Dr hab. Wielec: Prawo karne powinno zajmować się fake-newsami zagrażającym bezpieczeństwu państwa
2021-09-06
Prawo karne powinno zajmować się najważniejszymi fake-newsami, czyli dezinformacją, która zagraża bezpieczeństwu państwa. Dezinformacją o mniejszym znaczeniu powinny zająć się inne gałęzie prawa, np. prawo administracyjne – stwierdził Dyrektor Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, kierownik Katedry Postępowania Karnego na WPiA UKSW w Warszawie, członek Central European Professor’s Network dr hab. Marcin Wielec podczas panelu „System prawny wobec dezinformacji” na CYBERSEC Forum w Krynicy Zdroju. Instytut Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie jest jednostką badawczą podlegającą Ministerstwu Sprawiedliwości.
W debacie wzięli udział również inni przedstawiciele Instytutu: zastępca dyrektora IWS i Dziekan WPiA Uniwersytetu Opolskiego dr hab. Paweł Sobczyk, Kierownik Katedry Nauki Administracji i Ochrony Środowiska WPiA UKSW i członek Sekcji Praw Podstawowych IWS dr hab. Bartosz Majchrzak, a także dr hab. Joanna Taczkowska-Olszewska, prorektor Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy i adwokat Nina Maciejczyk-Krysiak.
Dyrektor Wielec wskazał, że prawem karnym i cywilnym można wszystko uregulować, nawet najbardziej absurdalne kwestie. – Aby odpowiedzieć na pytanie, czy można karać za fake-newsy trzeba wyważyć między konfliktem obejmującym konstytucyjną wartość do wolności wypowiedzi a konstrukcją przestępstwa fake-newsowego. Objęcie dezinformacji konstrukcją prawa karnego trzeba zacząć od ustalenia katalogu zachowań składających się na ten rodzaj przestępstwa. Mamy problem z definicją fake-newsa, będzie również trudność z udowodnieniem tego rodzaju przestępstwa w procesie karnym – podkreślił dyrektor Wielec.
Zastępca dyrektora Instytutu dr hab. Paweł Sobczyk zwrócił uwagę, że dezinformacja jest coraz istotniejszym problemem prawnym i społecznym. – Wolność wypowiedzi i prawo do informacji jest konstytucyjnym, międzynarodowym i ponadnarodowym standardem. W ostatnich kilku latach pojawia się kilka problemów związanych z tym, że pojawia się coraz więcej informacji, łatwiej je pozyskiwać, przetwarzać i rozpowszechniać. W związku z tym, my prawnicy zastanawiamy się czy nie powinniśmy już dziś mówić o prawie do rzetelnej informacji i czy nie powinniśmy przemyśleć, zredefiniować granic wolności wypowiedzi w kontekście walki z dezinformacją – powiedział dr hab. Sobczyk.
Istniejące środki prawne pozwalają zwalczać niektóre z zagrożeń w obszarze dezinformacji, jednakże ich efektywność powinna być ponownie przeanalizowana i przystosowana do wymogów współczesności. – Nie możemy z systemem prawnym pozostać w epoce analogowej – podkreślił zastępca dyrektora IWS.
Kluczowym problemem jest to, że polskie prawo cywilne, administracyjne i karne w zakresie zwalczania fake-newsów nie jest dostosowane do współczesnych cyfrowych sposobów komunikacji i związanych z tym przemian społecznych.
Dr hab. Bartosz Majchrzak z IWS wskazał, że prawo administracyjne odnoszące się do problemu dezinformacji jest bardzo obszerne, ale dopiero zaczyna wchodzić w sferę cyberprzestrzeni. Przepisy obejmują m.in. prawdziwość informacji, informacją błędną, fałszywą czy wprowadzającą w błąd. Jako przykład podał art. 6 Prawa prasowego. Prawo administracyjne przewiduje konsekwencje dla osób rozpowszechniających dezinformację, jeżeli zagraża ona bezpieczeństwu państwa i zdrowiu obywateli, np. fake-newsy dotyczące COVID-19. Za rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji organ w szczególności może wymierzyć administracyjną karę pieniężną.
Nagranie do panelu – https://fb.watch/7ObG9mPpVF/
Wypowiedź Dyrektora Wielca – https://fb.watch/7ObHNEHFHN/
Wypowiedź Dyrektora Sobczyka – https://fb.watch/7ObISTTX36/
Wypowiedź prof. Majchrzaka – https://fb.watch/7ObkqQNG3n/
