TABLE OF CONTENTS I. WSTĘP 11 II. PODSTAWOWE ZADANIA KURATORÓW SĄDOWYCH W USTAWODAWSTWIE POLSKIM 15 III. STATYSTYCZNY OBRAZ KURATELI W POLSCE 99 IV. OBSERWACJA UCZESTNICZĄCA W ZESPOŁACH KURATORSKIEJ SŁUŻBY SĄDOWEJ – OPIS WYNIKÓW 120 V. BADANIE ANKIETOWE KURATORÓW ZAWODOWYCH I SPOŁECZNYCH PIONU KARNEGO I RODZINNEGO 142 VI. APLIKACJA KURATORSKA 215 VII. OPINIE ZAWODOWYCH KURATORÓW O PROBLEMACH SWOJEJ PRACY 229 VIII. WYNIKI ANALIZY DOZORU KURATORA ORZECZONEGO PRZY WARUNKOWYM ZAWIESZENIU KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI – NA PODSTAWIE AKT WYKONAWCZYCH 256 IX. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 370
1. UWAGI OGÓLNE 15
2. USTAWA O KURATORACH SĄDOWYCH 21
2.1. Zarys ewolucji instytucji kuratora 21
2.2. Uwagi ogólne 29
2.3. Kuratorzy zawodowi 31
2.4. Kuratorska służba sądowa 39
2.5. Samorząd kuratorski 45
2.6. Odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna kuratorów zawodowych 50
2.7. Aplikanci kuratorscy 55
2.8. Kuratorzy społeczni 59
3. Ustawa – Kodeks kamy wykonawczy 61
3.1. Kurator jako organ postępowania wykonawczego 61
3.2. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych 64
3.3. Organizowanie i kontrolowanie wykonania kary ograniczenia wolności i pracy społecznie użytecznej 65
3.4. Utrzymywanie kontaktów ze skazanym w okresie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności 68
3.5. Przygotowanie skazanego do życia na wolności 69
3.6. Sprawowanie dozorów 73
3.7. Kontrolowanie zachowania skazanego oraz realizacji nałożonych na niego obowiązków w okresie próby bez orzeczonego dozoru 83
3.8. Składanie wniosków o wszczęcie postępowań incydentalnych oraz uczestniczenie w posiedzeniach sądu 86
3.9. Udzielanie pomocy z Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej 92
3.10. Nadzór w trybie art. 181a k.k. 97
l. UWAGI WPROWADZAJĄCE 99
2. STAN ZATRUDNIENIA I WYDATKI BUDŻETOWE NA KURATELĘ W 2007 r. 99
3. ZATRUDNIENIE KURATORÓW W LATACH 1990-2007 100
3.1. Kuratorzy dla dorosłych i kuratorzy rodzinni 102
3.2. Kuratorzy społeczni w latach 1990-2007 104
4. Zadania wykonywane przez kuratorów 104
4.1. Zawodowi kuratorzy dla dorosłych: obciążenie sprawami 105
4.2. Terytorialne zróżnicowanie obciążenia zawodowych kuratorów dla dorosłych 106
4.3. Dozory prowadzone przez kuratorów dla dorosłych w latach 1990-2007 110
4.4. Zawodowi kuratorzy rodzinni: obciążenie sprawami 111
4.5. Terytorialne zróżnicowanie obciążenia kuratorów rodzinnych 112
5. Społeczno-demograficzna charakterystyka kuratorów sądowych 115
6. Uwagi podsumowujące 118
l. WSTĘP 120
2. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA BADANIA 122
3. OPIS WYNIKÓW OBSERWACJI 123
3.1. Charakterystyka zespołu kuratorskiego 123
3.2. Warunki pracy 125
3.3. Charakterystyka dyżuru w sądzie 127
3.4. Charakterystyka obciążeń sprawami 129
3.5. Charakterystyka rejonu kuratorskiego 131
3.6. Praca w terenie 132
3.7. Współpraca z policją, instytucjami i organizacjami pozarządowymi 133
3.8. Kuratorzy społeczni 135
3.9. Wywiad zlecony 138
3.10. Rozmowa podsumowująca 139
3.11. Ocena obserwacji uczestniczącej 141
l. WSTĘP 142
1.1. Dobór kuratorów zawodowych do badań 143
2. Kuratela zawodowa dla dorosłych (opracowanie wyników badania ankietowego)144
2.1. Podstawowe czynności kuratora 144
2.2. Procentowy podział czasu pracy kuratora na poszczególne zadania 145
2.3. Metody działania kuratorów 149
2.4. Wnioski składane przez kuratorów do sądu 151
2.5. Wykonywanie kary ograniczenia wolności 154
2.6. Organizowanie pracy kuratorów społecznych 154
2.7. Warunki pracy kuratorów (trudności lokalowe, organizacyjne, techniczne) 156
2.8. Współpraca kuratorów z policją 158
2.9. Zagrożenie dla kuratorów ze strony nadzorowanych 160
2.10. Dane społeczno-demograficzne kuratorów (na podstawie danych z ankiet)161
3. Kuratela zawodowa rodzinna i dla nieletnich (opracowanie wyników badania ankietowego) 164
3.1. Wstęp 164
3.2. Opis wyników 165
4. Kuratela społeczna dla dorosłych oraz rodzinna i dla nieletnich (opracowanie wyników badania ankietowego) 191
4.1. Wstęp 191
4.2. Społeczni kuratorzy rodzinni i dla nieletnich 193
4.3. Kuratorzy społeczni dla dorosłych 203
5. Podsumowanie 211
1. WSTĘP 215
2. ZAGADNIENIA PRAWNE DOTYCZĄCE APLIKACJI KURATORSKIEJ 215
3. METODYKA BADAŃ 217
4. ANALIZA NADESŁANYCH RAMOWYCH PLANÓW APLIKACJI KURATORSKIEJ NA 2006 r. 217
5. ANALIZA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z ANKIETY DOTYCZĄCEJ APLIKACJI KURATORSKIEJ 219
5.1. Ocena zajęć praktycznych 220
5.2. Ocena szkoleń teoretycznych 222
5.3. Ocena szkoleń w formie warsztatowej 224
5.4. Najważniejsze postulaty ankietowanych dotyczące aplikacji 225
6. Dane społeczno-demograficzne aplikantów kuratorskich z 2005 r. 226
7. Podsumowanie i wnioski końcowe 227
1. WPROWADZENIE 229
2. METODOLOGICZNE ASPEKTY BADANIA 229
2.1. Kryteria doboru kuratorów do badań 230
2.2. Sposób doboru uczestników 230
2.3. Scenariusze fokusów 231
2.4. Realizacja badania 231
2.5. Charakterystyka uczestników fokusów dla kuratorów zawodowych dla dorosłych232
2.6. Charakterystyka uczestników fokusów dla kuratorów rodzinnych 232
2.7. Uwagi dotyczące realizacji fokusów 233
3. Wyniki badań 233
3.1. Czy trudno zostać kuratorem zawodowym? 233
3.2. Jakimi cechami powinien charakteryzować się kurator? 234
3.3. Współpraca kuratorów z organami sądu oraz innymi instytucjami 235
3.4. Postulowane zmiany modelu kurateli 241
3.5. Mierniki pracy kuratorów 244
3.6. Wypalenie zawodowe kuratorów 246
3.7. Uprawnienia kuratorów 249
3.8. Dostępność placówek opiekuńczo-wychowawczych 250
3.9. Ośrodki kuratorskie 250
3.10. Leczenie osób uzależnionych od alkoholu 251
4. Podsumowanie 253
1. WSTĘP 256
2. METODOLOGIA BADAŃ 262
2.1. Opis doboru próby 262
2.2. Schemat badania i wykorzystane narzędzia 263
2.3. Charakterystyka akt dozorowych 265
3. Charakterystyka próby 267
4. Przebieg dozoru 271
4.1. Ocena czynników ryzyka (problemów) występujących u dozorowanych w początkowym i końcowym okresie próby 272
4.2. Ocena trudności dozoru 292
4.3. Styl prowadzenia dozoru 301
4.4. Kontakty kuratora z dozorowanym 310
4.5. Prawna efektywność dozoru i jej uwarunkowania 319
4.6. Społeczna efektywność prowadzenia dozoru 335
4.7. Problematyka prowadzonego dozoru – przeszkody formalne 342
4.8. Podsumowanie wyników badań aktowych 362
4.9. Wnioski z badań aktowych 366