Dochodzenie roszczeń związanych ze szkodami górniczymi

2018-12-14

W dniu 14 grudnia 2018 r. w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości odbyło się seminarium naukowe połączone z prezentacją raportu zatytułowanego: „Dochodzenie roszczeń związanych ze szkodami górniczymi” przygotowanego przez mecenasa Józefa Jurasa przy współpracy doktora Witolda Borysiaka. W seminarium udział wzięli przedstawiciele przedsiębiorstw wydobywczych, w tym Polskiej Grupy Górniczej S.A., pracownicy Wyższego Urzędu Górniczego, Ministerstwa Energii, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.

Po wygłoszeniu słowa wstępnego o celach badania i otwarciu seminarium przez Dyrektora Instytutu doktora Marcina Romanowskiego referat wprowadzający dotyczący podstawowych założeń metodologicznych badania aktowego dotyczącego sposobów naprawiania szkody w sprawach górniczych i jego wyników statystycznych wygłosił dr Witold Borysiak. W wystąpieniu referenta zwrócono m.in. uwagę na pojawiające się w analizie empirycznej problemy związane z postępowaniem dowodowym w takich sprawach.

Następnie mecenas Józef Juras przedstawił podstawowe problemy powstające de lege lata w prawie polskim w związku z dochodzeniem przez poszkodowanych roszczeń związanych ze szkodami górniczymi, a także sformułował wnioski o charakterze de lege ferenda w odniesieniu do obecnie obowiązującej regulacji.

W drugiej części seminarium doktor inżynier Stanisław Oleksy (biegły sądowy, emerytowany pracownik Politechniki Śląskiej) przedstawił na przykładach empirycznych wpływ eksploatacji górniczej na obiekty budowlane z perspektywy biegłego, a doktor Monika Gwóźdź-Lasoń (biegła sądowa, Politechnika Krakowska) zaprezentowała główne problemy ustalania odpowiedzialności cywilnej w sprawach górniczych z perspektywy biegłego. Omówiła ona zarówno stan obecny, jak i proponowane propozycje zmian.

Seminarium zakończyła dyskusja dotycząca zarówno wyników badania, jak i szerszej problematyki naprawiania szkód wynikających z działalności górniczej. W jej toku analizowane były przyczyny ujawnionych w toku wystąpień referentów problemów. Przedstawiciele przedsiębiorstw górniczych podkreślali, że tylko niewielki ułamek spraw, w których pojawiają się szkody górnicze, trafia do sądów, a z tych, które są rozstrzygane na drodze sądowej, ponad połowa kończy się polubownie albo całkowitym lub częściowym oddaleniem powództwa. W toku obrad podzielono jednak opinię o potrzebie dyskusji nad zmianami wielu rozwiązań szczegółowych (np. dotyczących wprowadzenia obowiązkowej rozbiórki uszkodzonego budynku, za który uiszczono odszkodowanie, czy konieczności zmniejszenia skutków eksploatacji górniczej poprzez zmiany legislacyjne wpływające na odpowiednie planowanie przestrzenne).

Zamykając seminarium dr Marcin Romanowski podziękował jego uczestnikom za czynny udział w nim oraz podkreślił znaczenie oraz wyjątkowość badań, które przeprowadzone zostały w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Przeprowadzone badanie było bowiem pierwszym badaniem empirycznym dotyczącym tej problematyki nie tylko w pracach Instytutu, ale też w ogólności w polskim porządku prawnym. Przebieg zaś dyskusji wskazał na potrzebę dalszego monitorowania i analizy tej problematyki.