Strategia ochrony dzieci przed przestępczością seksualną (wideo)
2023-11-22
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości zorganizował konferencję naukową poświęconą założeniom i wdrażaniu krajowemu planowi przeciwdziałania przestępstwom pedofilskim. Wzięli w niej udział eksperci z różnych dziedzin oraz przedstawiciele organizacji międzynarodowych. – Zwalczanie przemocy wobec dzieci, a zwłaszcza przemocy seksualnej, powinno być obowiązkiem każdego z nas – powiedział prof. Paweł Sobczyk, zastępca dyrektora IWS.
W trakcie konferencji został przedstawiony „Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich na lata 2023-2026”. – Nasz Instytut jest jednostką organizacyjną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, prowadzącą działalność naukowo-badawczą z zakresu tworzenia, stosowania, aksjologii i społecznego funkcjonowania prawa oraz zjawisk przestępczości i patologii społecznej. Od wielu lat prowadzimy badania nt. prawa rodzinnego, praw podstawowych oraz ochrony dzieci przed różnymi kategoriami przestępstw w tym przestępstwami seksualnymi – mówił w trakcie rozpoczęcia konferencji prof. Paweł Sobczyk.
Przypomniał on też, że przejawem naukowej troski IWS o ochronę niepełnoletnich jest podjęta współpraca z Naukową i Akademicką Siecią Komputerową (NASK) oraz z wybitnymi biegłymi sądowymi ws. badania akt sadowych, czyli konkretnych przestępstw. – Od kilku miesięcy prowadzimy unikalne nie tylko w skali kraju, ale całej Europy badania Serious case review, a dzięki zaangażowaniu i współpracy międzynarodowej IWS mogliśmy do naszych badań włączyć ekspertów z państw Europy Centralnej z Czech, Słowacji, Chorwacji, Słowenii, Węgier, a także Gruzji i Ukrainy – mówił wicedyrektor IWS.
Często ludzie zadają pytania, jaki jest cel badań prowadzonych przez IWS. Czy chodzi jedynie o kolejne artykuły naukowe i książki, które będą zalegały na półkach w bibliotekach i księgarniach? – Nie, bo my mamy nadzieje, że właśnie nasze badania przyczyniają się do tworzenia lepszego prawa. A lepsze prawo w naszym rozumieniu, to m. in. lepsza ochrona dzieci przed zagrożeniem przestępstwami seksualnymi – podkreślił prof. Sobczyk.
Koordynacja działań instytucji uczestniczących w procesie ochrony dzieci przed przemocą seksualną, szkolenia rodziców i nauczycieli oraz wzmacnianie kompetencji służb – to najważniejsze założenia krajowego planu przeciwdziałania pedofilii, który opublikowano w Monitorze Polskim. W pracach nad Krajowym Planem uczestniczyli eksperci z różnych dziedzin, a także przedstawiciele świata nauki i organizacji pozarządowych. Cała strategia opracowywana była m.in. przy wsparciu i konsultacjach z UNICEF. -Dzisiejsza konferencja zgromadziła osoby, które łączy wspólna sprawa – dobro i ochrona dziecka, a data naszego spotkania nie jest przypadkowa. Dokładnie miesiąc temu Rada Ministrów podjęła uchwałę o przyjęciu pierwszego „Krajowego planu przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich” na lata 2023-2026 – mówił dr Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości. – Przed instytucjami, podmiotami gospodarczymi, samorządami, mediami teraz stoi ważne zadanie faktycznego wdrożenia tych zobowiązań. Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich wszedł na stałe do polskiego porządku prawnego. Stał się faktem. Niezależnie od kształtu przyszłego rządu istnieje obowiązek jego realizacji – dodał wiceminister.
W trakcie konferencji poruszono m. in. temat przestępczości seksualnej wobec nieletnich, która ma miejsce w Internecie. Prof. Małgorzata Skórzewska – Amberg mówiła, że internet jest bardzo niebezpiecznym miejscem dla dzieci i dlatego trzeba wprowadzać szeroki katalog czynów zabronionych w Kodeksie Karnym, które zapewnią dziecku ochronę. – Nasze prawo nie jest najgorsze i pod wieloma względami mamy wiele nowocześniejszych rozwiązań, niż wiele innych europejskich państw. Musimy sobie uświadomić, że sprawcy przestępstw seksualnych w internecie, to zupełnie inna grupa od tych, którzy działają w rzeczywistości. Przestępca w świecie rzeczywistym może mieć dostęp do kilku, może dziecięciu dzieci, a przestępca internetowy może mieć dostęp do tysięcy dzieci. Mówiąc kolokwialnie zawsze jakieś upoluje. Musimy też wiedzieć, że bardzo dużo przestępstw łącznie ze zgwałceniem dziecka dokonuje się w przestrzeni wirtualnej. Na świecie są już wyroki za zgwałcenie przez internet – mówiła prof. Małgorzata Skórzewska – Amberg.
Na konferencji zaprezentowano także wspólne badania NASK i IWS, na podstawie których powstał raport nt. internetowej przestępczości seksualnej i sposobie zapobiegania temu zjawisku. Cykliczna analiza akt postępowań karnych, dotyczących wykorzystywania seksualnego małoletnich w cyberprzestrzeni, została zaproponowana przez Katarzynę Staciwę – jako jedno z przedsięwzięć, które powinno zostać ujęte w planie działania zespołu do spraw przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich.
Raport „Wykorzystywanie seksualne dzieci. Analiza akt postępowań karnych ze szczególnym uwzględnieniem roli biegłych powoływanych w tych postępowaniach. Część I. Teoretyczna”, to efekt wielomiesięcznej pracy (RAPORT IWS – NASK).
Zespół badawczy przeanalizował 220 postępowań karnych z lat 2020-2022, udostępnionych przez 52 sądy z całego kraju. – Celem badań było znalezienie odpowiedzi na pytanie jaki jest realny obraz zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni w świetle postępowań karnych, realizowanych przez polskie organy ścigania i wymiar sprawiedliwości – mówiła Katarzyna Staciwa.
Publikacja powstała w trosce o dzieci pokrzywdzone w wyniku wykorzystywania seksualnego w cyberprzestrzeni, w przypadku których krajowa i międzynarodowa reakcja okazała się nieskuteczna. Raport w części II praktycznej zostanie przekazany przedstawicielom organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Przedstawione w niej wyniki analizy będą przedmiotem dedykowanych szkoleń, warsztatów, a także dyskusji na temat możliwości podjęcia rekomendowanych działań.
