JUSTICE INSTITUTE / Aktualnosci / Dlaczego dochodzi do niesłusznych skazań?

Dlaczego dochodzi do niesłusznych skazań?

2025-03-26

„Niesłuszne skazania w Polsce: rekomendacje w obszarach edukacji, legislacji i badań” – to tytuł seminarium ekspercko-naukowego, które zorganizował Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. – Podstawą do naszego spotkania i dyskusji są badania przeprowadzone przez instytut oraz publikacja prof. Pawła Waszkiewicza „Niesłuszne skazania” – powiedział prof. Piotr Rylski, dyrektor IWS.

 

Od siedmiu lat temat niesłusznych skazań kojarzy się w Polsce z historią Tomasza Komendy. Warto jednak wiedzieć, że do takich przypadków – skazywania osób, które nie popełniły zarzucanych im czynów – dochodzi częściej.

 

Podczas seminarium eksperci szukali odpowiedzi, jak skutecznie zapobiegać takim przypadkom, ale też jak reagować w sytuacjach, gdy okaże się, że doszło do niesłusznego skazania.

 

– Po pierwsze, chcemy ograniczyć i zapobiegać sytuacjom, w których dochodzi do niesłusznych skazań. Drugim celem jest opracowanie rekomendacji, co należy robić, by takie sprawy zidentyfikować i jak właściwie na nie reagować – podkreśla dr hab. Paweł Waszkiewicz, profesor Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości oraz Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Jak diagnozuje kwestię niesłusznych skazań Maria Ejchart, wiceministra sprawiedliwości?

 

– Mamy problem na poziomie edukacji, mamy problem na poziomie systemowych zabezpieczeń przed niesłusznym wyrokiem, ale mamy też problem braku nadzwyczajnych środków, które wtedy, kiedy stwierdzimy, że problem miał miejsce, pozwoliłby na jego rozwiązanie – uważa.

 

Zdaniem ministry niesłuszne skazania są problemem, w którym prawie nic się nie zmieniło od ćwierćwiecza. Nadal jest to częściej temat ciekawych reportaży, informacji na poziomie sensacji, niż systemowego spojrzenia.

 

– Bardzo często niesłuszne skazanie to suma niedociągnięć, błędów, pomyłek, które kończą się tragedią jednostki, jej rodziny, ale też społeczeństwa – mówi o problemie niesłusznych skazań prof. Paweł Waszkiewicz. A gdy dojdzie do pomyłki, z jednej strony karze podlega osoba niewinna.
Z drugiej, i o tym musimy pamiętać, prawdziwy sprawca pozostaje bezkarny – dodaje.

 

Profesor Wojciech Jasiński z Uniwersytetu Wrocławskiego uważa, że należy pokazywać sędziom przykłady niesłusznych skazań. Sami orzekający zwracają uwagę na to, że poznanie konkretnych przypadków pozwala im dostrzegać w przyszłości kwestie, które niwelują ryzyko popełnienia błędu.

 

Badania IWS i seminarium zostały zorganizowane nie tylko po to, by analizować dotychczasowe przypadki niesłusznych skazań w Polsce, ale również wskazać rozwiązania, które pozwolą uniknąć takich tragedii.

 

– Mamy się zastanowić, co wynika z przypadków niesłusznych skazań. Chcemy wyciągnąć z nich wnioski dla edukacji, dla nauki, dla prawników z organów wymiaru sprawiedliwości oraz dla legislacji, czyli rozwiązań systemowych, aby takich przypadków skutecznie unikać. Będziemy też mówić na temat badań, czyli zastanawiać się, jak je prowadzić oraz raportować i co się pod tym względem zmienia w naszym wymiarze sprawiedliwości – zauważa prof. Piotr Rylski.

 

W seminarium eksperckim udział wzięły osoby zajmujące się w swojej praktyce zjawiskiem niesłusznych skazań z różnych perspektyw – praktycznej lub badawczej. To przedstawiciele środowiska akademickiego, adwokaci, prokuratorzy, sędziowie, prawnicy z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości na czele z wiceministrą Marią Ejchart.

 

Ze względu na wagę podejmowanych zagadnień w kwietniu odbędzie się druga część seminarium

 

—

 

Publikację „Niesłuszne skazania – skala zjawiska i jego przyczyny w świetle wyników badań prowadzonych w Polsce i za granicą” można kupić w wersji papierowej na stronach Wydawnictwa IWS lub pobrać bezpłatnie w wersji elektronicznej na stronie: https://wydawnictwo.iws.gov.pl/produkt/niesluszne-skazanie/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

qq online qq online qq online qq online