Międzynarodowa Konferencja Naukowa – Religious Freedom and Education
2020-10-20
W dn. 8-10 października 2020 r. odbyła się Miedzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja zatytułowana „Wolność religijna i edukacja” (Religious Freedom and Education). Konferencja została zorganizowana przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości w ramach projektu badawczego pt. „O wolność wyznawania religii we współczesnym świecie. Przeciwdziałanie przyczynom dyskryminacji i pomoc prześladowanym na przykładzie chrześcijan”, którego realizację zapewnia Centrum Analiz Strategicznych IWS. Wzięli w niej udział wybitni eksperci, zarówno polscy jak i zagraniczni, specjalizujące się w kwestiach związanych z wolnością religijną.
Dyskusja podczas pierwszego dnia konferencji przebiegła w zakresie tematycznym dotyczącym organizacji pozarządowych. Referaty dotyczyły takich zagadnień jak: organizacje zajmujące się pomocą poszkodowanym (dyskryminowanym lub prześladowanym z powodu religii i przekonań) i szeroko pojętą wolnością religijną. Podczas konferencji głos zabrali przedstawiciele następujących organizacji: Aid to the Church in Need – Pomoc Kościołowi w Potrzebie, Observatory on Intolerance and Discrimination against Christians in Europe, Christian Concern, Obrservatorio de Libertad Religiosa y de Conciencia, Instutut na rzecz Kultury Prawnej „Ordo Iuris”, Voice of Martyrs, Open Doors, Laboratorium Wolności Religijnej.
Dzięki spotkaniu udało się stworzyć katalog dobrych praktyk w działalności statutowej, skierowanej na pomoc ofiarom dyskryminacji i prześladowań, a także zestawu działań w jakich te organizacje mogą się wspierać.
Drugi dzień konferencji dotyczył głównie doświadczeń świata akademickiego i jego spojrzenia na temat wolności religijnej i jej relacji do edukacji. Pierwszym mówcą był dr hab. Marcin Wielec – Dyrektor Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, który w swoim wystąpieniu nakreślił ramy prawnej ochrony wolności religijnej i prawa do edukacji. Mgr Bartłomiej Oręziak –Koordynator Centrum Analiz Strategicznych IWS – wskazał na znaczenie wolności badań naukowych w rozwoju społecznym.
Ciekawe przemówienie wygłosił prof. Charles Russo z University of Dayton, który podkreślił znaczenie i miejsce w systemie praw człowieka wolności religijnej. Co ciekawe uczynił to z perspektywy prawnomiędzynarodowej, traktatowej, ale także z perspektywy nauk społecznych, zwłaszcza pedagogiki, nie pozbawiając słuchaczy refleksji filozoficzno-teologicznej.
W kolejnych sesjach prof. Enrique Martinez podkreślił metafizyczne fundamenty wolności religijnej, a prof. Manuel Lazaro Pulido podzielił się pedagogicznymi i prawnymi refleksjami dot. modelu edukacji w Hiszpanii. Referat prof. Johna A. Berrego dot. maltańskiej perspektywy wolności religijnej i edukacji, wskazując na przenikanie się wątków prawa krajowego i prawa europejskiego w tym zakresie.
Pozostali prelegenci reprezentowali ośrodki akademickie z takich krajów jak Chorwacja, Hiszpania, Słowacja, Włochy, Stany Zjednoczone, Malta, Wielka Brytania, Słowacja, Niemcy, Polska. Ich wystąpienia pozwoliły na merytorycznie dobrą i zróżnicowaną naukowo dyskusję do późnych godzin wieczornych.
Trzeci dzień konferencji rozpoczęły wykłady prof. Jana de Groofa (University of Antwerpen/College of Europe, Bruksela) i ks. prof. Franciszek Longchamps de Berier (Uniwersytet Jagielloński). Prof. De Groof zarysował katalog współczesnych wyzwań przed jakimi stoją zarówno doktryna praw człowieka jak i prawa oświatowego w odniesieniu do dwóch rzeczywistości edukacji (w tym: oświaty) jak i religia. Refleksja ta odnosiła się przede wszystkim do prawa europejskiego.
Ks. prof. Lonchamps de Berier wskazał na palącą kwestię obrony wolności religijnej przez współczesne pokolenia. Uczynił to w oparciu o prawną refleksję nad orzeczeniami amerykańskiego Sądu Najwyższego przytaczając i szczegółowo omawiając kilka orzeczeń SN USA. W obu tych wykładach wybrzmiało znaczenie edukacji jako pola kształtowania właściwych postaw społecznych i otwierania się zsekularyzowanych społeczeństw na religię i wskazanie jej pozytywnego wkładu w życie społeczne.
Rozważania zarówno w aspekcie teoretycznym i praktycznym poszerzyły referaty ostatniej sesji. Głos zabrali przedstawiciele następujących instytucji: hiszpańskiego Trybunału Konstytucyjnego, Hiszpańskiej Akademii Królewskiej, Uniwersytetu UNED w Madrycie, Uniwersytetu Abat Oliba CEU w Barcelonie. Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Instytut Wymiaru Sprawiedliwości po raz kolejny był miejscem interdyscyplinarnej i merytorycznie wysokiej jakościowo dyskusji nad palącymi problemy współczesnego świata i potrzebami implementacji dobrych, często nowatorskich rozwiązań do polskiego porządku prawnego.
