze 2018, t. 18, nr 3, https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.3.03.
  37. Wydano pierwsze zezwolenie na uprawę konopi indyjskich w Polsce, https://420polska.pl/wydano-pierwsze-zezwolenie-na-uprawe-konopi-indyjskich-w-polsce/.
  38. Zając D., Narkotyki z nielegalnego źródła jako przedmiot czynności podjętej w celu leczniczym, Państwo i Prawo 2022, nr 8.

Jak cytować (How to cite this)

K. Tkaczyk-Rymanowska, Tak zwana medyczna marihuana – 7 lat polskich doświadczeń, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6108

Rafał Wielki, Problemy zabezpieczania i interpretacji śladów biologicznych w sprawach karnych

Streszczenie

Artykuł ukazuje zagadnienia związane z zabezpieczaniem oraz interpretacją śladów biologicznych na użytek wymiaru sprawiedliwości. Celem tego opracowania jest dokonanie ustalenia, czy na gruncie badania śladów biologicznych istnieją konkretne przesłanki dotyczące technicznego i procesowego zabezpieczania śladów na miejscu zdarzenia, a także czy mogą się pojawiać trudności interpretacyjne w odniesieniu do dowodów przedstawianych w procesie karnym. Niniejszy artykuł prezentuje praktyczne kwestie czynności podejmowanych na miejscu zdarzenia, które zobrazowane są egzemplifikacjami wskazującymi na trudności związane z interpretacją dowodów w postaci śladów biologicznych.

Abstract

The article is devoted to issues related to collecting and interpreting biological traces for use in the criminal justice system. The purpose of this paper is to determine whether, on the subject of the examination of biological traces, there are specific considerations regarding the technical and procedural protection of traces at the crime scene, as well as whether interpretative difficulties may arise in relation to the evidence presented in the criminal trial. The paper presents practical issues concerning the undertaking of activities at the crime scene, which are illustrated with examples of the difficulties associated with the interpretation of biological trace evidence.

Bibliografia (References)

  1. Bieber F.R., Buckleton J.S., Budowle B., Butler J.M., Coble M.D., Evaluation of Forensic DNA Mixture Evidence: Protocol for Evaluation, Interpretation, and Statistical Calculations Using the Combined Probability of Inclusion, BMC Genetics 2016, nr 17, https://doi.org/10.1186/s12863-016-0429-7.
  2. Branicki W., DNA Testing for Investigative Purposes: Search for the Perpetrator’s DNA Profile and Kinship Analysis, Problems of Forensic Sciences 2024, nr 137, https://doi.org/10.4467/12307483PFS.24.001.19857.
  3. Branicki W., Kupiec T., Ekspertyza genetyczna, [w:] Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane, red. M. Kała, D. Wilk, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2017.
  4. Butler J.M., Iyer H., Press R., Taylor M.K., Vallone P.M., Willis S., DNA Mixture Interpretation: A NIST Scientific Foundation Review, Gaithersburg 2024.
  5. Clancy D., Bull R., The Effect on Mock-Juror Decision-Making of Power-of-Speech within Eyewitness Testimony and Types of Scientific Evidence, Psychiatry, Psychology and Law 2015, t. 22, nr 3, https://doi.org/10.1080/13218719.2014.960029.
  6. DNA Contamination Prevention Guidelines, https://enfsi.eu/wp-content/uploads/2017/09/DNA-contamination-prevention-guidelines-v2.pdf.
  7. DNA Exonerations in the United States (1989 – 2020), https://innocenceproject.org/dna-exonerations-in-the-united-states/.
  8. Duncan G.T., Tracey M.L., Stauffer E., DNA Typing, [w:] Forensic Science: An Introduction to Scientific and Investigative Techniques, red. S.H. James, J.J. Nordby, S. Bell, Boca Raton 2014.
  9. Expert Working Group on Human Factors in Forensic DNA Interpretation, Forensic DNA Interpretation and Human Factors: Improving Practice Through a Systems Approach, Gaithersburg 2024.
  10. Fantino C., Gill P., Fonneløp A.E., Investigative Use of Human Environmental DNA in Forensic Genetics, Forensic Science International: Genetics 2024, nr 70, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2024.103021.
  11. Fonneløp A.E., Johannessen H., Egeland T., Gill P., Contamination During Criminal Investigation: Detecting Police Contamination and Secondary DNA Transfer from Evidence Bags, Forensic Science International: Genetics 2016, t. 23, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2016.04.003.
  12. Forensic Science Regulator, Guidance: The Control and Avoidance of Contamination In Crime Scene Examination involving DNA Evidence Recovery, FSR-G-206, Birmingham 2016.
  13. Gill P., Misleading DNA Evidence: Reasons for Miscarriages of Justice, London 2014.
  14. Gruza E., Kryminalistyka jutra – ewolucja czy rewolucja?, [w:] Oblicza kryminalistyki, red. M. Goc, V. Kwiatkowska-Wójcikiewicz, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2024.
  15. Grzybowski T., Widacki J., Dowód z badań genetyczno-sądowych (badania DNA) w procesie karnym = problemy kontroli jakości badań, Palestra 2019, nr 4.
  16. Hans V.P., Daye D.H., Dann B.M., Farley E.J., Albertson S., Science in the Jury Box: Jurors’ Comrehension of Mitochondrial DNA Evidence, Law and Human Behavior 2011, t. 35, nr 1.
  17. Kassin S.M., Bogart D., Kerner J., Confessions That Corrupt: Evidence from the DNA Exoneration Case Files, Psychological Science 2012, t. 23, nr 1, https://doi.org/10.1177/0956797611422918.
  18. Konieczny J., Kryminalistyczny leksykon śledztwa, Opole 2020.
  19. Lieberman J.D., Carell C.A., Miethe T.D., Krauss D.A., Gold versus Platinum: Do Jurors Recognize the Superiority and Limitations of DNA Evidence Compared to Other Types of Forensic Evidence, Psychology, Public Policy, Law 2008, t. 14, nr 1, https://doi.org/10.1037/1076-8971.14.1.27.
  20. Ling S., Kaplan J., Berryessa C.M., The Importance of Forensic Evidence for Decisions on Criminal Guilt, Science & Justice 2021, nr 61.
  21. Makowska Ż., Bogusz I., Metodyka ujawniania i zabezpieczania śladów stanowiących przedmiot badań biologicznych, [w:] Dobre praktyki technika kryminalistyki, red. A. Frankowski, P. Trojanowski, Warszawa 2020.
  22. Meakin G., Jamieson A., DNA Transfer: Review and Implications for Casework, Forensic Science International: Genetics 2013, t. 7, nr 4, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2013.03.013.
  23. Moszczyński J., Badania biologiczne, [w:] E. Gruza, M. Goc, J. Moszczyński, Czyli rzecz o współczesnych metodach dowodzenia przestępstw, Warszawa 2020.
  24. National Insitute of Justice, Using DNA to Solve Cold Cases, Washington 2002.
  25. National Research Council, DNA Technology in Forensic Science, Washington 1992.
  26. National Research Council, The Evaluation of Forensic DNA Evidence, Washington 1996.
  27. Paoletti D.R., Doom T.E., Krane C.M., Raymer M.L., Krane D.E., Empirical Analysis of the STR Profiles Resulting from Conceptual Mixtures, Journal of Forensic Sciences 2005, t. 50, nr 6, https://doi.org/10.1520/JFS2004475.
  28. President’s Council of Advisors on Science and Technology, Report to the President. Forensic Science in Criminal Courts: Ensuring Scientific Validity of Feature-Comparison Methods, Washington 2016.
  29. Puch-Solis R., Roberts P., Pope S., Aitken C., Assessing the Probative Value of DNA Evidence. Guidance for Judges, Lawyers, Forensic Scientists and Expert Witnesses, London 2012.
  30. Robertson B., Vignaux G.A., Berger C.E.H., Interpreting Evidence: Evaluating Forensic Science in the Courtroom, Chichester 2016, https://doi.org/10.1002/9781118492475.
  31. Roth A., Safety in Numbers? Deciding when DNA Alone is Enough to Convict, New York University Law Review 2010, t. 85, nr 4.
  32. Saferstein R., Criminalistics: An Introduction to Forensic Science, New York 2018.
  33. Sense about Science, EUROFORGEN, Making Sense of Forensic Genetics, London 2017.
  34. Taupin J.M., Introduction to Forensic DNA Evidence for Criminal Justice Professionals, Boca Raton 2014.
  35. Wade S., DNA Crime Investigations: Solving Murder and Serious Crime Through DNA and Modern Forensics, Barnsley 2009.
  36. Wójcikiewicz J., Wtórny transfer DNA, Palestra 2016, nr 9.
 

Jak cytować (How to cite this)

R. Wielki, Problemy zabezpieczania i interpretacji śladów biologicznych w sprawach karnych, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6109

Rafał Wielki, Problemy zabezpieczania i interpretacji śladów biologicznych w sprawach karnych

Streszczenie

Artykuł ukazuje zagadnienia związane z zabezpieczaniem oraz interpretacją śladów biologicznych na użytek wymiaru sprawiedliwości. Celem tego opracowania jest dokonanie ustalenia, czy na gruncie badania śladów biologicznych istnieją konkretne przesłanki dotyczące technicznego i procesowego zabezpieczania śladów na miejscu zdarzenia, a także czy mogą się pojawiać trudności interpretacyjne w odniesieniu do dowodów przedstawianych w procesie karnym. Niniejszy artykuł prezentuje praktyczne kwestie czynności podejmowanych na miejscu zdarzenia, które zobrazowane są egzemplifikacjami wskazującymi na trudności związane z interpretacją dowodów w postaci śladów biologicznych.

Abstract

The article is devoted to issues related to collecting and interpreting biological traces for use in the criminal justice system. The purpose of this paper is to determine whether, on the subject of the examination of biological traces, there are specific considerations regarding the technical and procedural protection of traces at the crime scene, as well as whether interpretative difficulties may arise in relation to the evidence presented in the criminal trial. The paper presents practical issues concerning the undertaking of activities at the crime scene, which are illustrated with examples of the difficulties associated with the interpretation of biological trace evidence.

Bibliografia (References)

  1. Bieber F.R., Buckleton J.S., Budowle B., Butler J.M., Coble M.D., Evaluation of Forensic DNA Mixture Evidence: Protocol for Evaluation, Interpretation, and Statistical Calculations Using the Combined Probability of Inclusion, BMC Genetics 2016, nr 17, https://doi.org/10.1186/s12863-016-0429-7.
  2. Branicki W., DNA Testing for Investigative Purposes: Search for the Perpetrator’s DNA Profile and Kinship Analysis, Problems of Forensic Sciences 2024, nr 137, https://doi.org/10.4467/12307483PFS.24.001.19857.
  3. Branicki W., Kupiec T., Ekspertyza genetyczna, [w:] Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane, red. M. Kała, D. Wilk, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2017.
  4. Butler J.M., Iyer H., Press R., Taylor M.K., Vallone P.M., Willis S., DNA Mixture Interpretation: A NIST Scientific Foundation Review, Gaithersburg 2024.
  5. Clancy D., Bull R., The Effect on Mock-Juror Decision-Making of Power-of-Speech within Eyewitness Testimony and Types of Scientific Evidence, Psychiatry, Psychology and Law 2015, t. 22, nr 3, https://doi.org/10.1080/13218719.2014.960029.
  6. DNA Contamination Prevention Guidelines, https://enfsi.eu/wp-content/uploads/2017/09/DNA-contamination-prevention-guidelines-v2.pdf.
  7. DNA Exonerations in the United States (1989 – 2020), https://innocenceproject.org/dna-exonerations-in-the-united-states/.
  8. Duncan G.T., Tracey M.L., Stauffer E., DNA Typing, [w:] Forensic Science: An Introduction to Scientific and Investigative Techniques, red. S.H. James, J.J. Nordby, S. Bell, Boca Raton 2014.
  9. Expert Working Group on Human Factors in Forensic DNA Interpretation, Forensic DNA Interpretation and Human Factors: Improving Practice Through a Systems Approach, Gaithersburg 2024.
  10. Fantino C., Gill P., Fonneløp A.E., Investigative Use of Human Environmental DNA in Forensic Genetics, Forensic Science International: Genetics 2024, nr 70, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2024.103021.
  11. Fonneløp A.E., Johannessen H., Egeland T., Gill P., Contamination During Criminal Investigation: Detecting Police Contamination and Secondary DNA Transfer from Evidence Bags, Forensic Science International: Genetics 2016, t. 23, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2016.04.003.
  12. Forensic Science Regulator, Guidance: The Control and Avoidance of Contamination In Crime Scene Examination involving DNA Evidence Recovery, FSR-G-206, Birmingham 2016.
  13. Gill P., Misleading DNA Evidence: Reasons for Miscarriages of Justice, London 2014.
  14. Gruza E., Kryminalistyka jutra – ewolucja czy rewolucja?, [w:] Oblicza kryminalistyki, red. M. Goc, V. Kwiatkowska-Wójcikiewicz, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2024.
  15. Grzybowski T., Widacki J., Dowód z badań genetyczno-sądowych (badania DNA) w procesie karnym = problemy kontroli jakości badań, Palestra 2019, nr 4.
  16. Hans V.P., Daye D.H., Dann B.M., Farley E.J., Albertson S., Science in the Jury Box: Jurors’ Comrehension of Mitochondrial DNA Evidence, Law and Human Behavior 2011, t. 35, nr 1.
  17. Kassin S.M., Bogart D., Kerner J., Confessions That Corrupt: Evidence from the DNA Exoneration Case Files, Psychological Science 2012, t. 23, nr 1, https://doi.org/10.1177/0956797611422918.
  18. Konieczny J., Kryminalistyczny leksykon śledztwa, Opole 2020.
  19. Lieberman J.D., Carell C.A., Miethe T.D., Krauss D.A., Gold versus Platinum: Do Jurors Recognize the Superiority and Limitations of DNA Evidence Compared to Other Types of Forensic Evidence, Psychology, Public Policy, Law 2008, t. 14, nr 1, https://doi.org/10.1037/1076-8971.14.1.27.
  20. Ling S., Kaplan J., Berryessa C.M., The Importance of Forensic Evidence for Decisions on Criminal Guilt, Science & Justice 2021, nr 61.
  21. Makowska Ż., Bogusz I., Metodyka ujawniania i zabezpieczania śladów stanowiących przedmiot badań biologicznych, [w:] Dobre praktyki technika kryminalistyki, red. A. Frankowski, P. Trojanowski, Warszawa 2020.
  22. Meakin G., Jamieson A., DNA Transfer: Review and Implications for Casework, Forensic Science International: Genetics 2013, t. 7, nr 4, https://doi.org/10.1016/j.fsigen.2013.03.013.
  23. Moszczyński J., Badania biologiczne, [w:] E. Gruza, M. Goc, J. Moszczyński, Czyli rzecz o współczesnych metodach dowodzenia przestępstw, Warszawa 2020.
  24. National Insitute of Justice, Using DNA to Solve Cold Cases, Washington 2002.
  25. National Research Council, DNA Technology in Forensic Science, Washington 1992.
  26. National Research Council, The Evaluation of Forensic DNA Evidence, Washington 1996.
  27. Paoletti D.R., Doom T.E., Krane C.M., Raymer M.L., Krane D.E., Empirical Analysis of the STR Profiles Resulting from Conceptual Mixtures, Journal of Forensic Sciences 2005, t. 50, nr 6, https://doi.org/10.1520/JFS2004475.
  28. President’s Council of Advisors on Science and Technology, Report to the President. Forensic Science in Criminal Courts: Ensuring Scientific Validity of Feature-Comparison Methods, Washington 2016.
  29. Puch-Solis R., Roberts P., Pope S., Aitken C., Assessing the Probative Value of DNA Evidence. Guidance for Judges, Lawyers, Forensic Scientists and Expert Witnesses, London 2012.
  30. Robertson B., Vignaux G.A., Berger C.E.H., Interpreting Evidence: Evaluating Forensic Science in the Courtroom, Chichester 2016, https://doi.org/10.1002/9781118492475.
  31. Roth A., Safety in Numbers? Deciding when DNA Alone is Enough to Convict, New York University Law Review 2010, t. 85, nr 4.
  32. Saferstein R., Criminalistics: An Introduction to Forensic Science, New York 2018.
  33. Sense about Science, EUROFORGEN, Making Sense of Forensic Genetics, London 2017.
  34. Taupin J.M., Introduction to Forensic DNA Evidence for Criminal Justice Professionals, Boca Raton 2014.
  35. Wade S., DNA Crime Investigations: Solving Murder and Serious Crime Through DNA and Modern Forensics, Barnsley 2009.
  36. Wójcikiewicz J., Wtórny transfer DNA, Palestra 2016, nr 9.
 

Jak cytować (How to cite this)

R. Wielki, Problemy zabezpieczania i interpretacji śladów biologicznych w sprawach karnych, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6109

Justyna Włodarczyk-Madejska, Problemy z orzekaniem i wykonywaniem kary ograniczenia wolności wobec sprawców w starszym wieku na podstawie wyników badań empirycznych

Streszczenie

Kara ograniczenia wolności jest obecnie jedną z najczęściej orzekanych kar. Jej dominującą formą są prace na cele społeczne. Kara ta jest dość często orzekana również wobec osób w starszym wieku, co rodzi liczne problemy, o których dowiedziałam się w trakcie badań empirycznych – półustrukturyzowanych wywiadów eksperckich przeprowadzonych m.in. wśród sędziów i kuratorów w 2024 r. Badanie to przeprowadziłam w ramach projektu pt. „Diagnoza problemów organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w postępowaniu ze starszymi sprawcami przestępstw”, w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Sprowadzając te problemy do meritum, można stwierdzić, że kara ograniczenia wolności wobec osób starszych (tu warto podkreślić, że różnie definiowanych przez moich rozmówców) jest co do zasady niewykonalna. Główna przyczyna, która za tym stoi, to orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy, posiadane przez znaczną część tej grupy wiekowej. Informacje w tym zakresie ujawniane są dopiero na etapie wykonawczym, a zatem już po orzeczeniu kary. Konsekwencję tego stanowią zawieszone postępowania, które finalnie się przedawniają lub są umarzane. O tym, dlaczego tak się dzieje, traktuje niniejszy artykuł.

Abstract

Restriction of freedom is currently one of the most frequently imposed penalties. Its predominant form is community service. This penalty is also often imposed on elderly people, which gives rise to the numerous problems that I learned about during empirical research – semi-structured expert interviews conducted, for example, among judges and probation officers in 2024. I conducted this study at the Institute of Justice as a part of the project titled “Diagnosis of problems of law enforcement and justice authorities in dealing with elderly offenders”. Reducing these problems to one sentence, it can be stated that sentencing elderly people to community service (here it is worth emphasizing that they are defined differently by my experts) is, in principle, unenforceable. This is because a large part of this age group has a certificate of disability or incapacity for work. Information in this regard is disclosed only at the enforcement stage, i.e., after the sentence has been imposed. The consequence of this is suspended proceedings, which eventually become time-barred or discontinued. This article explains why this is happening.

Bibliografia (References)

  1. Aebi M.F., Caneppele S., Harrendorf S., Hacin R., Hashimoto Y.Z., Jehle J.-M., Kensey A., Khan T.S., Molnar L., Þórisdóttir R., Smit P., European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics, Lausanne 2024.
  2. Bouffard J.A., Muftić L.R., The Effectiveness of Community Service Sentences Compared to Traditional Fines for Low-Level Offenders, The Prison Journal 2007, t. 87, nr 2, https://doi.org/10.1177/0032885507303741.
  3. Cendrowska M., Sylwetka skazanego na karę ograniczenia wolności na podstawie akt sądowych Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia, [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016.
  4. Gietkowski R., Kara ograniczenia wolności orzekana w reakcji na wykroczenie, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2008, nr 1.
  5. Grzesiak S., Koncepcja polskich domów przejściowych – dylematy implementacyjne kuratorów sądowych, The Prison Systems Review 2024, t. 123, nr 2, https://doi.org/10.52694/ThPSR.123.7.
  6. Janus-Dębska A., Czynniki utrudniające efektywne wykonywanie kary ograniczenia wolności, [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016.
  7. Konarska-Wrzosek V., [w:] A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2023.
  8. Lachowski J., Zasady orzekania kary ograniczenia wolności – wybrane zagadnienia, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2017, t. 40, https://doi.org/10.19195/2084-5065.40.3.
  9. Liżyńska K., Skutki prawne faktycznego niewykonywania przez skazanego kary ograniczenia wolności, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2024, t. 67, https://doi.org/10.19195/2084-5065.67.6.
  10. Minister do spraw Polityki Senioralnej, Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2023 r., Warszawa 2024, https://das.mpips.gov.pl/source/2024/Informacja%20o%20sytuacji%20osob%20starszych%20w%20Polsce%20za%202023%20r..pdf.
  11. Ornowska A., Kara ograniczenia wolności, Warszawa 2013.
  12. Runge A., Kwiatek-Sołtys A., Małe i średnie miasta Polski na osi kontinuum osadniczego, [w:] Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, red. M. Soja, A. Zborowski, Kraków 2011.
  13. Runge A., Metodologiczne problemy badania miast średnich w Polsce, Prace Geograficzne 2012, z. 129.
  14. Sienkiewicz Z., Z problematyki kary ograniczenia wolności w świetle nowelizacji kodeksu karnego, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2018, t. 48, https://doi.org/10.19195/2084-5065.48.4.
  15. Stal M., Treatment of Older and Elderly Inmates Within Prisons, Journal of Correctional Health Care 2013, t. 19, nr 1, https://doi.org/10.1177/1078345812458245.
  16. Stasiak K., Wymiar kary ograniczenia wolności i jego wpływ na efektywne wykonywanie tej kary – na podstawie badań empirycznych, [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016.
  17. Szlęzak-Kawa E., Uwięziona starość, Forum Penitencjarne 2014, nr 191.
  18. Świderski P., Żaba C., Macioszek N., Ocena stanu zdrowia skazanych na karę ograniczenia wolności, Medycyna Pracy 2016, t. 67, nr 6, https://doi.org/10.13075/mp.5893.00439.
  19. Wettstein M., Park R., Kornadt A.E., Wurm S., Ram N., Gerstorf D., Postponing old age: Evidence for historical change toward a later perceived onset of old age, Psychology and Aging 2024, t. 39, nr 5, https://doi.org/10.1037/pag0000812.
  20. Włodarczyk-Madejska J., Elder people’s criminality. Analysing patterns of offending in Poland, [w:] Not Your Usual Suspect: Older Offenders of Violence and Abuse, red. B. Hannah, Emerald 2023.
  21. Włodarczyk-Madejska J., Starsi więźniowie – analiza sylwetek osób starszych odbywających karę pozbawienia wolności na podstawie wywiadów biograficznych, Law, Education, Security [w druku].
  22. Włodarczyk-Madejska J., Wzorek D., W pogoni za… Praktyka korzystania z europejskiego nakazu aresztowania przez polskie organy wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2024.
  23. Wzorek D., Zielińska E., Klimczak J., Kara ograniczenia wolności i jej rola w resocjalizacji sprawców przestępstw, Warszawa 2022.

Jak cytować (How to cite this)

J. Włodarczyk-Madejska, Problemy z orzekaniem i wykonywaniem kary ograniczenia wolności wobec sprawców w starszym wieku na podstawie wyników badań empirycznych, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6110

 
Ewelina Wojewoda, Luiza Bergcholc, Znęcanie się nad zwierzętami przez patotwórców jako przyczynek do dyskusji nad problematyką zwalczania postępującej patologizacji cyberprzestrzeni

Streszczenie

Problematyka znęcania się nad zwierzętami w obliczu rozwoju nowych technologii, przede wszystkim związanych z audiowizualnym komunikowaniem się w czasie rzeczywistym na odległość, przybrała współcześnie nowe oblicze. Jest to pokłosiem patologizacji przestrzeni wirtualnej, która stwarza możliwości do popularyzowania dewiacyjnych zachowań, w tym popełniania przestępstw przeciwko humanitarnej ochronie zwierząt. Dobitnie potwierdza to rozwój nowych form patoinfluencingu, a zwłaszcza patostreamingu. Patotwórcy dopuszczają się szeregu patologicznych zachowań, które polegają na zadawaniu zwierzętom bólu fizycznego i cierpienia psychicznego.

Celem opracowania jest ukazanie niewielkiego wycinka nowej patologii społecznej, jaką stanowi patotwórczość. Przybliżenie przypadków znęcania się nad zwierzętami przez patotwórców, jak również specyfiki dewiacyjnych zachowań w przestrzeni wirtualnej, pozwoli przedstawić skalę zagrożenia tym zjawiskiem i naznaczyć kierunki działań skoncentrowanych na profilaktyce i zwalczaniu tego fenomenu.

Abstract

The issue of animal abuse in the face of developing new technologies, particularly those related to audiovisual communication in real-time at a distance, has taken on a new dimension today. This is a consequence of the pathologization of virtual space, which provides opportunities to popularize deviant behaviours, including the commission of crimes against the humanitarian protection of animals. The development of new forms of pathoinfluencing, especially pathostreaming, vividly confirms this. Perpetrators engage in a series of pathological behaviours that involve inflicting physical pain and psychological suffering on animals.

The purpose of this study is to showcase a small segment of new social pathology known as pathocreativity. Exploring cases of animal cruelty by pathocreators, as well as the specifics of deviant behaviours in virtual spaces, will help reveal the extent of the threat posed by this phenomenon and outline directions for actions focused on prevention and eradication.

Bibliografia (References)

  1. Bergcholc L., Patostreaming jako nowe wyzwanie dla kryminologii w kontekście współczesnych cyberzagrożeń, [w:] Prawo karne i kryminologia wobec kryzysów XXI wieku, red. E.W. Pływaczewski, D. Dajnowicz-Piesiecka, E. Jurgielewicz-Delegacz, Warszawa 2022.
  2. Bergcholc L., Patostreaming w ujęciu interdyscyplinarnym, praca magisterska, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2021.
  3. Bergcholc L., Rola mediów społecznościowych w kształtowaniu przestrzeni dla cyberprzemocy i przestępczości na przykładzie patoinfluencingu i patostreamingu, [w:] Nauki penalne: synergia teorii i praktyki, red. A. Danielewska, K. Kalbarczyk, Lublin 2024.
  4. Bergcholc L., Rola patostreamingu w propagowaniu przemocy – ujęcie kryminologiczno-wiktymologiczne, [w:] Psychologiczne i społeczne uwarunkowania przemocy w ujęciu naukowym, red. I. Mołdoch-Mendoń, M. Maciąg, Lublin 2024.
  5. Bestialsko znęcali się nad psem, https://policja.pl/pol/aktualnosci/228797,Bestialsko-znecali-sie-nad-psem.html.
  6. Były kandydat na prezydenta Białegostoku zatrzymany. Zabrano mu psa, https://www.o2.pl/artykul/byly-kandydat-na-prezydenta-bialegostoku-zatrzymany-zabrano-mu-psa-6362205904148097a.
  7. Dajnowicz-Piesiecka D., Temporary removal of an animal from its owner or keeper on the basis of Art. 7 of the Animal Protection Act, Studia Iuridica Toruniensia 2022, t. 30, https://doi.org/10.12775/SIT.2022.005.
  8. Danielewicz M., Psia influencerka z zarzutami znęcania się nad zwierzętami. Małgo nie przyznaje się do winy, https://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,30861606,psia-trenerka-uslyszal-zarzut-znecania-sie-nad-zwierzetami.html.
  9. Eraslan E., Castelhano-Carlos M.J., Amorim L., Soares-Cunha C., Rodriugues A.J., Sousa N., Home-cage behavior is impacted by stress exposure in rats, Frontiers in Behavioral Neuroscience 2023, t. 17, https://doi.org/10.3389/fnbeh.2023.1195011.
  10. Fijałkowska A., Problem strony podmiotowej przestępstwa znęcania się nad zwierzętami na gruncie ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 2021, t. 97, https://doi.org/10.18778/0208-6069.97.10.
  11. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Rzecznik Praw Obywatelskich, Patotreści w Internecie. Raport o problemie, Warszawa 2019.
  12. Gliński Z., Kostro K., Zoonozy, [w:] Choroby zakaźne zwierząt z zarysem epidemiologii weterynaryjnej i zoonoz, red. Z. Gliński, K. Kostro, Warszawa 2003.
  13. Godziński B., Popek nagrał obrzydliwy film z psem, ale to nie wszystko. Prokuratura jest zasypywana pismami, https://topnewsy.pl/1853,co-zrobil-popek-szokujacym-filmem-z-psem-zajmie-sie-prokuratura.
  14. Guzik-Makaruk E.M., Wojewoda E., Bergcholc L., Patostreaming i patoinfluencing jako współczesne wyzwania dla prawa karnego i kryminologii, Warszawa 2024.
  15. Guzik-Makaruk E.M., Wojewoda E., Prawnokarne i kryminologiczne aspekty znęcania się nad zwierzętami, [w:] Meandry prawa – teoria i praktyka, red. E.W. Pływaczewski, J. Bryk, Szczytno 2017.
  16. Helios J., Jedlecka W., Paternalizm w zawodzie lekarza weterynarii? O relacji lekarz weterynarii – opiekun zwierzęcia, Życie Weterynaryjne 2023, nr 98(11).
  17. Helios J., Jedlecka W., Zwierzęta jako ofiary przemocy domowej, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2022, t. 63, https://doi.org/10.19195/2084-5065.63.3.
  18. Kojzar K., „Szkoliła” psy, głodząc je i trzymając w małych klatkach. Influencerka trafiła do aresztu, https://oko.press/malgo-trafila-do-aresztu.
  19. Kołacz R., Dobrzański Z. [red.], Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich, Wrocław 2019.
  20. Krzewska I., Były kandydat na prezydenta Białegostoku ponownie znęca się nad psem? Służby mają związane ręce (zdjęcia), https://poranny.pl/byly-kandydat-na-prezydenta-bialegostoku-ponownie-zneca-sie-nad-psem-sluzby-maja-zwiazane-rece-zdjecia/ar/c1-15038888.
  21. Kwiatek K., Influencerka z Wrocławia skazana za znęcanie się nad pieskiem. Czeka ją 10 miesięcy prac społecznych. Pies umierał w bólu przez kilka dni, https://gazetawroclawska.pl/influencerka-z-wroclawia-skazana-za-znecanie-sie-nad-pieskiem-czeka-ja-10-miesiecy-prac-spolecznych-pies-umieral-w-bolu-przez/ar/c1-18254629.
  22. Mamzer H., Braki urozmaiceń środowiskowych w schroniskach dla bezdomnych zwierząt – ludzka percepcja potrzeb zwierząt a ich dobrostan, Życie Weterynaryjne 2020, nr 95(5).
  23. Matracka A., Polska TikTokerka podejrzewana o zoofilię. „Zostało złożone powiadomienie o popełnieniu przestępstwa”, https://kobieta.gazeta.pl/kobieta/7,107881,28832696,polska-tiktokerka-podejrzewana-o-zoofilie-mam-nadzieje-ze.html.
  24. Osija A., Fiszdon K., Lęk separacyjny u psów – przyczyny, objawy, metody leczenia, Życie Weterynaryjne 2015, nr 90(12).
  25. Paleń P., Wybrane aspekty prawne ochrony zwierząt gospodarskich w Polsce, Kortowski Przegląd Prawniczy 2017, nr 2.
  26. Podedworny Z., Przemoc domowa a przemoc wobec zwierząt. Analiza prawno-wiktymologiczna, Biuletyn Kryminologiczny 2019, nr 26.
  27. Rosiak Ł., Patostreaming – istota projektowanego art. 255 kodeksu karnego, Prokuratura i Prawo 2024, nr 3.
  28. Sadowski J.M., Choroby zakaźne zwierząt udzielające się ludziom (antropozoonozy), [w:] Mikrobiologia i choroby zakaźne zwierząt, red. A. Schollenberger, J.M. Sadowski, Warszawa 1982.
  29. Włodarski A., Daniel Magical stracił psa. Sonia odebrana przez Dolnośląski Inspektorat Ochrony Zwierząt, https://tylkotorun.pl/wiadomosci/daniel-magical-stracil-psa-sonia-odebrana-przez-dolnoslaski-inspektorat-ochrony-zwierzat/.
  30. Wojewoda E., Bergcholc L., The image of animal abuse in the light of selected cases of pathostreamers' transmissions, Internal Security 2024, nr 2.
  31. Ziobroń A., Ocena poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – kodeks karny dotyczącej kryminalizacji zjawiska patostreamingu, Palestra 2023, nr 10.

Jak cytować (How to cite this)

E. Wojewoda, L. Bergcholc, Znęcanie się nad zwierzętami przez patotwórców jako przyczynek do dyskusji nad problematyką zwalczania postępującej patologizacji cyberprzestrzeni, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6111

Szymon Lubieniecki, Pojęcie „wzburzenia” na gruncie art. 25 § 3 Kodeksu karnego a na gruncie art. 148 § 4 Kodeksu karnego

Streszczenie

W niniejszym artykule przedstawione zostanie porównanie dokonane na gruncie instytucji przekroczenia granic obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami zamachu (art. 25 § 3 Kodeksu karnego) oraz przestępstwa zabójstwa człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami (art. 148 § 4 k.k.). Artykuł prezentować będzie koncepcję bazującą na wspólnym zakresie znaczeniowym pojęcia „wzburzenie”, zawartego w ww. przepisach obecnie obowiązującego Kodeksu karnego. Może ona się przyczynić do rozwiązania problematyki poczytalności zmniejszonej znajdującej się w art. 31 § 2 k.k.

Abstract

This article will present a comparison made on the basis of the institution of exceeding the limits of necessary defence under the influence of fear or agitation justified by the circumstances of the attack (Article 25 § 3 of the Criminal Code) and the offence of murder of a person under the influence of strong agitation justified by the circumstances (Article 148 § 4 of the Criminal Code). The article will present a concept based on the common meaning of the term “agitation” contained in the above-mentioned provisions of the Criminal Code currently in force. This equation may contribute to the solution of the problem of diminished capacity found in Article 31 § 2 of the Criminal Code.

Bibliografia (References)

  1. Buchała K., Granice obrony koniecznej, Palestra 1974, nr 5.
  2. Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
  3. Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1990.
  4. Daszkiewicz K., Przekroczenie granic obrony koniecznej. Propozycja nowego ujęcia § 3 art. 25 k.k. O koniecznej obronie idei prawa. Błędne stosowanie przepisów o obronie koniecznej, [w:] K. Daszkiewicz, Kodeks karny z 1997 roku. Uwagi krytyczne, Gdańsk 2001.
  5. Giezek J., [w:] D. Gruszecka, K. Lipiński, G. Łabuda, J. Giezek, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2021.
  6. Grudecki M., Sitarz O., Strach i wzburzenie jako elementy normatywne ekscesu obrony koniecznej, Ius Novum 2024, t. 18, nr 1, https://iusnovum.lazarski.pl/iusnovum/article/view/1483/799.
  7. Gubiński A., O afekcie bez afektu, Państwo i Prawo 1962, nr 11.
  8. Kaczmarek T., O tzw. okolicznościach „wyłączających” bezprawność czynu, Państwo i Prawo 2008, nr 10.
  9. Lachowski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
  10. Lachowski J., Regulacja błędu w Kodeksie karnym z 1997 r. – wybrane zagadnienia, [w:] Aktualne problemy i perspektywy prawa karnego, red. M. Mozgawa, P. Poniatowski, K. Wala, Warszawa 2022.
  11. Majewski J., Czy idea tak zwanej wtórej legalności broni się?, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2017, t. 43, https://doi.org/10.19195/2084-5065.43.22.
  12. Marek A., Obrona konieczna w prawie karnym. Teoria i orzecznictwo, Warszawa 2008.
  13. Mozgawa M., [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024.
  14. Mozgawa M., Obrona konieczna w polskim prawie karnym (zagadnienia podstawowe), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 2013, t. 60.
  15. Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających, Kraków 1933.
  16. Pohl Ł., Burdziak K., Obraz i analiza wykładni sądowej przepisów Kodeksu karnego z 1997 r. o obronie koniecznej i przekroczeniu jej granic, Warszawa 2017.
  17. Pohl Ł., Burdziak K., Praktyka instytucji obrony koniecznej, Warszawa 2018.
  18. Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2019.
  19. Pohl Ł., Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym, Poznań 2007.
  20. Stefański R.A. [red.], Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2025.
  21. Wolter W., Funkcja błędu w prawie karnym, Warszawa 1965.
  22. Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa 1973.
  23. Wolter W., O kontratypach i braku społecznej szkodliwości czynu, Państwo i Prawo 1969 nr 10.
  24. Zoll A., [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 1, Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, Warszawa 2016.
  25. Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (zagadnienia ogólne), Warszawa 1982.

Jak cytować (How to cite this)

S. Lubieniecki, Pojęcie „wzburzenia” na gruncie art. 25 § 3 Kodeksu karnego a na gruncie art. 148 § 4 Kodeksu karnego, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6112

 
Stanisław Rabczuk, Taktyka udowadniania sprawstwa przestępstw z wykorzystaniem mediów społecznościowych

Streszczenie

Artykuł przedstawia wyniki ogólnopolskiego, jakościowego badania aktowego 31 prawomocnie zakończonych spraw karnych. Celowy dobór próby obejmował wyłącznie te postępowania, w których media społecznościowe zostały przedstawione jako dowód. Analiza stanowiła eksplorację zagadnień taktycznych, związanych z wykorzystywaniem mediów społecznościowych w praktyce polskiego wymiaru sprawiedliwości. W tym celu dokonano szczegółowej identyfikacji taktyki organów ścigania w sprawach, w których sprawcy nie przyznali się do winy. Ustalono, że podejmowane czynności wykrywcze i dowodowe są przeprowadzane w bardzo ograniczonym zakresie. Ponadto badaniem objęto zagadnienie metod stosowanych przez oskarżonych w ramach przyjętej taktyki obrończej, służących zaprzeczeniu związku z dowodem pochodzącym z mediów społecznościowych. Zidentyfikowano bierną postawę oskarżonych, co może wpływać na ustalony brak zarzutów podnoszonych co do integralności i wiarygodności dowodów pochodzących z mediów społecznościowych. Na bazie wyników badania sformułowano rekomendacje co do postępowania organów ścigania. Dostrzeżono konieczność zwracania się o udostępnienie danych do właścicieli portali społecznościowych oraz zabezpieczania dodatkowych dowodów wskazujących na związek oskarżonego z daną treścią.

Abstract

The article presents the results of a qualitative file survey of 31 criminal cases conducted nationwide. The purposive sampling included only those cases in which social media sites were introduced as evidence. The analysis aimed to explore tactical issues related to the use of social media in the domestic justice system. To achieve this, a detailed identification of law enforcement tactics in cases where the perpetrators did not admit guilt was made. It has been determined that detection and evidentiary activities are carried out to a very limited extent. Additionally, the methods used by defendants as part of their defence tactics to deny the connection to evidence from social media were investigated. The defendants’ passive attitude was identified, which may affect the lack of allegations raised about the integrity and reliability of social media evidence. The study's results led to recommendations for law enforcement agencies. These include the need to request data from social media providers and the importance of securing additional evidence to establish a link between the defendant and the content in question.

Bibliografia (References)

  1. 51-latek z Polski zatrzymany przez policję. Powodem post w mediach społecznościowych, https://android.com.pl/tech/552117-wiezienie-za-post-w-mediach/.
  2. Angus-Anderson W., Authenticity and Admissibility of Social Media Website Printouts, Duke Law & Technology Review 2015, t. 14, nr 1.
  3. Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004.
  4. Bitner J., Bayer K., Wykorzystanie mediów społecznościowych przez funkcjonariuszy polskiej Policji. Próba wstępnego opisu zjawiska na podstawie wyników badań kwestionariuszowych, Problemy Współczesnej Kryminalistyki 2019, t. 23, https://doi.org/10.52097/pwk.5488.
  5. Carlson S., When is a Tweet Not an Admissible Tweet: Closing the Authentication Gap in the Federal Rules of Evidence, University of Pennsylvania Law Review 2015, t. 164.
  6. Chmiel E., Korkus M., Dowody z mediów społecznościowych w sprawach o zniesławienie, [w:] Media społecznościowe w postępowaniu karnym, red. P. Waszkiewicz, Warszawa 2022.
  7. Czekalska M., Krawczyk K., Media społecznościowe jako narzędzie pracy polskiej Policji. Wyniki badań kwestionariuszowych, [w:] Media społecznościowe w pracy organów ścigania, red. P. Waszkiewicz, Warszawa 2021, https://doi.org/10.5281/zenodo.4624979.
  8. Denzik K., The Research Act: A Theoretical Introduction to Sociological Methods, New York 2017.
  9. Digital 2024: Poland, https://datareportal.com/reports/digital-2024-poland.
  10. Emanuel S., Evidence, New York 2007.
  11. Gonera K., Dostęp do akt w celu prowadzenia badań aktowych, [w:] Metodologia dysertacji doktorskiej dla prawników. Teoria i praktyka, red. H. Izdebski, A. Łazarska, Warszawa 2022.
  12. Gruza E., Definicja i zakres kryminalistyki, [w:] Czyli o współczesnych metodach dowodzenia przestępstw, red. J. Moszczyński, M. Goc, E. Gruza, Warszawa 2020.
  13. Jęcz J., Prawda ekranu. O praktyce screenshotowania, Przegląd Kulturoznawczy 2022, t. 51, nr 1.
  14. Lewulis P., Dowody cyfrowe – teoria i praktyka kryminalistyczna w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2021.
  15. Lewulis P., Gromadzenie i ocena dowodów cyfrowych w polskim postępowaniu karnym. Kluczowe wnioski z badań aktowych, Prokuratura i Prawo 2022, nr 3.
  16. Lewulis P., Ustalanie tożsamości polskich użytkowników zagranicznych mediów społecznościowych – studium przypadków ścigania mowy nienawiści w cyberprzestrzeni, Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 2023, t. 49, z. 1, https://doi.org/10.53024/5.1.49.2023.
  17. Lloyd P., Internet Intelligence & Investigations Strategy, 2020, https://library.college.police.uk/docs/NPCC/Internet-Intelligence-and-Investigation-v1.5.pdf.
  18. Mączka-Pacholak M., Czerwiński P., Specyfika postępowania dowodowego w sprawach przestępstw z nienawiści, [w:] Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach o przestępstwa z nienawiści, red. P. Knut, Warszawa 2020.
  19. Mężczyzna groził podkładaniem ładunków pod Sejmem, https://www.tvp.info/33706267/mezczyzna-grozil-podkladaniem-ladunkow-pod-sejme.
  20. Obar J.A., Wildman S., Social media definition and the governance challenge: An introduction to the special issue, Telecommunications Policy 2015, t. 39, nr 9, https://doi.org/10.1016/j.telpol.2015.07.014.
  21. Opitek P., Choroszewska A., Uzyskiwanie dowodów cyfrowych z zagranicy w sprawach karnych – stan obecny i procedowane zmiany, cz. 2, Prokuratura i Prawo 2020, nr 10–11.
  22. Opitek P., Wybrane aspekty pozyskiwania dowodów cyfrowych w sprawach karnych, Prokuratura i Prawo 2018, nr 7–8.
  23. Ożóg M., Zrzut ekranowy jako dowód w postępowaniu cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji sporów domenowych, [w:] Domeny internetowe. Teoria i praktyka, red. I. Matusiak, Warszawa 2020.
  24. Pagefreezer – Monitoring and Archiving Solutions for Online Data, https://www.pagefreezer.com/.
  25. Parisot V., Zuccato-Doutlik M., Zartler U., Court Files as Data in Sociological Family Research: Methodology and Methods for a Little-Tapped Data Material, Forum: Qualitative Social Research 2021, t. 22, nr 3, https://doi.org/10.17169/fqs-22.3.3649.
  26. Przestępstwa z nienawiści – metodyka prowadzenia postępowań, http://isp.policja.pl/isp/aktualnosci/6347,Przestepstwa-z-nienawisci-metodyka-prowadzenia-postepowan.html.
  27. Rabczuk S., The online frontier: Social media use by law enforcement personnel in Poland, [w:] Social Media and Law Enforcement Practice in Poland. Insights into Practice Outside Anglophone Countries, red. P. Waszkiewicz, New York 2024.
  28. Rønn K.V., Rasmussen B.K., Skou Roer T., Meng C., On the Perception and Use of Information from Social Media in Investigative Police Work: Findings from a Scandinavian Study, Policing: A Journal of Policy and Practice 2021, t. 15, nr 2, https://doi.org/10.1093/police/paaa028.
  29. Skraba K., Strzałkowski I., Media społecznościowe jako źródło dowodu w polskim procesie karnym. Badanie orzecznictwa sądów apelacyjnych i Sądu Najwyższego, [w:] Media społecznościowe w pracy organów ścigania, red. P. Waszkiewicz, Warszawa 2021, https://doi.org/10.5281/zenodo.4625046.
  30. Waszkiewicz P. [red.], Media społecznościowe w postępowaniu karnym, Warszawa 2022.
  31. Waszkiewicz P., „It’s complicated…” Social Media and Polish Law Enforcement Agencies’ Relationship, European Journal of Policing Studies 2024, nr 1–2, https://doi.org/10.5553/EJPS.000016.
  32. Waszkiewicz P., Dębniak H., Rabczuk S., Wybrane aspekty dopuszczalności dowodów pochodzących z mediów społecznościowych w postępowaniu karnym – ujęcie porównawcze, [w:] Media społecznościowe w pracy organów ścigania, red. P. Waszkiewicz, Warszawa 2021, https://doi.org/10.5281/zenodo.4625035.
  33. Waszkiewicz P., Tomaszewska M., Stromczyński B., Rabczuk S., Czy Wielkopolska Policja umie w internety? Analiza strategii komunikacyjnej KWP w Poznaniu na portalu Facebook, [w:] Media społecznościowe w pracy organów ścigania, red. P. Waszkiewicz, Warszawa 2021, https://doi.org/10.5281/zenodo.4624983.

Jak cytować (How to cite this)

S. Rabczuk, Taktyka udowadniania sprawstwa przestępstw z wykorzystaniem mediów społecznościowych, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6113

Łukasz Pohl, Ujęcie i wykładnia podstawy odpowiedzialności karnej nieletniego w polskim prawie karnym z perspektywy Konwencji o prawach dziecka

Streszczenie

Artykuł przedstawia problematykę ujęcia i wykładni podstawy odpowiedzialności karnej nieletniego w polskim prawie karnym z perspektywy Konwencji o prawach dziecka. Rozważanie tej problematyki na dwóch poziomach (stanowienia oraz stosowania prawa) doprowadziło do dwojakiego rodzaju wniosków: pierwszego, że ujęcie tej podstawy jest zgodne ze wskazaną konwencją, oraz drugiego, że niektóre sposoby wykładni tego ujęcia konwencję tę naruszają.

Abstract

The article presents the problem of recognizing and interpreting the basis for the criminal liability of minors in Polish criminal law from the perspective of the Convention on the Rights of the Child. Considering this issue on two levels (law-making and law application) led to two conclusions: first, that the inclusion of this basis is by the indicated convention, and second, that some ways of interpreting this inclusion violate the convention.

Bibliografia (References)

  1. Daszkiewicz K., Odpowiedzialność karna nieletnich w świetle kodeksu karnego z 6 czerwca 1997 r., [w:] K. Daszkiewicz, Kodeks karny z 1997 roku. Uwagi krytyczne, Gdańsk 2001.
  2. Pohl Ł., Istota pomocnictwa w kodeksie karnym z 6 VI 1997 r., Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2000, nr 2.
  3. Pohl Ł., Kwalifikacja prawna form popełnienia czynu zabronionego (uwagi na tle kodeksu karnego z 1997 r.), [w:] Współczesne oblicze prawa karnego, prawa wykroczeń, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Violetcie Konarskiej-Wrzosek, red. J. Bojarski, N. Daśko, J. Lachowski, T. Oczkowski, Warszawa 2023.
  4. Pohl Ł., O (nie)możliwości pociągnięcia osoby nieletniej do odpowiedzialności karnej za tzw. niewykonawcze formy współdziałania przestępnego na gruncie k.k. z 1997 r., [w:] Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi, red. V. Konarska-Wrzosek, J. Lachowski, J. Wójcikiewicz, Warszawa 2010.
  5. Pohl Ł., Ponownie w sprawie zakresu odpowiedzialności karnej osoby nieletniej według Kodeksu karnego z 1997 r. (zagadnienie form popełnienia czynu zabronionego) – uwagi o metodzie rozwiązania problemu, Prawo w Działaniu 2018, t. 35, https://doi.org/10.32041/pwd.3505.
  6. Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2019.
  7. Pohl Ł., Zakres odpowiedzialności karnej nieletniego w Kodeksie karnym z 1997 r. (o konieczności pilnej zmiany art. 10 § 2 k.k. – problem form popełnienia czynu zabronionego), Prawo w Działaniu 2017, t. 30.
  8. Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Gdańsk 1999.
  9. Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
  10. Zoll A., Karna odpowiedzialność nieletnich, [w:] Komentarz do art. 1–116 Kodeksu karnego, red. K. Buchała, A. Zoll, Kraków 1998.

Jak cytować (How to cite this)

Ł. Pohl, Ujęcie i wykładnia podstawy odpowiedzialności karnej nieletniego w polskim prawie karnym z perspektywy Konwencji o prawach dziecka, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6114

 

Komentarze orzecznicze

Szymon Tarapata, Prawnokarne skutki zapłaty za pomocą karty zbliżeniowej bez zgody osoby uprawnionej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 22.03.2023 r., II AKa 180/22

Streszczenie

W wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 22.03.2023 r., II AKa 180/22, wskazano, że dokonanie zapłaty zbliżeniowej za towar przy użyciu karty bankomatowej nie może być zakwalifikowane jako kradzież z włamaniem, lecz jako zwykła kradzież, która w zależności od wartości skradzionych środków może być bądź to przestępstwem, bądź wykroczeniem. Wniosek ten nie jest trafny. W glosie zaprezentowano argumenty, które przemawiają za tym, by wspomniane zachowanie kwalifikować jako przestępstwo kradzieży z włamaniem.

Abstract

In the judgment of the Court of Appeal in Wrocław of 22 March 2023, II AKa 180/22, it was stated that making a contactless payment for goods using a bank card cannot be classified as burglary, but rather as ordinary theft, which, depending on the value of the stolen funds, may be either a criminal offense or a petty offense. This conclusion is not accurate. The commentary presents arguments supporting the view that the described behaviour should be classified as burglary.

Bibliografia (References)

  1. Czesnowicka A., Transakcja nieautoryzowana z perspektywy prawnokarnej – kwalifikacja prawna dokonania tzw. płatności zbliżeniowej za pomocą cudzej karty prawniczej, Palestra 2022, nr 7–8.
  2. Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363, Warszawa 2016.
  3. Kukuła Z., Dokonanie płatności skradzioną kartą bankomatową. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 22.03.2017 r., III KK 349/16, Przegląd Sądowy 2018, nr 7–8.
  4. Lach A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2017 r., sygn. III KK 349/16, Prokuratura i Prawo 2018, nr 5.
  5. Łabuda G., [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  6. Łagodziński S., O kradzieży z włamaniem. Glosa do wyroku SN z dnia 22 marca 2017 r., III KK 349/16, Palestra 2018, nr 9.
  7. Małecki M., Dlaczego dokonanie oszustwa przy kasie samoobsługowej jest niemożliwe, [w:] Prawo karne gospodarcze. Księga jubileuszowa profesora Zbigniewa Ćwiąkalskiego, red. P. Kardas, M. Małecki, W. Wróbel, Kraków 2023.
  8. Marek A., Oczkowski T., [w:] System Prawa Karnego, t. 9, Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, red. R. Zawłocki, Warszawa 2024.
  9. Opitek P., Kwalifikacja prawna i opis znamion przestępstw teleinformatycznych. Studium prawno-kryminalistyczne, Kraków 2023.
  10. Opitek P., Kwalifikacja prawna przestępstw związanych z transakcjami kartą płatniczą, Prokuratura i Prawo 2017, nr 2.
  11. Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005.
  12. Sosik R., Wykorzystanie skradzionej karty płatniczej do wykonania płatności zbliżeniowych, Glosa 2018, nr 2.
  13. Tarapata S., Brak zapłaty lub uszczuplenie podatku a znamię rozporządzenia mieniem – uwagi na marginesie glosy J. Dużego, Prokuratura i Prawo 2024, nr 1.
  14. Tarapata S., Wybrane prawnokarne zagadnienia związane z dokonywaniem płatności zbliżeniowej za pomocą cudzej karty płatniczej bez zgody osoby uprawnionej – uwagi na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 22.03.2017, sygn. akt III KK 349/16, Kwartalnik Prawa Publicznego 2017, t. 15, nr 4.
  15. Tyburcy T., Treść i zakres znamienia „włamanie” (art. 279 § 1 k.k.) – czy kradzież z włamaniem może nastąpić tylko z pomieszczenia zamkniętego?, Acta Iuris Stetinensis 2019, nr 25, https://doi.org/10.18276/ais.2019.25-09.
  16. Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013.
  17. Wróblewski J., Interpretatio extensiva, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1965, z. 1.
  18. Zakrzewski P., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.

Jak cytować (How to cite this)

S. Tarapata, Prawnokarne skutki zapłaty za pomocą karty zbliżeniowej bez zgody osoby uprawnionej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 22.03.2023 r., II AKa 180/22, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6115

Varia

Tomasz Bojanowski, Report on the International Scientific Conference “The Stockholm Criminology Symposium”, 10–12 June 2024

Jak cytować (How to cite this)

T. Bojanowski, Report on the International Scientific Conference “The Stockholm Criminology Symposium”, 10–12 June 2024, Prawo w Działaniu 2025, t. 61, https://doi.org/10.32041/pwd.6116

 
  • KONTAKT
  • ul. Krakowskie Przedmieście 25, Warszawa
  • iws@iws.gov.pl

(22) 46-49-224

  • OBSERWUJ NAS
Pxli-facebook-f X-twitter

Shopping Cart

Brak produktów w koszyku.